Cụ thể, Viện KSND tỉnh Lào Cai đã truy tố ra trước toà để xét xử bị can Nguyễn Mạnh Thừa về tội “vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên" quy định tại điểm a, b, khoản 2, Điều 227 Bộ luật Hình sự năm 2015 và tội “rửa tiền” quy định tại điểm a, khoản 3, Điều 251 Bộ luật Hình sự năm 1999, được sửa đổi bổ sung năm 2009.
Truy tố các bị can Nguyễn Quang Huy, Phạm Cao Khiêm, Nguyễn Ngọc Bích, Lương Văn Na, Cao Văn Tham, Nguyễn Văn Bình, Nguyễn Văn Chung về tội “vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên", theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 227 Bộ luật Hình sự năm 2015.
Truy tố các bị can Nguyễn Văn Vịnh, Doãn Văn Hưởng, Mai Đình Định, Nguyễn Thanh Dương, Lê Ngọc Hưng, Phan Văn Cương, Ngô Đức Hoàng, Lê Ngọc Dương, Vũ Đình Thủy về tội “lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” quy định tại khoản 3, Điều 281 Bộ luật Hình sự năm 1999.
Cáo trạng này thay thế Cáo trạng số 58/CT-VKST-P2 ngày 3/10/2023 của Viện KSND tỉnh Lào Cai.
Vi phạm được chỉ rõ
Cáo trạng cho biết: Các bị can biết rõ khu vực tại thôn 2, xã Đồng Tuyền, thành phố Lào Cai, nơi Công ty TNHH Thương mại xây dựng Lilama (Cty Lilama) được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy phép thực hiện dự án khách sạn, nhà hàng thuộc khai trường 18 đã được Bộ Công thương phê duyệt quy hoạch quặng Apatit, giai đoạn 2008 - 2020 và sau năm 2020, tại Quyết định số 28/2008/QĐ-BCT ngày 18/8/2008. Việc khai thác quặng apatit tại khu vực này phải có giấy phép khai thác và thẩm quyền cấp giấy phép khai thác thuộc Chính phủ.
Tuy nhiên, từ năm 2012 đến năm 2015, lợi dụng các Văn bản 839/UBND-CN ngày 11/4/2012, Giấy chứng nhận đầu tư dự án khách sạn, nhà hàng số 12121000358 ngày 17/12/2012 và Văn bản số 2160/UBND-CN ngày 2/8/2012, Văn bản số 1717/UBND-CN ngày 20/5/2013, Văn bản số 2594/UBND-CN ngày 9/7/2014, Văn bản số 3448/UBND-CN ngày 5/9/2014 của UBND tỉnh Lào Cai ban hành trái pháp luật liên quan đến việc thực hiện dự án khách sạn, nhà hàng, Cty Lilama đã thực hiện việc khai thác trái phép và tiêu thụ 1.365.519,71 tấn quặng apatit các loại và bán cho Công ty Apatit Việt Nam, Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam và Công ty Cổ phần Hoá chất Đức Giang Lào Cai là 1.532.709,91 tấn quặng, thu về 484.750.602,207 đồng (bao gồm cả tiền thuế VAT), thu lợi số tiền hơn 171 tỷ đồng.
Không bị xử lý hình sự vì không biết Cty Lilama khai thác trái phép
Về nội dung mà trước đó, Tòa án nhân dân tỉnh Lào Cai quyết định trả hồ sơ Vụ án hình sự sơ thẩm thụ lý số 61/TLST-HS ngày 5/10/2023 theo Cáo trạng số 58/CT-VKST-P2 ngày 3/10/2023 của Viện KSND tỉnh Lào Cai trước đó và yêu cầu điều tra, xác minh số tiền thu lợi bất chính của Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam và Công ty Cổ phần Hóa chất Đức Giang Lào Cai phát sinh từ hợp đồng mua bán quặng Apatit trái phép với Cty Lilama.
Đối với nội dung này, Cáo trạng số 08 cho biết: Ngày 14/3/2023, Cơ quan Cảnh sát điều tra (CSĐT), Công an tỉnh Lào Cai đã ra Quyết định trưng cầu giám định số 41/QĐ-CSKT, trưng cầu Sở Tài chính tỉnh Lào Cai tiến hành giám định về tài chính để xác định số tiền lợi nhuận mà Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam và Công ty Cổ phần Hóa chất Đức Giang Lào Cai (nay là Công ty TNHH MTV hóa chất Đức Giang Lào Cai) thu được từ việc ký hợp đồng mua bán quặng của Cty Lilama.
Ngày 5/5/2023, Sở Tài chính tỉnh Lào Cai có Văn bản số 918/STC-QLG&TSC thông báo về việc không đủ cơ sở thực hiện giám định tư pháp về tài chính theo quy định đối với các nội dung trưng cầu tại Quyết định số 41/QĐ-CSKT ngày 14/3/2023.
Đến ngày 18/1/2024, Cơ quan CSĐT, Công an tỉnh Lào Cai tiếp tục có Quyết định trưng cầu giám định số 125/QĐ-CSKT, trưng cầu Sở Tài chính tỉnh Lào Cai tiến hành giám định về tài chính để xác định số tiền lợi nhuận có được từ việc Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam và Công ty TNHH MTV hóa chất Đức Giang Lào Cai ký hợp đồng mua bán quặng của Cty Lilama.
Ngày 30/01/2024, Sở Tài chính tỉnh Lào Cai có Bản kết luận giám định tư pháp về tài chính số 40/KL-GĐTP, kết luận: Lợi nhuận của Công ty TNHH MTV hóa chất Đức Giang Lào Cai ký Hợp đồng mua bán quặng apatit số 05082014/DLC-LLM ngày 05/08/2014, Phụ lục hợp đồng số 01/DLC-LLM ngày 11/08/2014 và Hợp đồng mua bán số 08092014/DLC-LLM ngày 08/09/2014, Phụ lục hợp đồng số 01/DLC-LLM ngày 31/10/2014 mua quặng apatit của Cty Lilama.
Sau khi mua quặng apatit của Cty Lilama, Công ty TNHH MTV hóa chất Đức Giang Lào Cai đã nhập kho tổng lượng quặng apatit là 90.923,86 tấn, tương đương tổng số tiền 81.735.450.127 đồng (không bao gồm chi phí vận chuyển và thuế GTGT).
Công ty đã dùng quặng apatit (bao gồm quặng mua từ Cty Lilama và các đơn vị khác) tham gia làm nguyên liệu cùng với nguyên, vật liệu khác (như đá quaczit, than đá, điện, nước...) để sản xuất phốt pho vàng và các sản phẩm khác (DCP, phân lân, silicat, phân lân trắng...), công ty không trực tiếp bán quặng apatit, do đó tổ giám định không xác định được lợi nhuận từ quặng được mua của Cty Lilama.
Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2014 của Công ty Cổ phần hóa chất Đức Giang có lợi nhuận. Tổng lợi nhuận (sau thuế) năm 2014 là 192.346.366.301 đồng, trong đó: Lợi nhuận từ bán sản phẩm phốt pho vàng là 224.852.608.852 đồng; lợi nhuận bình quân 1 tấn phốt pho vàng là 9.655.603 đồng/tấn….
Số tiền Công ty TNHH MTV hóa chất Đức Giang Lào Cai mua quặng apatit của Cty Lilama là 81.735.450.127 đồng nhân với tỷ suất lợi nhuận trên tổng chi phí là 11,78% theo Kết luận giám định tư pháp về tài chính số 40/KL-GĐTP ngày 30/1/2024 của Sở Tài chính tỉnh Lào Cai, thì ra số tiền là 9.628.436.025 đồng.
Lợi nhuận của Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam ký Hợp đồng mua bán quặng Apatit ngày 24/07/2014, Phụ lục hợp đồng mua bán quặng apatit số 01/2014/PLHĐ ngày 01/08/2014 và Hợp đồng mua bán quặng Apatit năm 2014 số 619/PPVVN-LLM ngày 19/09/2014 mua quặng apatit của Cty Lilama.
Sau khi mua quặng apatit của Cty Lilama, Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam đã nhập kho tổng lượng quặng apatit là 43.506,73 tấn, tương ứng với số tiền 46.617.716.900 đồng. Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam dùng quặng apatit (bao gồm quặng mua từ Cty Lilama và các đơn vị khác) tham gia làm nguyên liệu cùng với nguyên, vật liệu khác (như đá quaczit, than đá, điện, nước...) để sản xuất phốt pho vàng, công ty không trực tiếp bán quặng apatit, do đó tổ giám định không xác định được lợi nhuận từ quặng được mua của Cty Lilama.
Kết quả hoạt động sản xuất, kinh doanh năm 2014 Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam có lợi nhuận. Tổng lợi nhuận trước thuế năm 2014 là 91.248.405.763 đồng.
Số tiền Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam mua quặng apatit của Cty Lilama là 46.617.716.900 đồng nhân với tỷ suất lợi nhuận trên tổng chi phí là 12,21% theo Kết luận giám định tư pháp về tài chính số 40/KL - GĐTP ngày 30/01/2024 của Sở Tài chính tỉnh Lào Cai, thì ra số tiền là 5.692.023.233 đồng.
Đối với Công ty TNHH Phốt pho Vàng Việt Nam và Công ty TNHH MTV hóa chất Đức Giang Lào Cai mua quặng của Cty Lilama, quá trình điều tra xác định tại thời điểm xảy ra vụ án đều không biết việc Nguyễn Mạnh Thừa khai thác quặng apatit tại thôn 2, xã Đồng Tuyển, thành phố Lào Cai là trái phép, nên Cơ quan CSĐT không đề cập xử lý.
Toàn bộ khối lượng quặng apatit mà Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam (Cty Apatit Việt Nam) đã nhập tiêu thụ của Cty Lilama là 1.398.279,12 tấn quặng apatit (quặng loại 1 là 330.678,98 tấn, quặng loại 2 là 16.766 tấn và quặng loại 3 là 883.64,96 tấn) với tổng số tiền là 349.885.276.848 đồng, Cty Apatit Việt Nam đã tiến hành nhập kho và hoà chung với khối lượng quặng đã khai thác ở các khai trường khác của Cty Apatit Việt Nam; đối với 330.678,98 tấn quặng loại 1 và 16.766 tấn quặng loại 2 Công ty Apatit Việt Nam đã tiến hành bán và tiêu thụ hết cho các đơn vị khách hàng.
Đối với 883.697 tấn quặng apatit loại 3 đã đưa vào các nhà máy tuyển của Cty Apatit Việt Nam tuyển được 333.603,9 tấn quặng tinh và tiêu thụ, bán hết cho các đơn vị khách hàng, thu về tổng số tiền là 862.749.171.675 đồng, sau khi khấu trừ số tiền đã chi phí hợp lý, Cty Apatit Việt Nam thu được lợi nhuận số tiền 184.512.328.680 đồng.
Đến nay, cơ quan điều tra đã tạm giữ số tiền thu lợi này của Cty Apatit Việt Nam theo quy định.