Thiếu sót trong lập quy hoạch
Kết luận thanh tra về công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch xây dựng tại Vĩnh Phúc giai đoạn 2015-2022 đã chỉ ra nhiều hạn chế đáng kể, trong đó nổi bật là việc thiếu sót trong lập danh mục dự án và kế hoạch kinh phí hàng năm.
UBND tỉnh Vĩnh Phúc đã không thực hiện đúng quy định của Nghị định 44/2015/NĐ-CP và Luật Xây dựng 2014 về việc lập danh mục các dự án quy hoạch xây dựng và kế hoạch phân bổ vốn hàng năm. Điều này khiến việc phân bổ nguồn lực tài chính cho các dự án gặp khó khăn, không đảm bảo được tính liên tục và ổn định trong quá trình triển khai quy hoạch, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ và chất lượng thực hiện các dự án. Hơn nữa, việc không tiến hành cắm mốc giới quy hoạch theo quy định là một sai sót lớn, làm giảm tính chính xác trong việc xác định ranh giới quy hoạch và gây ra những khó khăn trong quản lý đất đai và phát triển hạ tầng.
Để khắc phục tình trạng này, UBND tỉnh đã chỉ đạo Sở Xây dựng lập và thẩm định đề án cắm mốc giới quy hoạch đô thị đến năm 2025, đồng thời điều chỉnh việc lập danh mục dự án và kế hoạch kinh phí hàng năm để đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật và nhu cầu thực tiễn của tỉnh. Tuy nhiên, quá trình khắc phục này cần được thực hiện một cách nghiêm túc, quyết liệt hơn để tránh lặp lại những hạn chế tương tự trong tương lai.
Ngoài ra, tình trạng sai sót trong lập quy hoạch và sử dụng số liệu cũng là một vấn đề đáng lo ngại. Nhiều UBND cấp xã đã sử dụng số liệu không đầy đủ, thiếu cơ sở pháp lý trong quá trình lập đồ án quy hoạch, dẫn đến việc thuyết minh nhiệm vụ đồ án không đảm bảo nội dung cần thiết và vi phạm thời hạn theo quy định. Các bản đồ địa hình được sử dụng trong quy hoạch không chính xác, gây ra những sai lệch trong việc phân định các khu vực đất đai, ảnh hưởng đến tính đồng bộ và hiệu quả của việc triển khai dự án.
Một vấn đề nghiêm trọng khác là việc không thực hiện đầy đủ quy trình lấy ý kiến cộng đồng dân cư theo quy định của Luật Xây dựng 2014. Việc công khai đồ án quy hoạch chưa được tiến hành đúng cách, khiến người dân không thể tiếp cận thông tin một cách minh bạch và tham gia đóng góp ý kiến. Điều này không chỉ làm giảm tính minh bạch trong quá trình quy hoạch mà còn làm suy yếu sự đồng thuận của cộng đồng trong việc thực hiện các dự án.
Bên cạnh đó, thời gian thẩm định, phê duyệt và công bố quy hoạch của một số đồ án đô thị bị kéo dài không đúng với quy định, gây trì trệ trong việc triển khai các dự án. Kết quả thẩm định của một số dự án chưa đạt yêu cầu về chất lượng, dẫn đến việc phải điều chỉnh và bổ sung nhiều lần. Điều này không chỉ làm tăng chi phí thực hiện dự án mà còn kéo dài thời gian hoàn thiện, ảnh hưởng đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Vi phạm trật tự xây dựng và quản lý quy hoạch thiếu đồng bộ
Theo Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc, nhiều khu vực trên địa bàn, đặc biệt là các tuyến đường trung tâm, xảy ra hiện tượng lấn chiếm vỉa hè và lòng đường để kinh doanh buôn bán, làm ảnh hưởng đến giao thông, cảnh quan và trật tự đô thị. Tuy nhiên, các vi phạm này chưa được giải quyết triệt để, dẫn đến việc tái phạm thường xuyên, tạo ra sự bức xúc trong cộng đồng dân cư.
UBND các xã, phường được giao nhiệm vụ quản lý trật tự xây dựng nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc xử lý các vi phạm. Công tác kiểm tra và xử phạt không được thực hiện một cách chủ động và liên tục. Thậm chí, nhiều trường hợp biên bản xử phạt vi phạm hành chính ở cấp xã, phường còn yếu kém, không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu pháp lý. Hồ sơ xử phạt không hoàn chỉnh hoặc xử phạt quá thời hạn quy định, làm giảm tính răn đe của các biện pháp hành chính. Điều này dẫn đến tình trạng tái vi phạm và khiến cho công tác quản lý trật tự xây dựng trở nên lỏng lẻo và thiếu hiệu quả.
Bên cạnh vi phạm trật tự xây dựng, quá trình phê duyệt và điều chỉnh quy hoạch tại Vĩnh Phúc cũng gặp nhiều bất cập, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính đồng bộ trong quản lý quy hoạch. Quy hoạch cấp dưới thường không thống nhất với quy hoạch cấp trên, dẫn đến sự thiếu đồng bộ trong quá trình triển khai và thực hiện. Một số quyết định phê duyệt quy hoạch thiếu nội dung quan trọng như dự báo dân số, gây khó khăn trong việc đảm bảo các yêu cầu về phát triển bền vững và đáp ứng nhu cầu của cư dân. Điều này dẫn đến tình trạng phải điều chỉnh quy hoạch nhiều lần, làm gián đoạn và kéo dài thời gian thực hiện các dự án.
Đặc biệt, trong một số trường hợp, việc giao doanh nghiệp làm chủ đầu tư hoặc tài trợ cho đồ án quy hoạch bằng sản phẩm không tuân thủ đúng quy định của pháp luật, làm ảnh hưởng đến tính minh bạch và công bằng trong quá trình thực hiện quy hoạch. Các đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 trong nhiều dự án cũng không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất, dẫn đến nhiều khó khăn trong việc triển khai, cũng như việc điều chỉnh và phê duyệt.
Những hạn chế, khuyết điểm nêu trên chủ yếu thuộc về trách nhiệm của các sở, ngành liên quan trong công tác tham mưu và tổ chức thực hiện, bao gồm Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Kế hoạch và Đầu tư, cùng với UBND các cấp huyện và xã thuộc tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn 2015 - 2022.