Điều quan trọng là các ý kiến phản hồi này cũng đã được gửi đến Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc, để kiến nghị giao Thanh tra Chính phủ làm rõ sự thật phía sau các quyết định bất thường của ACV, Bộ GTVT.

Trước khi phát sinh việc chọn cả 3 phương án thiết kế để trao giải nhất, thì cũng chính ACV, vào tháng 3/2017, đã có văn bản đề xuất Bộ GTVT kiến nghị Chính phủ chọn phương án thiết kế số 7 (với thiết kế hình ảnh lá dừa nước) cho nhà ga hành khách sân bay quốc tế Long Thành. Theo ACV thì phương án thiết kế số 7 được hội đồng đánh giá xếp hạng thi tuyển chấm điểm cao nhất, đây cũng là phương án thể hiện được hình ảnh nhà ga hàng không năng động, hiện đại.

Ngoài ra, ACV cũng khẳng định phương án thiết kế số 7 có kết cấu đơn giản, sử dụng vật liệu phù hợp với kết cấu và nhu cầu sử dụng cho các khu vực công năng trong nhà ga. Loại vật liệu ngoại thất và nội thất cũng phù hợp với xu hướng sử dụng cho các nhà ga hàng không trên thế giới, đảm bảo độ bền, tính thẩm mỹ và đặc tính kỹ thuật của nhà ga hàng không, dễ tổ chức thi công và đẩy nhanh tiến độ hoàn thành.

Từ đánh giá này, ACV đã đề xuất Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, ưu tiên lựa chọn phương án thiết kế số 7 để đưa vào hồ sơ mời thầu tư vấn, lập báo cáo nghiên cứu khả thi dự án (FS), cũng như giao đơn vị tư vấn trúng thầu lập FS tổng hợp ưu điểm của các phương án dự thi để đưa vào FS.

Nhưng ngay sau đó, ACV lại kiến nghị Bộ GTVT tổ chức một cuộc thi khác, với kết quả là cả 3 phương án thiết kế: Phương án thiết kế số 7 (hình lá dừa nước), phương án thiết kế số 3 (hình hoa sen cách điệu), phương án thiết kế số 4 (sử dụng vật liệu tre), đã được trao đồng giải nhất tại buổi lễ được tổ chức ngày 22/9/2018, có sự tham gia của Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Đình Thọ. Một điều bất thường khác là, trước đó, từ tháng 3/2018, lãnh đạo Bộ GTVT đã có văn bản đồng ý với ACV sẽ chọn phương án thiết kế số 3 (hình hoa sen cách điệu) là phương án thiết kế nhà ga sân bay quốc tế Long Thành.

Nhận thấy ACV và Bộ GTVT thiếu minh bạch, có dấu hiệu cố tình làm trái tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, nên đơn vị thiết kế phương án thiết kế số 7 là Liên danh CPG Consultants Pte.Ltd - PAE Limited - Azusa Sekkei (Singapore - Việt Nam - Nhật Bản), đã có nhiều văn bản kiến nghị cơ quan chức năng làm rõ bản chất khách quan của sự việc thay đổi kết quả thi. Lý do là thiết kế kiến trúc nhà ga hành khách đã có 9 phương án dự thi của các đơn vị tư vấn thiết kế có uy tín đến từ Mỹ, Anh, Pháp, Nhật, Hàn Quốc, Singapore…

Ngoài ra, từ ngày 28/11/2016 đến 23/1/2017, ACV đã lấy ý kiến cộng đồng về phương án kiến trúc, được tổ chức trực tiếp tại 4 địa phương là: Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh, Đồng Nai và các hội nghề nghiệp, đơn vị có chuyên môn, với kết quả là phương án thiết kế số 7 có điểm số cao nhất, nhận được sự đánh giá cao nhất trong các phương án. Vì vậy, không thể lấy ý chí chủ quan của ACV, của lãnh đạo Bộ GTVT để báo cáo không trung thực cho Thường trực Chính phủ về kết quả “đồng giải nhất cho 3 phương án”.

Trao đổi với PV xung quanh các vấn đề liên quan trên, luật sư Phạm Thị Thanh Tâm, Đoàn Luật sư TP Hồ Chí Minh cho rằng: Sân bay quốc tế Long Thành là công trình lớn, được Chính phủ đặc biệt quan tâm. Ngoài vốn đầu tư lớn, công trình này còn thể hiện hình ảnh của một Việt Nam năng động với bạn bè quốc tế. Vì vậy, Chính phủ đã tổ chức công khai đấu thầu quốc tế để lựa chọn phương án thiết kế nhà ga, thông qua hình thức thi tuyển rộng rãi. Việc lựa chọn phương án thi tuyển và công khai xin ý nhân dân về phương án thiết kế nhà ga là quyết định của Chính phủ, nên kết quả cuộc thi phải được tôn trọng và chấp nhận. Thời gian qua, thông qua báo chí cũng như kiến nghị của đơn vị thiết kế phương án thiết kế số 7, đã cho thấy ACV, lãnh đạo Bộ GTVT đã không thống nhất, không thực hiện đúng với tiêu chí của cuộc thi.

Đó là ACV đã đề nghị chọn phương án thiết kế số 7 đạt giải nhất cuộc thi, nhưng sau đó ACV cùng Bộ GTVT lại lập một hội đồng chấm thi khác, cố tạo ra cái gọi là “đồng giải nhất” để đưa phương án thiết kế số 3 (hình hoa sen cách điệu) vào phương án được chọn. Đây là điểm bất thường mà các chuyên gia pháp lý có quyền đặt câu hỏi, căn cứ vào đâu để ACV và Bộ GTVT tổ chức lại cuộc thi, dù cuộc thi quốc tế do Chính phủ chỉ đạo đã có kết quả cụ thể với thứ hạng 1,2,3. Vậy thì kết quả cuộc thi lần 2 do ACV và Bộ GTVT công bố có giá trị, hay kết quả cuộc thi theo chỉ đạo của Chính phủ có giá trị. Điều này là nút thắt quan trọng cần được Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo làm rõ và công bố cho dư luận hiểu đúng, hiểu đầy đủ.

Luật sư Phạm Thị Thanh Tâm cho biết Chính phủ tổ chức cuộc thi rất công phu, tốn kém, và điều quan trọng là kết quả cuộc thi đã công khai. Vì vậy, mọi sự thay đổi đều phải được công khai trở lại một cách rõ ràng, cụ thể. Mọi sự khác biệt đều phải được giải thích lý do, căn cứ pháp lý và trách nhiệm cá nhân. Nếu không có giải pháp xử lý phù hợp, thì Liên danh CPG Consultants Pte.Ltd - PAE Limited - Azusa Sekkei có thể khiếu nại, tố cáo sai phạm, thậm chí là khởi kiện, với lý do họ là đơn vị đạt giải nhất cuộc thi được thực hiện theo chỉ đạo của Chính phủ, nhưng lại bị ACV và Bộ GTVT loại khỏi cuộc chơi một cách thiếu minh bạch.

Bao Dung