Tuy nhiên, thời gian trả lời của UBND TP Gia Nghĩa bị chậm 28 ngày so với yêu cầu của lãnh đạo tỉnh tại Công văn 925 (báo cáo trước 10/3).
Báo cáo 163 của UBND TP Gia Nghĩa thể hiện, hộ ông Trần Hữu Thành và vợ Nguyễn Thị Thu Hương được UBND phường Nghĩa Thành (nay thuộc TP Gia Nghĩa) tiếp nhận hồ sơ xin cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (gọi chung là sổ đỏ) đối với thửa đất số 1013, tờ bản đồ số 08, từ ngày 15/7/2016.
Tuy nhiên, 1 năm sau (ngày 18/7/2017) thì UBND phường Nghĩa Thành dừng cấp sổ đỏ đối với hộ ông Trần Hữu Thành và vợ là Nguyễn Thị Thu Hương (Văn bản số 214/UBND-ĐC) với lý do “kiểm tra, xác minh nguồn gốc, diện tích đất tặng cho chưa rõ ràng…”.
Ngày 15/8/2017, ông Trần Hữu Thành tiếp tục có đơn đề nghị cấp sổ đỏ gửi UBND phường Nghĩa Thành đối với thửa đất nói trên. Đến ngày 22/12/2017, UBND phường Nghĩa Thành xác nhận vào đơn đề nghị cấp sổ đỏ của ông Thành như sau: Nguồn gốc đất: Nhận cho tặng năm 2003, trên đất có nhà và không tranh chấp.
Ngày 19/1/2018, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Gia Nghĩa (nay là TP Gia Nghĩa) xác nhận hồ sơ đủ điều kiện cấp GCNQSDĐ.
Ngày 30/1/2018, Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) thị xã Gia Nghĩa nhận được hồ sơ đăng ký, cấp GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất nói trên từ Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai thị xã Gia Nghĩa chuyển đến.
Đến tháng 3/2018 thì Phòng TN&MT thị xã Gia Nghĩa trả lại hồ sơ (Công văn 51/CV-TNMT ngày 2/3/2018) vì lý do có vấn đề về xác định nghĩa vụ thuế.
Từ đây, hồ sơ xin cấp sổ đỏ của ông Trần Hữu Thành tiếp tục trải qua nhiều thăng trầm, gian khó, thậm chí bị đẩy sang cơ quan cảnh sát điều tra vì bị nghi ngờ hành vi trốn thuế.
Vi phạm thời hạn giải quyết thủ tục hành chính là một phần nguyên nhân làm kéo dài vụ việc
    |
 |
| Văn bản UBND TP Gia Nghĩa trả lời Báo Thanh tra |
Đối với UBND phường Nghĩa Thành:
Công văn 163 của UBND TP Gia Nghĩa do Phó Chủ tịch Thạch Cảnh Tịnh ký xác nhận: Quá trình kiểm tra, xác nhận hồ sơ cấp sổ đỏ đối với hộ ông Thành còn để thời gian kéo dài, trình tự thủ tục họp tư vấn xác nhận về nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất, thời điểm xây dựng nhà chưa đảm bảo theo đúng quy định của pháp luật (dẫn đến UBND thị xã Gia Nghĩa yêu cầu hủy bỏ quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu), phải điều chỉnh lại việc xác nhận thời điểm xây dựng nhà, dẫn đến việc phải hủy bỏ các văn bản liên quan đến việc chuyển thông tin địa chính và tính tiền sử dụng đất của các cơ quan liên quan, phát sinh tăng số tiền sử dụng đất hộ dân phải nộp, gây bức xúc cho hộ dân.
Đối với Phòng TN&MT TP Gia Nghĩa:
Quá trình tiếp nhận hồ sơ cấp sổ đỏ của hộ ông Thành từ Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP Gia Nghĩa còn để kéo dài, vi phạm thời hạn giải quyết thủ tục hành chính (tiếp nhận ngày 30/1/2018, nhưng đến ngày 2/3/2018 mới ban hành Công văn số 51/CV-TNMT trả lại hồ sơ cho UBND phường Nghĩa Thành để kiểm tra, khẳng định lại thời điểm xây dựng nhà).
Việc xử lý, giải quyết đối với hồ sơ cấp sổ đỏ đối với hộ ông Trần Hữu Thành còn để thời gian kéo dài, trách nhiệm chính thuộc về UBND phường Nghĩa Thành trong việc xác nhận nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất, thời điểm xây dựng nhà (trình tự, thủ tục họp xác nhận chưa đảm bảo quy định của pháp luật, kết quả xác nhận còn khác nhau), dẫn đến việc chuyển thông tin địa chính và tính toán tiền sử dụng đất mà hộ dân phải nộp là có sự chênh chệch lớn (từ nộp số tiền sử dụng đất 351.000.000 đồng (nộp 50%) sang nộp tiền sử dụng đất với số tiền 702.000.000 đồng (nộp 100%). Trường hợp nếu không kiểm tra, xác minh chỉ đạo xử lý theo đúng quy định thì sẽ dẫn đến việc thất thu ngân sách Nhà nước với số tiền lớn 351.000.000 đồng). Mặt khác, về nguồn gốc đất mà ông Đặng Nghĩa cho tặng ông Trần Hữu Thành vào năm 2003 thì tại thời điểm đó vẫn là tài sản chung của vợ chồng ông Nghĩa, nên mới dẫn đến phát sinh tranh chấp khi ông Trần Hữu Thành đề nghị cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Hiện nay, thửa đất số 1013, tờ bản đồ số 08, diện tích 533m2 mà hộ ông Trần Hữu Thành xin cấp sổ đỏ đang được Tòa án Nhân dân TP Gia Nghĩa thụ lý giải quyết “tranh chấp quyền sử dụng đất” giữa hộ bà Nguyễn Thị Nở (nguyên đơn) với hộ ông Trần Hữu Thành (bị đơn) theo Thông báo số 144/TB-TLVA ngày 9/10/2020 về việc thụ lý vụ án.
Quyết định số 96/QĐ-CCTLCC ngày 13/9/2022 của Tòa án Nhân dân TP Gia Nghĩa về việc yêu cầu cung cấp tài liệu, chứng cứ gửi Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP Gia Nghĩa (nội dung quyết định là cơ quan đang quản lý, lưu giữ tài liệu, chứng cứ hồ sơ đó); Quyết định số 20/QĐST-DS ngày 16/9/2022 của Tòa án Nhân dân TP Gia Nghĩa về việc tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự (nội dung quyết định cần đợi kết quả cung cấp tài liệu, chứng cứ của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP Gia Nghĩa, quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 214 của Bộ luật Tố tụng Dân sự); Quyết định số 48/2023/QĐST-DS ngày 31/7/2023 của Tòa án Nhân dân TP Gia Nghĩa về việc tạm đình chỉ giải quyết vụ án dân sự (nội dung quyết định cần đợi kết quả cung cấp tài liệu, chứng cứ của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP Gia Nghĩa, quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 214 của Bộ luật Tố tụng Dân sự); Quyết định số 34/2023/QĐST ngày 16/11/2023 của Tòa án Nhân dân TP Gia Nghĩa về việc tiếp tục giải quyết vụ án dân sự.
Đối với hộ ông Trần Hữu Thành:
Quá trình kê khai nguồn gốc sử dụng đất và thời điểm xây dựng nhà, đất được ông Đặng Nghĩa cho tặng năm 2003 là chưa đảm bảo chính xác, dẫn đến việc UBND phường Nghĩa Thành xác nhận thời điểm năm 2003, nên hộ dân tin được giảm số tiền thuế 50%.
UBND TP đã chỉ đạo và yêu cầu các tập thể và cá nhân có liên quan kiểm điểm trách nhiệm trong quá trình tiếp nhận xử lý, giải quyết đối với hồ sơ cấp GCNQSDĐ đối với hộ ông Trần Hữu Thành. Đồng thời, sẽ có ý kiến kiến nghị với Tòa án Nhân dân TP Gia Nghĩa để sớm đưa vụ việc tranh chấp ra xét xử theo đúng quy định của pháp luật. Khi có bản án có hiệu lực pháp luật, nếu đủ điều kiện để cấp GCNQSDĐ cho ông Trần Hữu Thành thì UBND TP Gia Nghĩa sẽ chỉ đạo cơ quan chuyên môn tham mưu xử lý, giải quyết theo đúng thời gian quy định.
Luật sư Phạm Đình Bắc - Giám đốc Công ty Luật Nam Bắc Sài Gòn nhận định về vụ việc như sau:
Thứ nhất: Ngày 15/7/2016 là ngày ông Thành bắt đầu nộp đơn đề nghị cấp sổ đỏ, đến ngày 22/10/2018 (là ngày phát sinh tranh chấp lần đầu với bà Nở), hơn 2 năm nhưng vẫn không hoàn thành việc cấp sổ đỏ cho ông Trần Hữu Thành. Thời gian này kéo dài gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân. Thông thường, đây là thủ tục hành chính kéo dài (theo quy trình của luật là 55 ngày làm việc).
Thứ hai: Trong quá trình giải quyết hồ sơ, ngày 7/5/2018, Chi cục Thuế thị xã Gia Nghĩa chuyển hồ sơ sang cho cơ quan cảnh sát điều tra do nghi ngờ ông Thành về tội trốn thuế. Trong thời gian chờ đợi điều tra thì cơ quan thuế vẫn phải tiếp tục thực hiện hồ sơ về nghĩa vụ tài chính đúng thời hạn cấp giấy chứng nhận, không có căn cứ để ngừng thực hiện hồ sơ tại khoản 11, Điều 7, Thông tư 33/2017/TT-BTNMT.
Thứ ba: Cần làm rõ việc xác minh hiện trạng đất bằng bản đồ vệ tinh năm 2006 có phù hợp không, liệu bản đồ vệ tinh năm 2006 có được cập nhật, thể hiện chính xác thông tin thửa đất tại thời điểm đó hay không, cơ quan nào kiểm chứng? Việc xác minh hiện trạng sử dụng đất bằng phương pháp này có phù hợp với quy định của pháp luật đất đai, nhất là trong hồ sơ cấp GCNQSDĐ?
Thứ tư: Ngày 13/9/2018, UBND thị xã Gia Nghĩa trả hồ sơ xin cấp sổ đỏ của ông Thành với lý do “nhận đơn của bà Nở về việc tạm dừng cấp sổ đỏ”. Cần làm rõ tại thời điểm này, bà Nở chưa khởi kiện đến toà án mà đã nộp đơn cho UBND thị xã Gia Nghĩa để yêu cầu tạm dừng cấp sổ đỏ, sau đó UBND thị xã Gia Nghĩa mới hướng dẫn bà Nở làm đơn khởi kiện nộp cho toà án. Thời điểm này, UBND thị xã Gia Nghĩa đã tạm ngừng việc cấp sổ đỏ cho ông Thành, bà Hương trong khi chưa nhận được văn bản thụ lý vụ án của toà án, là chưa có cơ sở. Việc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời (ngưng việc cấp GCNQSDĐ) chỉ có giá trị khi tòa án có thẩm quyền (nơi bà Nở nộp đơn khởi kiện) ra quyết định mới có giá trị pháp lý thi hành.
Cá nhân có được quyền nộp đơn trực tiếp đến UBND thị xã để yêu cầu ngừng thực hiện việc cấp sổ đỏ hay không, trong khi quy định tại khoản 11, Điều 7, Thông tư 33/2017/TT-BTNMT phải có văn bản của cơ quan thi hành án, thừa phát lại, toà án…
Thứ năm: Ngày 29/11/2019, vụ án tranh chấp với bà Nở bị đình chỉ, đến ngày 9/10/2020, bà Nở tiếp tục khởi kiện vụ án. Thời điểm từ khi vụ án được đình chỉ đến khi phát sinh lại tranh chấp với khoảng thời gian gần 1 năm, vậy nhưng cơ quan chức năng vẫn không hoàn tất việc cấp sổ đỏ, liên tục kéo dài thời gian. Khi này, điều kiện được cấp GCNQSDĐ lại đủ cơ sở pháp lý. Tuy nhiên, cơ quan có thẩm quyền không thực hiện cấp sổ đỏ.
Thứ sáu: Thông báo số 1005/TB-CNVPĐKĐĐ của Chi nhánh Văn phòng Đăng ký đất đai TP Gia Nghĩa về việc từ chối giải quyết đối với hồ sơ nộp ngày 20/12/2022, trong khi ông Thành khẳng định chỉ nộp duy nhất 1 bộ hồ sơ vào ngày 15/7/2016, đến nay chưa hề nhận lại. Vậy cần làm rõ hồ sơ nộp cấp sổ đỏ của ông Thành ngày 20/12/2022, trích lục hồ sơ, yêu cầu giám định chữ ký trên đơn yêu cầu có trong bộ hồ sơ ngày 20/12/2022. Trường hợp có dấu hiệu lập hồ sơ khống thì yêu cầu giải quyết theo quy định.
Đến nay đã gần 8 năm, gia đình ông Trần Hữu Thành và vợ là cô giáo Nguyễn Thị Thu Hương vẫn chờ đợi được cấp sổ đỏ, để có thể xin giấy phép sửa lại căn phòng nhỏ cho mẹ già tuổi xế chiều. Ông Thành hy vọng vào quy trình giải quyết thủ tục hành chính đúng thời gian theo quy định pháp luật, hy vọng vào phiên tòa dân sự sắp tới xét xử đúng tinh thần thượng tôn pháp luật.