Dùng bản chứng thực vi phạm và hợp đồng không có thật để dự thầu
Mới đây, Sở Kế hoạch và Đầu tư (KHĐT) tỉnh Thanh Hóa đã có Văn bản số 8734/SKHĐT-ĐTTĐGS gửi Chủ tịch UBND tỉnh về việc giao giải quyết các kiến nghị liên quan đến đơn của Công ty Cổ phần Tổng hợp Xây dựng và Thương mại Trường Sơn (Công ty Trường Sơn) tại Gói thầu số 09 thi công xây dựng công trình (bao gồm cả bảo hiểm công trình, chi phí đảm bảo an toàn giao thông trong quá trình thi công, chi phí thiết bị) thuộc dự án đường Đông Tây 3 nối từ đường tránh Tây Quốc lộ 217 đến đường Hồ Chí Minh và đường tránh Tây Quốc lộ 217 nối Quốc lộ 217, huyện Cẩm Thủy (Gói thầu số 09).
Qua báo cáo cho thấy, Sở KHĐT đã lấy ý kiến các sở, ngành, đơn vị và giải trình của Công ty 207 và có kết luận và kiến nghị đơn của Công ty Trường Sơn không có cơ sở xem xét giải quyết, đồng ý cho Ban Quản lý dự án (QLDA) huyện Cẩm Thủy triển khai thực hiện các bước tiếp theo gói thầu.
Hiện tại chúng tôi chưa bàn đến việc đánh giá hồ sơ dự thầu của Sở KHĐT đối với Công ty 207 đúng hay sai và trả lời của Sở KHĐT đối với Công ty Trường Sơn đã đúng với quy định hay chưa. Tuy nhiên, trong báo cáo gửi Chủ tịch UBND tỉnh, Sở KHĐT kiến nghị chỉ đạo các đơn vị có chức năng xem xét trách nhiệm vi phạm của tổ chức, cá nhân có liên quan đến các tài liệu trong hồ sơ dự thầu của Công ty 207 tham dự Gói thầu số 09 nêu trên theo kết quả kiểm tra, rà soát của Công an tỉnh Thanh Hóa tại Văn bản số 3195/CAT-ANKT ngày 9/10/2023 để xử lý theo quy định của pháp luật.
Theo tìm hiểu của phóng viên, trong hàng loạt sai phạm của Công ty 207 mà Công an tỉnh Thanh Hóa chỉ ra đã được Báo Thanh tra phản ánh ở những kỳ báo trước thì có nội dung Hợp đồng kinh tế số 04/2022/HĐMB ngày 15/12/2022 về cung cấp vật liệu (đá xây dựng các loại) giữa Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Tuấn Linh (Công ty Tuấn Linh) và Công ty TNHH Một thành viên Mai Hương D-L (Công ty Mai Hương) là hợp đồng không có thật.
Ngoài Công an tỉnh, Sở KHĐT khẳng định hợp đồng này là hợp đồng không có thật. Thế nhưng, hợp đồng này lại được Công ty 207 sử dụng để tham gia dự thầu Gói thầu số 09 thì có đúng quy định của pháp luật? Có được xem là hành vi gian lận để trúng thầu?
Chưa hết, trong hồ sơ dự thầu của Công ty 207 còn sử dụng các tài liệu gồm 3 bản chứng thực tại UBND thị trấn Triệu Sơn, gồm bản chứng thực bản sao đúng với bản chính giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển Lê Hoàng (Công ty Lê Hoàng), số chứng thực 958, quyển số 01 SCT-BS ngày 28/4/2023; bản chứng thực bản sao đúng với bản chính giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp Công ty Tuấn Linh, số chứng thực 986, quyển số 01 SCT-BS ngày 28/4/2023. Đây được coi là một số tài liệu trong hồ sơ dự thầu của Công ty 207 được UBND thị trấn Triệu Sơn công chứng không đúng quy định của pháp luật để tham gia dự thầu.
Trước đó, kết quả kiểm tra của Công an tỉnh Thanh Hóa, ông Phạm Viết Thư, Phó Chủ tịch UBND thị trấn Triệu Sơn; ông Phạm Xuân Tùng, Chủ tịch UBND thị trấn Triệu Sơn; bà Đỗ Thị Hằng, công chức tư pháp UBND thị trấn Triệu Sơn; bà Vũ Thị Thúy, nhân viên bộ phận một cửa UBND thị trấn Triệu Sơn, xác nhận cả 3 bản chứng thực trên không có tên trong quyển số 01/2023, sổ chứng thực bản sao từ bản chính của UBND thị trấn.
Trong quyển số 01/2023 sổ chứng thực bản sao từ bản chính của UBND thị trấn Triệu Sơn, chỉ có duy nhất số chứng thực 958 ngày 25/4/2023 và số chứng thực 986 ngày 26/4/2023 thể hiện chứng thực là tài liệu căn cước công dân của người dân.
Ông Thư, bà Hằng, ông Tùng thừa nhận việc chứng thực này là vi phạm quy định của pháp luật.
Ngoài ra, Công an tỉnh Thanh Hóa làm việc với ông Lê Văn Hải, Giám đốc Công ty Tuấn Linh; bà Giang, Giám đốc Công ty Lê Hoàng xác nhận không cung cấp giấy tờ, tài liệu nào của công ty mình cho bất kỳ ai trong Công ty 207. Việc các giấy tờ nói trên được công chứng ở các văn phòng công chứng và UBND thị trấn Triệu Sơn, thì cả 2 giám đốc này đều không biết, không ủy thác cho bất kỳ ai công chứng giấy tờ, tài liệu ở các địa điểm này.
Cần hủy kết quả trúng thầu và củng cố hồ sơ xử lý hình sự
Như vậy, việc Công ty 207 sử dụng các tài liệu bản chứng thực tại UBND thị trấn Triệu Sơn không đúng quy định và hợp đồng không có thật giữa Công ty Mai Hương và Công ty Tuấn Linh để tham gia dự thầu có phải là hành vi “gian dối”, “gian lận” trong đấu thầu, cần được Công an tỉnh Thanh Hóa tiếp tục mở cuộc điều tra, xử lý nghiêm minh về mặt hình sự.
Việc sử dụng giấy tờ chứng thực sai quy định, hợp đồng không có thật (giả mạo) đã hoàn thành. Cần phải điều tra, xử lý người gửi hồ sơ công chứng, người trực tiếp công chứng, người giả mạo hợp đồng không có thật, người sử dụng giấy tờ chứng thực sai quy định và hợp đồng giả mạo để làm hồ sơ tham gia dự thầu và trúng thầu.
Do đó, việc chủ đầu tư là Ban QLDA huyện Cẩm Thủy tổ chức chấm cho Công ty 207 trúng thầu Gói thầu số 09 mà chưa phát hiện ra các vi phạm nói trên là có “dấu hiệu” không minh bạch trong chấm thầu. Cần sớm hủy kết quả trúng thầu và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm như đã phân tích ở trên.
Có thể nói hồ sơ dự thầu là một trong những giấy tờ quan trọng trong hoạt động đấu thầu. Tuy nhiên, hiện nay có không ít trường hợp trên địa bàn cả nước đã làm giả hồ sơ dự thầu để được trúng thầu. “Làm giả” hồ sơ trong đấu thầu là một trong các hành vi gian lận trong đấu thầu. “Gian lận” là một trong các hành vi bị cấm trong đấu thầu được nêu tại khoản 4, Điều 89 Luật Đấu thầu, gồm: Trình bày sai một cách cố ý làm sai lệch thông tin, hồ sơ, tài liệu của một bên trong đấu thầu nhằm thu lợi ích hoặc trốn tránh nghĩa vụ. Người trực tiếp đánh giá hồ sơ dự thầu, thẩm định kết quả lựa chọn nhà thầu… cố ý báo cáo sai hoặc cung cấp thông tin không trung thực làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư. Nhà thầu, nhà đầu tư cố ý cung cấp thông tin không trung thực trong hồ sơ dự thầu, hồ sơ dự sơ tuyển… làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư.
Những vi phạm tại khoản 4, Điều 89 Luật Đấu thầu, người vi phạm sẽ bị xử phạt như sau: Cấm tham gia hoạt động đấu thầu từ 3 đến 5 năm theo quy định tại khoản 1, Điều 122 Nghị định 63/2014/NĐ-CP. Đồng thời, những nhà thầu này sẽ bị đưa vào danh sách nhà thầu vi phạm trên hệ thống mạng đấu thầu. Về chịu trách nhiệm hình sự, bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 đến 5 năm theo quy định tại Điều 222 Bộ luật Hình sự được sửa đổi, bổ sung bởi khoản 1, Điều 2 Bộ luật Hình sự 2017 nếu gian lận trong đấu thầu thuộc một trong các trường hợp gây thiệt hại từ 100 đến dưới 300 triệu đồng; gây thiệt hại dưới 100 triệu đồng nhưng đã bị kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm. Bị phạt tù từ 3 đến 12 năm, nếu vì vụ lợi, có tổ chức, lợi dụng chức vụ, quyền hạn, dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt hoặc gây thiệt hại từ 300 triệu đồng đến 1 tỷ đồng. Phạt tù từ 10 đến 20 năm, nếu gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng trở lên. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc công việc nhất định từ 1 đến 5 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản.
Liên quan đến Gói thầu số 09, trước đó, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu tại Quyết định số 3598/QĐ-UBND ngày 25/10/2022 với giá 105.278,8 triệu đồng; áp dụng hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước, một giai đoạn, hai túi hồ sơ. Nguồn vốn đầu tư công do tỉnh quản lý 135 tỷ đồng theo Quyết định số 4596/QĐ-UBND ngày 16/11/2021 của UBND tỉnh; phần vốn còn lại UBND huyện Cẩm Thủy có trách nhiệm bố trí từ ngân sách huyện và chủ động huy động các nguồn hợp pháp khác để thực hiện hoàn thành dự án.
Chủ đầu tư là Ban QLDA huyện Cẩm Thủy tổ chức lựa chọn nhà thầu và phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu tại Quyết định số 159/QĐ-BQLDA ngày 25/8/2023, trong đó tên nhà thầu trúng thầu là Công ty 207. Chủ đầu tư đã ký hợp đồng với Công ty 207 nhưng chưa triển khai thi công.