Tình trạng sạt lở ven sông Krông Nô nhiều năm nay diễn biến phức tạp. Hàng chục hộ dân với nhiều hecta đất sản xuất bị ảnh hưởng bởi tình trạng sạt lở đất ven sông này. Đây là hệ lụy của việc cấp phép cho các doanh nghiệp khai thác cát tràn lan, khai thác không đúng phạm vi được cấp phép.

Anh Nguyễn Xuân Trang, một người dân tại thôn Cao Sơn, xã Buôn Chóah cho biết, gia đình có đất sản xuất nông nghiệp nằm sát bờ sông Krông Nô. Tuy nhiên, tình trạng doanh nghiệp khai thác cát sai phép, sai vị trí quy định đã khiến nhiều diện tích đất canh tác trôi sông.

Theo người dân phản ánh, các lái tàu thường cập tàu sát bờ sông để hút cát, bởi lượng cát giữa lòng sông ngày càng ít ỏi. Khi người dân ra xua đuổi, hoặc dùng điện thoại quay phim lại làm bằng chứng thì các tàu cát sẽ di chuyển ra phía ngoài. Thậm chí, những người trên tàu còn đe dọa đánh, dọa sẽ hút sập luôn nhà dân.

Không chống nổi lại cát lậu, nhiều hộ dân ven sông đã phải bán đất cho các đối tượng hút cát với giá rẻ mạt từ khoảng 20-30 triệu đồng/1 sào đất nông nghiệp.

Ông Lương Văn Đoàn, Chủ tịch UBND xã Buôn Chóah cho biết, khúc sông Krông Nô chảy qua địa bàn hiện được cấp phép khai thác cát cho Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Tây Nguyên.

Cũng theo ông Đoàn, sau nhiều năm khai thác cát trên quy mô lớn, trữ lượng cát tại khu vực lòng sông đã suy giảm mạnh. Mặt khác, từ khi một số đập thủy điện được xây dựng ở phía thượng nguồn, lượng cát bồi về cũng ít dần.

Cát lòng sông suy giảm, cạn kiệt, để có cát khai thác, doanh nghiệp cho tàu sục thẳng vòi rồng vào bờ hút cát gây sạt lở bờ sông, cuốn trôi đất nông nghiệp người dân.

Như Báo Thanh tra đã thông tin, ngày 25/9, Công an huyện Krông Nô và các ngành chức năng liên quan đã bắt quả tang 4 tàu hút cát trực tiếp gây sạt lở bờ sông, đoạn qua thôn Cao Sơn, xã Buôn Chóah. Các lái tàu đều khai nhận mình khai thác thuê cho Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Tây Nguyên.

Đáng chú ý hơn, khi ngành chức năng huyện Krông Nô đối chiếu với giấy phép do UBND tỉnh Đắk Nông cấp cho đơn vị này (số 12/GQ-UBND ngày 25/8/2015 về việc cho phép khai thác cát xây dựng tại mỏ cát B, thôn Buôn Chóah, xã Buôn Chóah), vị trí 4 tàu bị bắt quả tang hút cát gây sạt lở bờ sông cách vị trí Công ty được cấp phép là 4 km.

Báo cáo của Công an huyện Krông Nô xác định, chỉ riêng 4 tàu bị tạm giữ vào ngày 25/9, Công ty Cổ phần Vật liệu Xây dựng Tây Nguyên đã có 3 hành vi vi phạm, bao gồm: Tiến hành việc khai thác khoáng sản vượt ra ngoài ranh giới khu vực được cấp phép; sử dụng tàu chưa được đăng ký với các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền vào hoạt động khai thác; tự ý sửa chữa tàu khai thác so với hồ sơ thiết kế đã được cơ quan chức năng thẩm định.

Cũng một điều lạ, khi ngành chức năng mới bắt giữ, lập biên bản vụ việc, thì một ngày sau, UBND huyện Krông Nô đã có báo cáo gửi lãnh đạo tỉnh Đắk Nông, nội dung xin đổ cát xuống sông, thả thuyền với lý do… sợ chìm tàu.

Lãnh đạo UBND xã Buôn Chóah còn cho biết, theo quy định, các doanh nghiệp được cấp phép khai thác cát chỉ được tiến hành việc khai thác trong khung giờ từ 6 giờ đến 18 giờ hàng ngày. Nhưng trên thực tế, hoạt động hút cát tại tại Buôn Chóah chủ yếu được tiến hành vào ban đêm.

Doanh nghiệp không chỉ đưa tàu vào sát bờ để hút cát, một số đối tượng còn di chuyển tàu ngang dọc khắp sông, có những địa điểm cách xa nhiều km so với vị trí được cấp phép. Đây đều là những hành vi vi phạm nghiêm trọng, coi thường pháp luật.

Theo Chủ tịch UBND xã Buôn Chóah Lương Văn Đoàn, tình trạng các tàu khai thác cát vào ban đêm, tại những vị trí sát bờ sông hoặc cách xa địa điểm được cấp phép kéo đã theo nhiều hệ lụy về an ninh - trật tự tại địa phương.

Ông Đoàn cho biết, có thời điểm người dân tập trung ra nhắc nhở, xua đuổi đã xảy ra xô xát, các đối tượng khai thác cát đánh người gây thương tích nặng rồi nhảy lên tàu bỏ trốn. Việc xác minh, điều tra sau đó cũng không xác định được đối tượng do các tàu hoạt động trong đêm tối và đều không đăng ký đăng kiểm, không thể nhận dạng được.

Trước thực trạng khai thác cát sai phép của doanh nghiệp, làm sạt lở, mất đất sản xuất của dân, gây mất an ninh trật tự, đề nghị ngành chức năng tỉnh Đắk Nông nhanh chóng vào cuộc, xử lý nghiêm, tránh dư luận xấu trong nhân dân.

Báo Thanh tra sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin về vụ việc!

P.Tường – N.Nga