Đồng thời, Bộ Y tế cũng đề xuất sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, trong đó tăng thuế đối với thuốc lá.
Tỷ lệ hút thuốc trong nam giới giảm
PGS.TS. Nguyễn Trường Sơn, Thứ trưởng Bộ Y tế cho biết, Luật PCTHTL được Quốc hội thông qua ngày 18/6/2012 và có hiệu lực từ ngày 1/5/2013. 5 năm qua, kể từ khi Luật PCTHTL có hiệu lực, tỷ lệ hút thuốc trong nam giới Việt Nam giảm khoảng 2,1% vào năm 2015 so với năm 2010. Trung bình hơn 90% cán bộ, công viên chức, người lao động hiểu biết về quy định của Luật.
Đến nay, đã có 1.560 cơ quan hành chính, 3.778 trường mẫu giáo, 3.577 trường hiểu học, 2.502 trường trung học cơ sở, 1.010 trường trung học phổ thông thực hiện nghiêm quy định cấm hút thuốc trong khuôn viên và trong nhà. 169 trường đại học, cao đẳng trong toàn quốc thực hiện cấm hút thuốc lá tại khu vực trong nhà…
Theo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, 5 năm qua đã có 195.000 công nhân viên chức lao động bỏ thuốc lá, hơn hai trăm nghìn đoàn viên, công nhân viên chức giảm hút thuốc lá. Báo cáo điều tra tình hình sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành năm 2015, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động giảm đáng kể so với năm 2010 ở hầu hết các địa phương: Tại gia đình giảm từ 73,1% xuống còn 59,9%; tại nơi làm việc từ 55,9% xuống còn 42,6%, tại cơ sở y tế từ 23,6% xuống 18,4%...
Báo cáo tại hội nghị, bà Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Bộ Y tế cho biết, hiện nay mạng lưới tổ chức hoạt động cai nghiện thuốc lá quốc gia gồm 24 bệnh viện, trong đó có những bệnh viện chuyên khoa có liên quan đến các bệnh có sử dụng thuốc lá và có lượng bệnh nhân lớn. 10 bệnh viện đã xây dựng kế hoạch hoạt động tư vấn cai nghiện thuốc lá hằng năm.
“Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương tiến hành nghiên cứu sử dụng phương pháp điều trị nhĩ trâm kết hợp xoa bóp bấm huyệt và tư vấn cai nghiện thuốc lá, tỷ lệ cai thuốc lá là 67,2% đạt tốt và 5% đạt khá”, bà Trang cho biết thêm.
Giai đoạn 2015 - 2018, theo báo cáo của 6 bệnh viện, đã có hơn 5.000 số lượt tư vấn tại phòng tư vấn cai nghiện và tại các khoa lâm sàng, gần 45 nghìn lượt tư vấn qua tổng đài. Số ca cai nghiện thuốc lá thành công từ 1 năm trở lên là 842 bệnh nhân.
Đề xuất kiểm soát chặt quảng cáo thuốc lá trên internet
Đại diện Vụ Pháp chế cho biết, thời gian qua, các bộ, ngành và địa phương đã có sự hưởng ứng tích cực đưa luật vào cuộc sống, nhưng tính nghiêm minh và chế tài xử lý vẫn còn nhiều vấn đề.
Toàn cảnh hội nghị. Ảnh: PA
Mặc dù giá bán thuốc lá tối thiểu đã được điều chỉnh tăng và đã tăng thuế tiêu thụ đặc biệt theo lộ trình từ năm 2013, nhưng giá bán tối thiểu và mức điều chỉnh tăng thuế tiêu thụ đặc biệt còn thấp và giá xuất xưởng thấp so với mặt bằng các nước trong khu vực. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến sự gia tăng tiêu dùng trong người dân và thu hút người hút mới, đặc biệt là những đối tượng nghèo và thanh thiếu niên.
Trong khi đó, tình hình buôn lậu thuốc lá điếu ngoại qua biên giới vẫn còn phức tạp. Cho đến nay, việc thực hiện thí điểm bán đấu giá thuốc lá ngoại nhập lậu bị tịch thu chưa được thực hiện, còn tồn 6 triệu bao chưa được xử lý.
Chế tài xử lý vi phạm được quy định ở nhiều nghị định xử phạt vi phạm hành chính, nên việc xử lý còn gặp khó khăn. Lực lượng thanh tra mỏng, hành vi hút thuốc xảy ra nhanh, công tác xử lý vi phạm hành chính ở một số cơ quan quản lý Nhà nước còn chưa hiệu quả đối với những hành vi hút thuốc nơi công cộng, nơi cấm hút thuốc.
Các hoạt động cai nghiện thuốc lá chủ yếu mới được triển khai ở bệnh viện tuyến Trung ương và một số bệnh viện chuyên khoa tuyến tỉnh, chưa được triển khai toàn quốc, làm giảm sự tiếp cận của Luật đối với tuyến dưới.
Để kiểm soát việc quảng cáo sản phẩm thuốc lá, đặc biệt là sản phẩm thuốc lá mới trên môi trường mạng internet, youtube, mạng xã hội, facebook… Bộ Y tế cũng đề nghị Bộ Thông tin và Truyền thông có biện pháp kiểm soát chặt chẽ môi trường internet đối với loại hình thuốc lá. Đồng thời, tăng cường công tác giáo dục truyền thông về tác hại của thuốc lá và các quy định pháp luật về PCTHTL, ưu tiên các hoạt động truyền thông ngăn ngừa việc sử dụng thuốc lá trong giới trẻ…
Phương Anh