Sân bay Long Thành: Lo vốn “đầu chuột, đuôi voi”

Ngày 13/11, QH thảo luận ở hội trường về báo cáo nghiên cứu khả thi D.A thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành.

Hơn 23 nghìn tỷ đồng đã là con số cuối?

ĐBQH Phùng Đức Tiến (Hà Nam) bày tỏ băn khoăn khi thấy vốn cho D.A liên tục tăng sau mỗi lần báo cáo. Ban đầu, UBND tỉnh Đồng Nai báo cáo là hơn 13 nghìn tỉ đồng, sau đó là hơn 18 nghìn tỉ đồng và đến giờ là hơn 23 nghìn tỉ đồng. "Đây chỉ là con số ước tính tại thời điểm tháng 7/2017, trong khi đây là D.A lớn, cần nhiều thời gian triển khai, đến khi thực tế triển khai, có tăng nữa hay không?", ĐB Tiến đặt câu hỏi.

Chính phủ dự kiến, dự phòng 10% cho D.A. “Liệu có đủ để giải quyết những vấn đề phát sinh hay không?”, ĐBQH đoàn Hà Nam vẫn lo ngại và đề nghị, cần kiểm đếm, rà soát cụ thể hơn.

Là ĐBQH đoàn Đồng Nai, ông Dương Trung Quốc cho hay, người dân Đồng Nai, đặc biệt là người dân ở Long Thành rất mong muốn D.A này sớm thực hiện bởi 12 năm qua “gần như là một D.A treo”. Nhưng theo ông Dương Trung Quốc, khi triển khai D.A lớn trong tâm thế xã hội, dường như cứ có D.A nào nảy sinh thì câu hỏi đầu tiên là “Có tiêu cực đằng sau không? Có khả năng xảy ra tiêu cực không?”. Cho nên, việc triển khai giải phóng mặt bằng cũng như xây dựng sân bay Long Thành phải đặt cao khâu giám sát.

“Chúng ta đã có quá nhiều những D.A lớn không phải đầu voi, đuôi chuột mà là đầu chuột, đuôi voi. Tức là, đưa ra thì rất đơn giản, rất nhẹ nhàng nhưng cuối cùng D.A phình ra ghê gớm, tạo ra bức xúc của người dân, tạo ra nợ công. Chúng tôi rất mong muốn, có được một sự giám sát thật chặt chẽ để mang lại niềm tin cho người dân”, ông Dương Trung Quốc nhấn mạnh.

Bày tỏ ấn tượng với phần mô tả chính xác “đến từng centimet” trong thiết kế kỹ thuật, ĐBQH Hoàng Văn Cường (Hà Nội) vẫn đề nghị, phải tính toán kỹ giữa cái được và cái mất khi quy hoạch hai khu tái định cư.

Theo báo cáo của D.A, giai đoạn 2018-2019, D.A xây xong khu tái định cư Lộc An - Bình Sơn với diện tích 282ha và có 4.823 lô đất, dành để tái định cư cho 4.727 hộ gia đình. Giai đoạn 2019-2020, mới xây dựng tiếp khu tái định cư Bình Sơn với diện tích 282,79ha và phân thành 1.539 lô đất, trong đó 30% lô đất dành để tái định cư cho 469 hộ.

ĐBQH đoàn TP Hà Nội lưu ý, trong khi 4.727 hộ khu tái định cư Lộc An-Bình Sơn đã được nhận đền bù di dời xong, 469 hộ khu Bình Sơn mới thực hiện di dời tái định cư. Khi đó giá đất trên thị trường đã thay đổi rất nhiều.

“Lúc đó, chúng ta sẽ thực hiện đền bù, bồi thường cho những hộ này theo giá trên thị trường hay giá của những người đã nhận ở giai đoạn trước? Đây sẽ là nguyên nhân gây ra khiếu kiện khi đền bù, tái định cư”, ĐBQH Hoàng Văn Cường (Hà Nội) đề nghị, chỉ nên quy hoạch một khu tái định cư là Lộc An - Bình Sơn bằng cách điều chỉnh lại quy mô những lô đất.

“Một lô đất được quy hoạch để tái định cư có diện tích từ 250-300m2 là quá lớn. Nhiều ĐBQH đã cho rằng, lô đất lớn như thế này không phù hợp với điều kiện của những người dân được thực hiện tái định cư”, ông Hoàng Văn Cường nói.

Lo đất nghĩa trang đắt hơn đất đô thị, biệt thự

Một vấn đề khác mà ĐBQH đoàn Hà Nội lo lắng là quy hoạch khu nghĩa trang 50,9ha, trong đó 20ha là nghĩa trang nhân dân phục vụ cho D.A tái định cư (di dời nhà cửa và mộ phần của dòng tộc), còn lại giao cho công ty TNHH Hoa Viên Bình An để kinh doanh.

Theo ông Cường, trong phạm vi cách sân bay Long Thành 40-70km như hiện nay thì giá bán 1m² đất phần mộ còn cao hơn cả đất xây cho người sống. “Với vị trí đắc địa như Long Thành, đặc biệt xã Bình An sẽ là trung tâm phát triển trong tương lai thì đất nghĩa trang có thể còn cao hơn nhiều so với đất đô thị, biệt thự hạng sang”, ĐB nêu.

ĐBQH đoàn Hà Nội đề nghị, nếu quy hoạch nghĩa trang tại Bình An với diện tích đất gần gấp 3 lần nghĩa trang Văn Điển (Hà Nội) hiện nay thì cần cân nhắc giữa lợi ích trước mắt rất lớn, nhưng lâu dài sẽ cản trở sự phát triển của cả một khu vực trung tâm Đông Nam Bộ. "Tôi e ngại với quy hoạch và tầm nhìn cho D.A như thế thì Long Thành rất khó trở thành TP sân bay, mà rất có thể sẽ thành TP nghĩa trang", ĐB Cường lo lắng.

Đồng tình, theo ĐBQH Lưu Bình Nhưỡng (Bến Tre), phải làm sao chống tái lấn chiếm vì từ khi có nghị quyết đến nay đã có rất nhiều hộ nhảy dù vào. “Tôi lo nhất là thu hồi xong, họ lại tiếp tục tái lấn chiếm. Chắc chắn Tòa án Long Thành sẽ không đủ năng lực để giải quyết các vụ kiện, vì sẽ rất nhiều, sẽ giải quyết nhiều lần”, ông Nhưỡng kiến nghị, "xử lý nghiêm các hành vi vi phạm lợi dụng chính sách để trục lợi, lấn chiếm đất đai đã được thu hồi".

Tiếp thu, giải trình các ý kiến, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, vốn trung hạn đang phải dồn tập trung cho đường cao tốc, đường sắt. Nếu không làm trong nhiệm kỳ này thì 4 - 5 năm nữa sẽ dẫn đến bức xúc ghê sớm, gây lãng phí. Do đó, đề nghị Chính phủ bố trí nguồn vốn thực hiện 10 công trình quốc lộ đang bức xúc.

“Đây mới là D.A tiền khả thi. Rất mong trong Nghị quyết của QH có 2 phần. Phần thứ nhất có cơ chế đặc thù thuộc thẩm quyền của Quốc hội. Phần 2 liên quan đến thẩm quyền của Chính phủ thì trong nghị quyết QH giao Chính phủ thực hiện những công việc còn lại như quy mô đầu tư, những vấn đề liên quan đến kỹ thuật”, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải kiến nghị.

Tư lệnh ngành Giao thông nhấn mạnh, đây là D.A trọng điểm quốc gia, ảnh hưởng nhiều hộ dân nên sẽ rất thận trọng khi thực hiện.

“Tiếp thu ý kiến của ĐBQH, sau khi QH có ý kiến, Chính phủ phê duyệt, Bộ Giao thông Vận tải cùng với các bộ, ngành sẽ phối hợp với UBND tỉnh Đồng Nai rà soát từng phần việc thực hiện và sẽ tổ chức thực hiện làm sao bảo đảm công khai, minh bạch”, ông Nguyễn Văn Thể cam kết.

Thảo Nguyên