Ủy ban Kinh tế vừa có báo cáo một số ý kiến về tình hình triển khai Dự án Cảng Hàng không quốc tế Long Thành, gửi đại biểu Quốc hội.
Tiến độ chậm, Kho bạc Nhà nước dừng giải ngân
Theo đánh giá của Ủy ban Kinh tế, tiến độ triển khai thực hiện Dự án Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Sân bay Long Thành là “rất chậm”, không đáp ứng yêu cầu của Quốc hội tại Nghị quyết 53.
Diện tích thu hồi đất làm Sân bay Long Thành gần 5.400 ha đất. Tại Nghị quyết 53, Quốc hội yêu cầu, “thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được tiến hành một lần và hoàn thành trước năm 2021”.
Niên độ dự án (2017 - 2021) đã kết thúc, dẫn đến Kho bạc Nhà nước dừng việc giải ngân cho dự án.
Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho hay, để hoàn thành công tác thu hồi đất cho toàn bộ 5.000 ha và bàn giao toàn bộ mặt bằng giai đoạn 1, UBND tỉnh Đồng Nai đã tạm ứng ngân sách tỉnh để tiếp tục chi trả kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người có đất bị thu hồi.
Quá trình thực hiện có một số thay đổi so với Báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án (khu tái định cư, tổng mức đầu tư…) nên tỉnh Đồng Nai kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét điều chỉnh dự án.
Vẫn theo cơ quan thẩm tra của Quốc hội, các tuyến giao thông kết nối T1, T2 với Sân bay Long Thành nằm trong dự án đầu tư xây dựng giai đoạn 1, đã được Thủ tướng phê duyệt và đã được UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt tiểu dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
“Tuy nhiên, các hộ dân có đất bị thu hồi thuộc hai tuyến đường này chưa được xác định vị trí để bố trí tái định cư”, báo cáo nêu.
Thêm nữa, UBND huyện Long Thành đã tạm dừng tính toán hỗ trợ cho một số đối tượng theo kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước để chờ hướng dẫn xử lý. Điều này, dẫn đến tình trạng phát sinh nhiều đơn thư kiến nghị, khiếu nại.
Trong khi, cuộc sống của người dân tại Khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn tuy từng bước ổn định, nhưng vẫn còn thiếu các tiện ích công cộng như chợ, trường học, các thiết chế văn hóa do chưa xây dựng xong…
Làm rõ việc điều chỉnh, nếu tiêu cực cần xử nghiêm
Hồi đầu tháng 8, Chính phủ có tờ trình báo cáo Quốc hội xem xét, cho phép điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết số 53 để có cơ sở giải ngân và triển khai các bước tiếp theo.
Các nội dung Chính phủ đề nghị điều chỉnh gồm: Giảm tổng mức đầu tư dự án; diện tích đất thu hồi; thời gian thực hiện dự án và bổ sung nội dung về bố trí tái định cư các hộ dân thuộc 2 tuyến giao thông kết nối T1, T2 vào Khu dân cư, tái định cư Lộc An - Bình Sơn.
Cho rằng việc xem xét điều chỉnh các nội dung trên là cần thiết, Ủy ban Kinh tế đề nghị, Chính phủ chỉnh sửa tờ trình chỉ trình Quốc hội xem xét, quyết định 2 nội dung là thời gian thực hiện dự án và vốn bố trí cho dự án; đề nghị xem xét đưa vào nghị quyết chung của kỳ họp thứ 6, không ban hành một nghị quyết riêng.
Các nội dung điều chỉnh còn lại thuộc thẩm quyền của Chính phủ. Ủy ban Kinh tế đề nghị đánh giá tác động kỹ lưỡng, tuân thủ pháp luật, bảo đảm hiệu quả của dự án, lợi ích của Nhà nước và quyền lợi hợp pháp của người dân trong vùng chịu ảnh hưởng của dự án.
Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị Chính phủ chỉ đạo kiểm tra, rà soát làm rõ việc điều chỉnh và thực hiện các nội dung của dự án khi chưa được cấp có thẩm quyền quyết định.
“Nếu có tiêu cực, tham nhũng, tư lợi hoặc giảm hiệu quả dự án, lãng phí nguồn lực, đề nghị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật”, cơ quan thẩm tra của Quốc hội nêu quan điểm.
Báo cáo cho thấy, đến nay dự án đã thu hồi được trên 4.882 ha trong tổng diện tích hơn 4.946 ha đất phải thu hồi (đạt 98,7%).
Tỉnh Đồng Nai đã xét duyệt tái định cư cho 4.161 hộ (đã bố trí tái định cư 4.045 hộ, đang bố trí tái định cư: 116 hộ). Có 1.001 hộ đã xét duyệt tái định cư nhưng không đủ điều kiện; còn lại 285 hộ chưa xét duyệt.
Kế hoạch đã phân bổ cho dự án hơn 22.855 tỷ đồng. Đến hết năm 2022, đã giải ngân được hơn 16.697 tỷ đồng, đạt 73,05% kế hoạch.
Sớm có chính sách giúp chủ đầu tư giảm thiểu tác động giá nhiên liệu
Đề cập đến Dự án Đầu tư xây dựng Sân bay Long Thành giai đoạn 1, Ủy ban Kinh tế cũng nhận định, “tiến độ của dự án còn rất chậm và gặp nhiều khó khăn, vướng mắc”.
Theo báo cáo, dự án thành phần 1 (các công trình Trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước), mới có Trụ sở đại diện Cảng vụ Hàng không miền Nam và Trụ sở Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ công an) đã được bố trí vốn và phê duyệt chủ trương đầu tư để triển khai theo đúng kế hoạch.
“Công tác bố trí vốn của các bộ và UBND tỉnh Đồng Nai còn chậm”, cơ quan thẩm tra của Quốc hội lưu ý.
Với dự án thành phần 2 (các công trình phục vụ quản lý bay) và dự án thành phần 3 (các công trình thiết yếu trong cảng hàng không), Ủy ban Kinh tế nhận định, cơ bản đảm bảo tiến độ theo dự kiến.
Còn dự án thành phần 4 (các công trình khác), UBND tỉnh Đồng Nai mới hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng để giao và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Cảng vụ Hàng không miền Nam.
Cho rằng để bảo đảm tiến độ cần quyết tâm, nỗ lực của các cơ quan liên quan, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ chỉ đạo tỉnh Đồng Nai và một số bộ tập trung giải quyết các nội dung về bố trí vốn, giao chủ đầu tư và chỉ đạo các đơn vị triển khai thực hiện dự án trụ sở cơ quan quản lý Nhà nước tại Cảng Hàng không Quốc tế Long Thành, đáp ứng tiến độ hoàn thành trước ngày 31/12/2024.
Sớm ban hành các chính sách phù hợp, giúp các chủ đầu tư có thể chủ động cân đối dự toán, xây dựng kế hoạch giải ngân phù hợp, giảm thiểu tối đa tác động của giá nhiên liệu và nguyên vật liệu tới chi phí đầu tư xây dựng các dự án thành phần cũng là nội dung được Ủy ban Kinh tế kiến nghị.
Ủy ban Kinh tế của Quốc hội còn lưu ý, việc triển khai công tác san nền giai đoạn 2, nhất là dự án nhà ga T3 sau khi Sân bay Long Thành giai đoạn 1 đi vào hoạt động sẽ ảnh hưởng lớn đến an toàn bay.
“Thi công san nền sẽ phát sinh bụi làm hạn chế tầm nhìn, gây nguy hiểm cho máy bay khi cất và hạ cánh”, Ủy ban Kinh tế giải thích. Do đó, cơ quan này đề nghị cần sớm nghiên cứu đề xuất giải pháp xử lý phù hợp.
Kỳ họp 6 Quốc hội khóa XV chính thức khai mạc sáng mai 23/10. Một trong những nội dung quan trọng được Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp này là việc điều chỉnh một số nội dung của Nghị quyết 53 về báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án Thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng Hàng không quốc tế Long Thành.