Phát sinh khiếu nại từ năm 1998
Theo hồ sơ vụ việc, năm 1980, ông Trần Hữu Vẽ (Trưởng Công an Phường 6, Quận 4) được bố trí sử dụng căn nhà số J.26 cư xá Vĩnh Hội khi đang sống chung với bà Nguyễn Thị Sinh.
Năm 1989, vợ chồng ông Vẽ và bà Sinh ly hôn. Theo biên bản của TAND Quận 4 về thi hành bản án ly hôn, ông Vẽ sử dụng căn nhà số J.26 cư xá Vĩnh Hội; ông Vẽ có trách nhiệm nuôi con Trần Hữu Nam…
Tháng 9/1990, UBND Quận 4 ban hành quyết định hoán đổi căn nhà ở J.26 và 129/53N cư xá Vĩnh Hội… Trong quyết định này có nội dung cho phép “hộ ông Trần Hữu Vẽ - 2 người đang thường trú tại số J26 cư xá Vĩnh Hội được chuyển đến căn nhà số 129/53N…”.
Ngày 1/10/1990, Đội Quản lý nhà Quận 4 đã ký hợp đồng thuê nhà cho ông Vẽ thuê căn nhà số 129/53N (nay là căn nhà số N.53)…
Tháng 11/1990, Công an Quận 4 cấp giấy chứng nhận hộ khẩu thường trú cho ông Vẽ và con là Trần Hữu Nam…
Năm 1992, ông Vẽ kết hôn với bà Hoàng Thị Tám. Sau khi ông Vẽ kết hôn với bà Tám, ông Nam (lúc này mới 11 tuổi) về sống với mẹ ruột là bà Nguyễn Thị Sinh nhưng ông Nam vẫn còn đăng ký thường trú tại căn nhà này.
Tháng 8/1996, bà Tám được Công an Quận 4 giải quyết cho nhập khẩu về căn nhà số N.53…
Tháng 10/1996, ông Vẽ chết.
Tháng 7/1997, bà Tám có đơn xin thay ông Vẽ ký hợp đồng thuê nhà. Sau đó, UBND Quận 4 đã có quyết định giải quyết chuyển tên ký hợp đồng thuê nhà với nội dung chấp thuận giải quyết cho bà Tám được đứng tên ký hợp đồng thuê căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội.
Tháng 8/1997, Đội Quản lý nhà Quận 4 đã ký hợp đồng bà Tám thuê căn nhà trên. Theo Phụ lục I của hợp đồng là có 2 thành viên, gồm: Hoàng Thị Tám - chủ hợp đồng và con là Trần Hữu Nam. Thời điểm này, ông Nam đang sống với mẹ ruột là bà Nguyễn Thị Sinh nhưng hộ khẩu vẫn còn ở căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội...
Tháng 12/1998, ông Nam có đơn khiếu nại xin được đứng tên hợp thức hóa căn nhà và đề nghị được về ở tại căn nhà này.
Tháng 1/2006, ông Nam có đơn đề nghị hòa giải để được về ở chung tại căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội nhưng bà Tám không đồng ý.
Đến nay, việc tranh chấp quyền sử dụng căn nhà giữa ông Nam và bà Tám vẫn không tìm được tiếng nói chung. Chính quyền nhiều lần hòa giải nhưng không thành. Mặt khác, khiếu nại của ông Nam vẫn chưa được giải quyết dứt điểm…
    |
 |
| Căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội, Quận 4 (khoanh đỏ) nằm trên tầng 2 của một dãy nhà. Ảnh: C.T |
Sở Xây dựng đưa ra 2 phương án giải quyết
Sau khi tiếp nhận đơn khiếu nại của ông Trần Hữu Nam yêu cầu UBND Thành phố Hồ Chí Minh xem xét giải quyết việc thuê mua nhà ở (cũ) thuộc sở hữu Nhà nước đối với căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội, đường Bến Vân Đồn, ngày 22/1/2021, Sở Xây dựng đã có Báo cáo số 1109/BC-SXD-TT gửi UBND thành phố về việc giải quyết đơn của ông Nam.
Tại Báo cáo số 1109/BC-SXD-TT, Sở Xây dựng đã đưa ra 2 phương án giải quyết khiếu nại của ông Trần Hữu Nam.
Theo phương án thứ nhất: Chấp nhận yêu cầu khiếu nại của ông Nam. Sở Xây dựng lập luận, về quá trình sử dụng nhà của ông Nam, thời điểm năm 1992, ông Vẽ kết hôn với bà Tám và sau đó ông Vẽ chết năm 1996, ông Nam khi đó là người chưa thành niên (mới 11 tuổi), là người lệ thuộc nên về sống với mẹ ruột là bà Sinh.
Việc các cơ quan chức năng cho rằng ông Nam không trực tiếp sử dụng nhà, mặc dù có tên trong hợp đồng thuê nhà là chưa phù hợp. Thời điểm này không có quy định đối tượng được thuê nhà ở cũ thuộc sở hữu Nhà nước phải là người đang trực tiếp sử dụng nhà ở đó.
Đến năm 1998, ông Nam (đủ 17 tuổi) đã có đơn yêu cầu Đội Quản lý nhà Quận 4 giải quyết về ở căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội do ông Nam là người đứng tên chung trên hợp đồng thuê nhà nhưng không được các cơ quan chức năng xem xét, giải quyết.
“Việc ông Nam không trực tiếp sử dụng căn nhà trên là do những trở ngại khách quan, trong đó có một phần giải quyết chưa phù hợp, chưa đầy đủ của Đội Quản lý nhà Quận 4 và UBND Quận 4. Do đó, trước đây Sở Xây dựng, Sở Tư pháp áp dụng quy định tại Nghị định số 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ (có hiệu lực từ ngày 10/12/2015) để đề xuất không xem xét, giải quyết cho ông Nam được thuê, mua căn nhà trên là chưa phù hợp vì ông Nam có đơn khiếu nại, đề nghị giải quyết cho ông Nam về ở căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội từ năm 1998 nhưng chưa được các cơ quan có thẩm quyền giải quyết dứt điểm, kéo dài cho đến nay”, Báo cáo số 1109/BC-SXD-TT của Sở Xây dựng cho biết .
Về cơ sở pháp lý, Báo cáo số 1109/BC-SXD-TT của Sở Xây dựng cho biết, bà Tám và ông Nam được Đội Quản lý nhà Quận 4 kỳ hợp đồng ngày 12/8/1997… Căn cứ Điều 5 Nghị định 61/CP ngày 5/7/1994; khoản 1 Điều 56 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2015, trường hợp năm 2006, bà Tám và ông Nam không có khiếu nại; bà Tám và ông Nam đủ điều kiện được giải quyết mua nhà ở cũ theo Nghị định số 61/CP (có ký hợp đồng thuê nhà ở) vì Nghị định số 61/CP không quy định người đang thuê nhà ở phải là người trực tiếp sử dụng nhà ở để được Nhà nước giải quyết việc bán nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước.
Ông Trần Hữu Nam đã có đơn khiếu nại yêu cầu giải quyết thuê, mua nhà thuộc sở hữu Nhà nước từ năm 2006, UBND Quận 4 chưa xem xét, giải quyết theo đúng trình tự, thủ tục quy định pháp luật về giải quyết khiếu nại liên quan nhà thuộc sở hữu Nhà nước. Tuy nhiên, các cơ quan chức năng áp dụng quy định Nghị định số 99/2015/NĐ-CP của Chính phủ về việc không trực tiếp sử dụng nhà ở nên không giải quyết cho ông Nam được thuê, mua căn nhà trên là chưa phù hợp.
Do đó, việc ông Trần Hữu Nam khiếu nại yêu cầu UBND thành phố xem xét giải quyết được thuê nhà ở (cũ) thuộc sở hữu Nhà nước đối với căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội là có cơ sở.
Tuy nhiên, việc sử dụng căn nhà nêu trên chưa được Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích Quận 4 phần chia việc sử dụng. Đồng thời, ông Nam và bà Tám chưa có sự đồng thuận trong việc sử dụng nhà và cam kết bằng văn bản để được mua nhà trên nên chưa xem xét giải quyết bán căn nhà trên theo quy định…
“Từ những cơ sở đã nêu trên và hồ sơ hiện có, Thanh tra Sở nhận thấy đơn của ông Nam khiếu nại việc UBND thành phố không giải quyết cho ông Nam được thuê, mua nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước đối với căn nhà số N.53 cư xá Vĩnh Hội, có một phần nội dung đề nghị được thuê (chung) cần nhà nêu trên là có cơ sở xem xét, giải quyết”, Báo cáo số 1109/BC-SXD-TT của Sở Xây dựng cho biết.
Bên cạnh phương án 1, Sở Xây dựng cũng đưa ra phương án 2 là không chấp nhận yêu cầu khiếu nại của ông Nam.
Tại phương án này, Sở Xây dựng cũng đưa ra một số lập luận để bác đơn khiếu nại của ông Nam…
|
 |
| Sở Xây dựng đề xuất UBND Thành phố Hồ Chí Minh giải quyết đơn của ông Nam theo hướng khiếu nại có cơ sở. Ảnh: C.T |
Sở Xây dựng đề xuất: Khiếu nại của công dân là có cơ sở
Theo Sở Xây dựng, ngày 25/2/2020, Chánh án TAND Tối cao đã ban hành Quyết định số 50/QĐ-CA về việc công bố án lệ. Trong đó, có Án lệ số 31/2020/AL về xác định quyền thuê nhà, mua nhà thuộc sở hữu của Nhà nước theo Nghị định số 61/CP của Chính phủ là quyền tài sản được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thông qua ngày 5/2/2020.
Tình huống án lệ như sau: “Cá nhân thuộc diện được mua nhà ở thuộc sở hữu của Nhà nước theo Nghị định số 61/CP mà khi còn sống, người đó chưa làm thủ tục mua hóa giá nhà theo quy định của pháp luật. Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, phải xác định quyền thuê nhà, mua nhà thuộc sở hữu của Nhà nước là quyền tài sản và được chuyển giao cho các thừa kế của người đó”.
Sở Xây dựng cho rằng, trong trường hợp không chấp nhận nội dung khiếu nại xin cùng đứng tên trong hợp đồng thuê nhà của ông Nam, đồng thời, giải quyết cho bà Tám được thuê, mua nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước đối với căn nhà N.53 cư xá Vĩnh Hội và cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu nhà ở cho bà Tám đối với căn nhà trên. Có thể, ông Nam sẽ khởi kiện đến tòa án để đòi quyền lợi theo nội dung Án lệ số 31/2020/AL, khi đó sẽ phát sinh nhiều hệ quả pháp lý khác.
Do đó, Sở Xây dựng đề xuất Chủ tịch UBND thành phố xem xét, chấp thuận giải quyết đơn của ông Trần Hữu Nam theo phương án thứ nhất, vì phương án này có xem xét, đánh giá toàn diện việc áp dụng pháp luật, quá trình phát sinh và giải quyết khiếu nại của ông Trần Hữu Nam…
Trao đổi với PV Báo Thanh tra, ông Trần Hữu Nam cho biết, kể từ sau Báo cáo số 1109/BC-SXD-TT của Sở Xây dựng, đến nay đã hơn 3 năm trôi qua nhưng ông vẫn chưa nhận được quyết định giải quyết khiếu nại của UBND Thành phố Hồ Chí Minh.
“Mới đây, sau nhiều lần gửi đơn yêu cầu giải quyết, ngày 13/8/2024, Thanh tra Sở Xây dựng có mời tôi lên làm việc. Tuy nhiên, tại buổi làm việc cũng chỉ ghi nhận ý kiến, nguyện vọng của tôi chứ cũng không hề nói gì tới kết quả giải quyết khiếu nại…”, ông Nam cho biết.
Liên quan tới việc này, phóng viên Báo Thanh tra đã liên hệ với Sở Xây dựng để tìm hiểu vụ việc. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa nhận được phản hồi.
Báo Thanh tra sẽ tiếp tục thông tin vụ việc.