Phát biểu chỉ đạo, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh việc tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng là việc làm có rất nhiều ý nghĩa về nhiều phương diện.
“Tôi rất vui mừng và hào hứng dự hội nghị này”, ông chia sẻ và cho biết, ít khi dùng chữ “hào hứng”.
Tổng Bí thư giải thích dùng chữ “hào hứng” vì vị trí quan trọng của văn hóa và kể từ khi tổ chức Hội nghị Văn hóa toàn quốc năm 1946 đến nay sau 75 năm, chúng ta mới tổ chức hội nghị tương tự như thế.
Nói đến văn hóa là nói đến những gì là tinh hoa, tinh túy nhất…
Theo Tổng Bí thư, văn hóa là phạm trù rất rộng, trên thế giới có tới gần 200 định nghĩa khác nhau về văn hoá. Nhưng chung quy có thể hiểu văn hóa theo hai nghĩa: Nghĩa rộng và nghĩa hẹp.
Hội nghị hôm nay bàn chủ yếu theo nghĩa hẹp - văn hoá là những hoạt động tinh thần của một xã hội, gồm những lĩnh vực: Giáo dục, khoa học, văn học, nghệ thuật, đạo đức (lối sống, cách cư xử, ứng xử giữa người với người...).
“Dù theo nghĩa rộng hay nghĩa hẹp thì khi đã nói đến văn hoá là nói đến những gì là tinh hoa, tinh túy nhất, được chưng cất, kết tinh, hun đúc thành những giá trị tốt đẹp, cao thượng, đặc sắc nhất, rất nhân văn, nhân ái, nhân nghĩa, nhân tình, tiến bộ”, Tổng Bí thư khái quát.
Còn những gì xấu xa, việc làm ti tiện, đớn hèn, những hành động phi pháp, bỉ ổi... là vô văn hoá, phi văn hoá, phản văn hoá.
Người đứng đầu Đảng đặc biệt nhấn mạnh, “hạnh phúc của con người không phải chỉ ở chỗ nhiều tiền, lắm của, ăn ngon, mặc đẹp, mà còn ở sự phong phú về tâm hồn, được sống giữa tình thương và lòng nhân ái, lẽ phải và công bằng”.
    |
 |
| Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chia sẻ, ông rất vui mừng và hào hứng đến dự Hội nghị Văn hóa toàn quốc. Ảnh: Đ.X |
Trong phát biểu, Tổng Bí thư dành thời gian nhắc lại lịch sử và khẳng định vị trí, vai trò, ý nghĩa, tầm quan trọng của văn hóa trong sự phát triển của đất nước, dân tộc.
“Đảng ta xác định: Văn hoá là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là sức mạnh nội sinh, động lực quan trọng để phát triển đất nước; xác định phát triển văn hóa đồng bộ, hài hoà với tăng trưởng kinh tế và tiến bộ xã hội là một định hướng căn bản của quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta. Nói sâu sắc, ngắn gọn như Bác Hồ là: “Văn hoá soi đường cho quốc dân đi”!”, Tổng Bí thư nêu.
Nhận thức của Đảng ta về xây dựng và phát triển văn hoá trong thời kỳ đổi mới đã từng bước được bổ sung, phát triển và ngày càng hoàn thiện, toàn diện và sâu sắc hơn.
Môi trường văn hoá vẫn bị ô nhiễm bởi tham nhũng, tiêu cực
Nhìn lại những thành tựu, Tổng Bí thư cho rằng, “có quyền tự hào về những đóng góp to lớn của nền văn hoá vào sự nghiệp cứu quốc và kiến quốc”.
Nhiều giá trị văn hoá truyền thống và di sản văn hoá của dân tộc được kế thừa, bảo tồn và phát triển. Văn hóa trong chính trị và trong kinh tế bước đầu được coi trọng và phát huy hiệu quả, tích cực.
Công nghiệp văn hoá và thị trường văn hoá có bước khởi sắc. Xây dựng con người Việt Nam đang từng bước trở thành trung tâm của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Việc đấu tranh, phê phán, đẩy lùi cái xấu, cái ác, cái lạc hậu, chống các quan điểm, hành vi sai trái gây tác hại đến văn hoá, lối sống được chú trọng.
Nhiều tấm gương sáng trong phong trào thi đua yêu nước, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” đã được biểu dương, lan toả vào đời sống xã hội, củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự nghiệp xây dựng nền văn hoá nói riêng, xây dựng và phát triển đất nước nói chung.
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, Tổng Bí thư cũng lưu ý cần nhìn thẳng vào những hạn chế, tồn tại, bất cập, yếu kém trên lĩnh vực văn hoá, tìm ra nguyên nhân và giải pháp để khắc phục.
|
 |
| Các lãnh đạo Đảng, Nhà nước tham dự Hội nghị Văn hóa toàn quốc. Ảnh: Đ.X |
Theo ông, môi trường văn hoá vẫn bị ô nhiễm bởi các tệ nạn xã hội, tham nhũng, tiêu cực. Sự chênh lệch về hưởng thụ văn hoá giữa các vùng, các miền còn lớn. Nhiều di sản văn hoá quý báu của dân tộc có nguy cơ bị xuống cấp, mai một, thậm chí bị tiêu vong.
Chất lượng và số lượng đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác văn hoá chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển văn hoá trong thời kỳ mới…
Công tác giới thiệu, quảng bá văn hoá Việt Nam ra nước ngoài chưa mạnh; tiếp nhận tinh hoa văn hoá nhân loại còn hạn chế; chưa coi trọng đúng mức và có biện pháp tích cực để giữ gìn, bảo vệ và phát huy những giá trị văn hoá tốt đẹp, đặc sắc của dân tộc.
Nhiều khi bắt chước nước ngoài một cách nhố nhăng, phản cảm, không có chọn lọc. “Nói nặng là vô văn hóa, phản văn hóa”, Tổng Bí thư thẳng thắn chỉ ra.
Ông nêu rõ, những hạn chế, khuyết điểm có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân chủ quan vẫn là chính. Đặc biệt là trong công tác lãnh đạo, quản lý, chưa nhận thức thật đầy đủ, sâu sắc và toàn diện về đường lối văn hoá của Đảng trong thời kỳ đổi mới hiện nay.
Khắc phục tư tưởng “duy kinh tế”, ít quan tâm đến văn hoá
Để tiếp tục xây dựng, giữ gìn, chấn hưng và phát triển nền văn hoá của dân tộc, Tổng Bí thư đề cập một số giải pháp cần tập trung thực hiện quyết liệt.
Trước hết là, tiếp tục nâng cao nhận thức và năng lực lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước trên lĩnh vực văn hoá để đáp ứng yêu cầu phát triển văn hoá, xây dựng con người Việt Nam trong thời kỳ phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Tổng Bí thư lưu ý, phải khắc phục tư tưởng “duy kinh tế”, chỉ tập trung cho kinh tế mà ít quan tâm đến văn hoá; quán triệt nghiêm túc quan điểm “văn hoá phải được đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã hội”.
Giải pháp nữa là xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ trực tiếp làm công tác văn hoá tương xứng với yêu cầu và nhiệm vụ phát triển văn hoá Việt Nam trong giai đoạn mới; sớm khắc phục tình trạng chắp vá, tuỳ tiện trong bố trí cán bộ làm công tác văn hoá, ở cả Trung ương và địa phương.
|
 |
| Các đại biểu tham dự hội nghị ở đầu cầu Hội trường Diên Hồng, Nhà Quốc hội. Ảnh: Đ.X |
Đặc biệt chú trọng việc đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ trí thức văn nghệ sĩ làm công tác văn hoá, văn học, nghệ thuật. Theo Tổng Bí thư, đội ngũ này có vai trò cực kỳ quan trọng trong sự nghiệp văn hoá nói riêng và trong sự nghiệp cách mạng nói chung.
Cùng với đó, là quan tâm hơn nữa đến việc bảo tồn, tôn tạo và phát huy các giá trị văn hoá dân tộc, các giá trị văn hoá vật thể và phi vật thể của các vùng, miền, của đồng bào các dân tộc, kết hợp với tiếp thu tinh hoa văn hoá của thời đại.
Tổng Bí thư nhấn mạnh, những di sản văn hóa vật thể, phi vật thể là một tài sản vô cùng quý báu do Tổ tiên, Cha ông ta mấy nghìn năm để lại, không phải nơi nào cũng có được.
“Nếu không là chúng ta có tội với lịch sử, là vong ân bội nghĩa với Tổ tiên, Cha ông chúng ta. Bác Hồ trước lúc đi xa vẫn còn dặn lại rằng “Muốn yêu Tổ quốc mình thì phải yêu những khúc hát Dân ca!”, người đứng đầu Đảng nhắc bài hát rất xúc động “Lời Bác dặn trước lúc đi xa” của Nhạc sĩ Trần Hoàn.
Tổng Bí thư còn dành thời gian đọc những câu ca dao như “Thương người như thể thương thân”; “Lá lành đùm lá rách”; “Một con ngựa đau, cả tàu không ăn cỏ”, “Mua danh ba vạn, bán danh ba đồng” … Hay bài thơ “Chân quê” của Nguyễn Bính, “Việt Bắc” của Tố Hữu…
Từ đó, ông nhấn mạnh giải pháp phải chú trọng xây dựng văn hoá ứng xử lành mạnh trong xã hội, phát huy những giá trị tích cực về thuần phong, mỹ tục của gia đình và xã hội.
“Tôi tha thiết mong rằng, sau Hội nghị này, công tác văn hoá của chúng ta sẽ có bước chuyển biến, tiến bộ mới, mạnh mẽ hơn nữa, hiệu quả cao hơn nữa, ghi một dấu mốc mới trên con đường chấn hưng, phát triển nền văn hoá Việt Nam trong thời kỳ mới”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh và tin rằng, đất nước ngày càng phồn vinh, xứng đáng với truyền thống ngàn năm văn hiến và anh hùng của một Dân tộc anh hùng, sánh vai với các cường quốc năm châu trên thế giới.