Sai phạm trong việc tăng vốn điều lệ
Theo kết luận thanh tra (KLTT), Yteco sau hơn 33 năm hoạt động đã thiết lập được một thương hiệu mạnh và hệ thống phân phối rộng lớn trên cả nước gồm các chi nhánh, cửa hàng bán sỉ và lẻ dược phẩm và dụng cụ y tế tại các thành phố lớn, trong đó có TP Hồ Chí Minh và TP Hà Nội. Hoạt động kinh doanh đa ngành nghề nhìn chung ổn định, có hiệu quả, có thực hiện nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước.
Bên cạnh đó, Thanh tra TP Hồ Chí Minh đã chỉ ra những thiếu sót, vi phạm các quy định của Yteco trong công tác điều hành hoạt động sản xuất, kinh doanh, quản lý tài chính, kế toán, vi phạm trong quản lý, sử dụng đất thuê của Nhà nước, việc chấp hành nghĩa vụ đối với ngân sách Nhà nước...
Về việc tăng vốn điều lệ năm 2020, KLTT đã chỉ ra rằng phương án chào bán cổ phiếu đã được Hội đồng Quản trị (HĐQT), đại hội cổ đông bất thường của Yteco thông qua (ngày 8/11/2020) có nhiều nội dung không đúng quy định pháp luật.
Phương án tăng vốn điều lệ với giá chào bán cổ phần là 10.000 đồng/cổ phần với số lượng dưới 100 nhà đầu tư là cổ đông hiện hữu, không kể nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, là không xác định rõ về đối tượng và số lượng nhà đầu tư trong số các cổ đông hiện hữu.
Phương án tăng vốn điều lệ được thông qua trên cơ sở kết quả biểu quyết tại đại hội, trong đó bao gồm biểu quyết thuận của một số cổ đông là nhà đầu tư có tên trong danh sách được mua cổ phần phát hành riêng lẻ đợt này (đã được HĐQT Yteco phê duyệt sau đó) có tham gia biểu quyết thuận phương án tăng vốn điều lệ tại đại hội đồng cổ đông, là trái với quy định Luật Chứng khoán năm 2006.
Về giá chào bán cổ phiếu là 10.000 đồng/cổ phiếu và phát hành thêm cho giới hạn dưới 100 nhà đầu tư khi không tiến hành thẩm định về giá trị doanh nghiệp, không thông qua hình thức đấu giá cổ phiếu, là không đảm bảo nguyên tắc hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán, dẫn đến chưa đảm bảo quyền và lợi ích của các cổ đông hiện hữu (trong đó có cổ đông Nhà nước).
Trường hợp Yteco tiếp tục thực hiện việc bán cổ phần phát hành thêm trái quy định của pháp luật nêu trên, cố ý gây thiệt hại đến quyền lợi của cổ đông Yteco nói chung và cổ đông Nhà nước nói riêng, thì cần chuyển cơ quan điều tra để xử lý theo quy định của pháp luật.
Trích lập dự phòng, xử lý nợ chưa đúng quy định
Tại thời điểm ngày 30/6/2020, Yteco đã trích lập dự phòng toàn bộ số nợ phải thu khó đòi phát sinh từ năm 2019 trở về trước (gồm 11 khoản nợ, số tiền 54,398 tỷ đồng) là chưa đúng quy định. Các khách hàng (bao gồm tổ chức và cá nhân) nợ của Yteco tại thời điểm 30/6/2020 vẫn tiếp tục đối chiếu công nợ, trả nợ theo cam kết, do đó, việc xác định số công nợ phải thu trên là nợ xấu và thực hiện trích lập dự phòng toàn bộ, là chưa phù hợp với quy định tại điểm d, khoản 3, Điều 6 Thông tư số 48/2019/TT-BTC của Bộ Tài chính.
Đối với khoản nợ phải thu của Công ty Cổ phần Duy Tân (Công ty Duy Tân), là khoản nợ do Yteco nhập ủy thác cho Công ty Duy Tân từ năm 2014 trở về trước. KLTT cho rằng việc Công ty Duy Tân không thanh toán nợ cho Yteco và không tiếp tục giao dịch mua bán với Yteco cho thấy Công ty Duy Tân có hành vi chiếm dụng vốn của Yteco trong thời gian dài.
Mặc dù Yteco đã tính lãi suất nợ quá hạn đối với Công ty Duy Tân, tuy nhiên, về cách tính lãi quá hạn không phù hợp với cách tính lãi mà các ngân hàng cho Yteco vay, từ đó không đảm bảo quyền lợi của Yteco. Số chênh lệch tạm tính giữa cách tính của Yteco với cách tính của ngân hàng (theo lãi suất ấn định của Yteco) là 13,3 tỷ đồng và chênh lệch giữa cách tính của Yteco với cách tính của ngân hàng (theo lãi suất của ngân hàng) là 25,4 tỷ đồng.
Ban điều hành của Yteco đã thỏa thuận các điều khoản thanh toán công nợ theo hướng làm lợi cho Công ty Duy Tân và không đảm bảo lợi ích cho Yteco. Do đó, Yteco cần rà soát, xác định đúng số lãi phải trả của Công ty Duy Tân để đảm bảo quyền lợi cho Yteco, trong đó có quyền lợi của cổ đông Nhà nước.
Vi phạm trong thực hiện nghĩa vụ với ngân sách và quản lý, sử dụng đất
Đối với thuế thu nhập cá nhân, theo KLTT, việc kê khai người phụ thuộc để tính giảm trừ gia cảnh của các cá nhân nộp thuế không đúng theo quy định. Qua đó, xác định tăng số thuế thu nhập cá nhân phải nộp của 2 năm 2017, 2018 là hơn 96 triệu đồng.
Về thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp nhà thầu nước ngoài, Yteco chưa thực hiện việc kê khai và nộp thuế nhà thầu nước ngoài đối với các hợp đồng nhập khẩu ủy thác trang thiết bị y tế và hợp đồng phân phối thuốc theo quy định, xác định số thuế nhà thầu nước ngoài phải truy thu trong năm 2017, 2018, 2019, 2020 là gần 16 tỷ đồng.
Cơ quan thanh tra cũng xác định việc điều chỉnh doanh thu, chi phí của Yteco và số thuế Yteco phải nộp qua các năm là hơn 17 tỷ đồng.
Theo KLTT, quá trình sử dụng 3 khu đất thuê của Nhà nước trả tiền hàng năm tại các địa chỉ: Số 76 đường Sương Nguyệt Ánh, phường Bến Thành, quận 1; số 181 đường Nguyễn Đình Chiểu, phường 6, quận 3 và số 24 đường số 17, phường Hiệp Bình Phước, quận Thủ Đức (nay là TP Thủ Đức), Yteco đều có thời gian dài sử dụng đất (toàn bộ hoặc một phần đất) không đúng mục đích và không đúng quy định.
Khoản thu lợi trái pháp luật từ việc cho thuê lại nhà đất của Yteco nêu trên chưa được cơ quan có thẩm quyền kiểm tra, kết luận, xử lý thu hồi theo quy định.
Ngoài ra, tại các khu đất trên cũng phát sinh một số vật kiến trúc, công trình xây dựng không phép, sai phép hoặc công trình có hạng mục chưa được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có ý kiến chuyên môn về thiết kế kỹ thuật, môi trường, phòng cháy, chữa cháy, Yteco chưa thực hiện hoàn công nhưng vẫn đưa vào khai thác, sử dụng kinh doanh.
Thanh tra TP Hồ Chí Minh đã chỉ rõ trách nhiệm cụ thể của các tổ chức, cá nhân có liên quan đối với từng sai phạm, thiếu sót được nêu trong KLTT.