Sáng ngày 24/10, Quốc hội thảo luận tại tổ về tình hình kinh tế - xã hội, ngân sách Nhà nước.
Nhiều vấn đề của ngân hàng ở mức “đáng lo ngại”
Dẫn báo cáo kiểm toán tổ chức thực hiện Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế xã hội theo Nghị quyết số 43 của Quốc hội, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng thông tin, Kiểm toán Nhà nước chỉ ra nhiều vấn đề của hệ thống ngân hàng với mức độ, “đáng lo ngại hơn nhiều” so với báo cáo của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước.
“Chẳng hạn, ngoài các ngân thàng thương mại yếu kém chưa đáp ứng tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn sử dụng cho vay trung dài hạn, thì một số ngân hàng thương mại có tỷ lệ này khá cao, sát ngưỡng cho phép, tiềm ẩn rủi ro việc mất cân bằng kỳ hạn và rủi ro thanh khoản với tổ chức tín dụng”, theo lời ông Đồng.
Về điều hành chính sách tiền tệ năm 2022, đại biểu đoàn Quảng Trị thấy Ngân hàng Nhà nước đã triển khai các biện pháp để tác động giảm lãi suất cho vay của các tổ chức tín dụng, nhưng biện pháp không hiệu quả bởi chưa đạt được mục tiêu phấn đấu giảm lãi suất cho vay khoảng 0,5% - 1% theo Nghị quyết 43 của Quốc hội mà còn có xu hướng tăng. Biên độ giữa lãi suất cho vay bình quân và lãi suất huy động bình quân lớn, trên 4%.
Thêm nữa, theo ông Đồng, vào cuối tháng 9-10 năm 2022, trong vòng 1 tháng, Ngân hàng Nhà nước có 2 lần điều chỉnh tăng các mức lãi suất điều hành với tổng mức tăng 2%. Điều này dẫn đến lãi suất huy động và lãi suất cho vay bình quân toàn hệ thống đều đột ngột tăng cao những tháng cuối năm (lãi suất huy động trên 11%, lãi suất cho vay trên 13%).
“Việc đột ngột điều chỉnh tăng các mức lãi suất điều hành sau một thời gian dài không thay đổi của Ngân hàng Nhà nước, trong khi các ngân hàng Trung ương trên thế giới đã tăng dần lãi suất từ đầu năm 2022 là khó dự đoán, gây bất ngờ cho nền kinh tế, khiến cho môi trường kinh tế rủi ro hơn, người dân, doanh nghiệp không thể lập được kế hoạch kinh doanh dài hạn một cách ổn định”, ông Đồng nhận định.
Phó Chủ tịch tỉnh Quảng Trị dẫn lại báo cáo của Đoàn Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phản ánh ý kiến của cử tri nhiều tỉnh đề nghị Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành liên quan tiếp tục có phương án điều chỉnh lãi suất cho vay, xem xét xây dựng các gói hỗ trợ với lãi suất ưu đãi với doanh nghiệp.
“Còn gói hỗ trợ lãi suất 2% với 40 nghìn tỷ thì đang “ế” hơn 38 nghìn tỷ”, ông Đồng nói.
Lãnh đạo ngân hàng nhiều lần giải thích nguyên nhân là do doanh nghiệp không có nhu cầu. Theo ông Đồng, Kiểm toán Nhà nước lại chỉ ra rằng, do công tác truyền thông của ngân hàng Nhà nước chưa đi trước, chưa mang tính định hướng, các ngân hàng thương mại thì chưa tích cực triển khai chính sách.
Cần có giải pháp tốt hơn để xử lý nợ xấu
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hà Sỹ Đồng cũng lo ngại khi nợ xấu ngân hàng đang cao và nhận định “sẽ tiếp tục gia tăng”.
Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước gửi Quốc hội, tính đến cuối tháng 7/2023, tỷ lệ nợ xấu nội bảng là 3,56%, cao hơn mức 2,0% cuối năm 2022 và mức 1,69% cuối năm 2020. Tỷ lệ nợ xấu nội bảng cộng với nợ bán cho VAMC chưa xử lý và nợ tiềm ẩn thành nợ xấu của toàn hệ thống các tổ chức tín dụng là 6,16% so với tổng dư nợ tín dụng.
“Thông tin tôi có được, nếu cập nhật tới 31/8, tỷ lệ nợ xấu toàn hệ thống tiếp tục tăng lên mức gần 8%, mà nguyên nhân chính là do nợ xấu của 1 ngân hàng đang bị kiểm soát đặc biệt tăng vọt”, ông Đồng lo ngại, con số này sẽ tiếp tục tăng nữa, đặc biệt khi các khoản nợ xấu tiềm ẩn theo quy định tại Thông tư 01 và Thông tư 02 của Ngân hàng Nhà nước hết hạn khoanh, giãn, hoãn nợ.
Điều này lý giải một phần tại sao tín dụng ngân hàng 9 tháng đầu năm nay tăng chậm, ông Đồng nhận định.
Đại biểu Nguyễn Thị Yến, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu cũng sốt ruột khi “nền kinh tế thiếu vốn nhưng khó hấp thụ” khi tới 21/9, tăng trưởng tín dụng thấp, trên 5,9%, dù lãi suất giảm. Hệ thống ngân hàng tiềm ẩn rủi ro nợ xấu, tháng 7/2023 vượt 3,56%, nhiều khoản nợ được gia hạn. Tỷ giá biến động mạnh.
“Tôi đề nghị Ngân hàng Nhà nước thông tin rõ để các đại biểu được biết có hay không có việc một số ngân hàng thương mại của Việt Nam gửi tiền tại ngân hàng nước ngoài, như ngân hàng Mỹ, để hưởng lãi tín dụng cao?”, bà Yến phát biểu.
Với nợ xấu, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu đề nghị Ngân hàng Nhà nước đánh giá đúng nguyên nhân nợ xấu khi tỷ lệ này đang tăng, cần có giải pháp tốt hơn.
Quốc hội cho phép kéo dài Nghị quyết 42 để xử lý nợ xấu, mà tới giờ nợ xấu vẫn tăng, thì cần tìm nguyên ngân và có giải pháp theo hướng gắn với tái cơ cấu các ngân hàng, theo bà Yến.