Băn khoăn cấp độ phòng thủ dân sự ứng phó thảm họa, sự cố

Không phải mọi hậu quả thảm họa phạm vi cấp tỉnh cũng lớn hơn cấp huyện

Theo dự thảo luật, phòng thủ dân sự được quy định thành 4 cấp độ, trong đó cấp độ 1, 2, 3 căn cứ vào phạm vi địa giới hành chính; còn cấp độ 4 được áp dụng để “ứng phó, khắc phục hậu quả thảm họa, sự cố trong tình trạng khẩn cấp”.

Nêu ý kiến, đại biểu Nguyễn Danh Tú (Kiên Giang) nói cần “cân nhắc kỹ”. Bởi, theo ông, thảm hoạ, sự cố cùng tính chất mức độ nguy hiểm, nghiêm trọng, gây thiệt hại về người, tài sản, môi trường như nhau nhưng có thể xác định cấp độ phòng thủ dân sự khác nhau.

Đại biểu ví dụ, sự cố xảy ra tại 2 xã trong 1 huyện thì xác định phòng thủ dân sự cấp độ 1; nhưng 2 xã này ở 2 huyện trong tỉnh lại được xác định ở cấp 2. Như vậy, là chưa phù hợp.

“Xác định cấp độ phòng thủ dân sự khác nhau sẽ dẫn đến các biện pháp ứng phó, khắc phục hậu quả thảm hoạ, sự cố khác nhau”, đại biểu lưu ý.

Đại biểu đoàn Kiên Giang cũng nhấn mạnh, không phải mọi trường hợp hậu quả thảm họa, sự cố trong phạm vi địa bàn cấp tỉnh cũng lớn hơn hậu quả thảm họa, sự cố trong phạm vi địa bàn cấp huyện.

Ngược lại, có trường hợp thảm hoạ, sự cố trên phạm vi cấp huyện gây hậu quả về tính mạng, sức khoẻ, tài sản lớn hơn nhiều thảm hoạ, sự cố xảy ra trên phạm vi cấp tỉnh.

Từ đó, ông Tú đề nghị, dự luật căn cứ vào tính chất, mức độ nguy hiểm, thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, tài sản, môi trường do các thảm họa, sự cố gây ra để xác định cấp độ phòng thủ dân sự và các biện pháp ứng phó, khắc phục tương ứng.

Đại biểu Quốc hội Lã Thanh Tân. Ảnh: P.Thắng

Đồng tình, theo đại biểu Lã Thanh Tân (TP Hải Phòng), cấp độ 1, 2, 3 được phân loại dựa trên tiêu chí phạm vi, địa bàn xảy ra thảm hoả, sự cố và khả năng lan rộng của thảm họa, sự cố.

Tuy nhiên, đại biểu Tân thấy, tiêu chí về khả năng lan rộng mà chỉ gắn với phạm vi địa bàn của một hoặc một số tỉnh thì rất khó để xác định. Vì vậy, ông đề nghị xem xét bổ sung.

Khó phân biệt thảm họa, sự cố do thiên nhiên hay con người gây ra

Đại biểu Vương Quốc Thắng (tỉnh Quảng Nam) thì lưu ý, dự thảo luật quy định các dạng thảm họa, sự cố nhưng rất khó phân biệt thảm họa, sự cố do thiên nhiên hay con người gây ra. Còn quy định về các mức độ phòng thủ dân sự thì chưa phù hợp với các luật chuyên ngành.

Đại biểu Vương Quốc Thắng (tỉnh Quảng Nam). Ảnh: P.Thắng

Như Luật Phòng chống thiên tai thì cấp độ rủi ro thiên tai được xác định theo tiêu chí: Cường độ hoặc mức độ nguy hiểm của thiên tai; phạm vi ảnh hưởng; khả năng gây thiệt hại đến tính mạng, tài sản, công trình hạ tầng và môi trường. Tương ứng là các cấp độ cảnh báo, chỉ đạo, chỉ huy phòng chống thiên tai.

“Quy định như dự thảo cũng chưa phù hợp với mức độ sự cố về an ninh mạng, sự cố về năng lượng, nguyên tử”, ông Thắng nói.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Quốc phòng An ninh cho rằng, việc phân loại cấp độ phòng thủ dân sự (gồm 4 cấp độ) là nội dung quan trọng.

Vì vậy, Ủy ban Quốc phòng An ninh đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát, làm rõ cơ sở lý luận, pháp luật, thực tiễn và khoa học, quy định cả phạm vi xảy ra thảm họa, sự cố và hậu quả thiệt hại do các tình huống này gây ra để xác định cấp độ phòng thủ dân sự cho phù hợp, khi cần thiết sẽ vận hành, kích hoạt được ngay các biện pháp phòng thủ dân sự tương ứng, có tính khả thi.

Báo cáo thẩm tra nêu ví dụ, nếu thảm họa, sự cố gây thiệt hại nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng nhưng chỉ xảy ra ở một địa bàn hẹp (thôn, bản…) thuộc xã, phường hoặc xảy ra trên địa bàn rộng vài huyện, vài tỉnh nhưng gây thiệt hại không lớn thì xác định cấp độ phòng thủ dân sự nào cho phù hợp?

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang. Ảnh: Đ.X

Giải trình, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang cho biết, dự thảo luật chỉ điều chỉnh về phòng ngừa, ứng phó, khắc phục với thảm họa và sự cố có nguy cơ dẫn đến thảm họa. Việc phòng ngừa, ứng phó, khắc phục với sự cố, những loại hình thiên tai, dịch bệnh thông thường thực hiện theo quy định của luật hiện hành.

Để không chồng chéo với luật chuyên ngành, dự thảo luật đã quy định cụ thể tiêu chí đánh giá mức độ rủi ro của sự cố và các cấp độ phòng thủ dân sự, cũng như các biện pháp trong từng cấp độ.

Theo Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, dự thảo luật quy định tiêu chí đánh giá mức độ rủi ro về thảm họa, sự cố gồm: phạm vi ảnh hưởng, khả năng lan rộng của thảm hoạ, sự cố; đặc điểm địa lý tự nhiên, kinh tế - xã hội của địa bàn chịu ảnh hưởng của thảm họa, sự cố; diễn biến, khả năng gây thiệt hại và thiệt hại của thảm họa, sự cố; khả năng ứng phó với thảm họa, sự cố của chính quyền địa phương và lực lượng tham gia phòng thủ dân sự.

Tiếp thu nghiêm túc ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Phan Văn Giang khẳng định, Ban Soạn thảo sẽ tiếp tục rà soát, nghiên cứu để hoàn thiện dự án luật đạt chất lượng cao.

Theo chương trình xây dựng luật, pháp lệnh, dự án luật này sẽ tiếp tục được hoàn chỉnh hồ sơ để trình Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp 5 (tháng 05/2023).