Theo Quy chế, cụm, khối thi đua ngành Thanh tra do Thanh tra Chính phủ thành lập theo hướng dẫn của Ban Thi đua - Khen thưởng Trung ương, gồm các khối thi đua vụ, cục, đơn vị thuộc Thanh tra Chính phủ (5 khối); các khối thi đua Thanh tra các Bộ, ngành (3 khối); các cụm thi đua Thanh tra các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (10 cụm).
Cụm, khối thi đua có cụm trưởng, khối trưởng; cụm phó, khối phó do các đơn vị trong cụm, khối thi đua bầu trong dịp tổng kết năm (có thể theo hình thức luân phiên). Cụm trưởng, khối trưởng; cụm phó, khối phó tổ chức điều hành hoạt động của cụm, khối thi đua ngay sau khi được phân công.
Cụm trưởng, khối trưởng chịu trách nhiệm trước Hội đồng Thi đua - Khen thưởng ngành Thanh tra về hoạt động của cụm, khối thi đua và có nhiệm vụ xây dựng chương trình, kế hoạch, phát động phong trào thi đua của cụm, khối; xây dựng các tiêu chí thi đua, thang điểm phù hợp với đặc điểm, tính chất của cụm, khối thi đua và các đơn vị thành viên và theo hướng dẫn của Hội đồng Thi đua - Khen thưởng ngành Thanh tra; tổ chức ký kết giao ước thi đua, phối hợp hoạt động giữa các đơn vị thành viên, phát huy sức mạnh tổng họp và thế mạnh của mỗi đơn vị thành viên. Phối hợp tổ chức các hoạt động chung của cụm, khối thi đua và trao đổi về nghiệp vụ, kinh nghiệm. Bàn các biện pháp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác thi đua, khen thưởng và tuyên truyền, nhân rộng các điển hình tiên tiến.
Tổ chức sơ kết 6 tháng và tổng kết năm hoạt động của cụm, khối thi đua; chủ trì việc chấm điểm thi đua, bình xét thi đua cho các đơn vị trong cụm, khối thi đua. Lập biên bản họp gửi các thành viên trong cụm, khối và báo cáo Hội đồng Thi đua - Khen thưởng ngành Thanh tra xem xét tặng “Cờ thi đua của Thanh tra Chính phủ” hoặc “Bằng khen của Tổng Thanh tra Chính phủ” cho các đơn vị trong cụm, khối thi đua theo quy định.
Quyết định không bình xét thi đua đối với các thành viên không ký kết giao ước thi đua đầu năm; trừ điểm thi đua đối với các thành viên không tham gia các hoạt động chung của cụm, khối (trừ các trường họp có lý do bất khả kháng).
Cụm phó, khối phó phối hợp với cụm trưởng, khối trưởng xây dựng chương trình, kế hoạch, phát động phong trào thi đua của cụm, khối thi đua; chuẩn bị để tổ chức họp ký kết giao ước thi đua, phát động thi đua; sơ kết, tổng kết hoạt động của cụm, khối thi đua theo sự phân công của cụm trưởng, khối trưởng; thay mặt cụm trưởng, khối trưởng giải quyết một số công việc khi cụm trưởng, khối trưởng ủy quyền.
Các đơn vị thành viên trong cụm, khối thi đua ký kết giao ước thi đua hàng năm; tham gia xây dựng nội dung và các tiêu chí thi đua, thang bảng điểm của cụm, khối thi đua. Tổ chức phát động các phong trào thi đua, thực hiện công tác khen thưởng gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị của từng đơn vị; tham gia đầy đủ, đúng thành phần các hoạt động của cụm, khối thi đua; triển khai thực hiện có hiệu quả các nội dung đã ký kết giao ước thi đua; phát hiện, phổ biến, giới thiệu các mô hình, điển hình tiên tiến, cách làm mới có hiệu quả trong phong trào thi đua; tổng hợp và báo cáo kết quả thực hiện phong trào thi đua 6 tháng và cả năm phục vụ sơ kết, tổng kết. Tự chấm điểm thi đua theo Quy chế hoạt động của cụm, khối thi đua với các nội dung và tiêu chí thi đua đã ký kết và gửi báo cáo kết quả cho cụm trưởng, khối trưởng theo đúng quy định.
Về nguyên tắc hoạt động, cụm, khối thi đua hoạt động theo nguyên tắc tập trung, dân chủ, quyết định theo đa số, các ý kiến khác nhau của các thành viên được bảo lưu và báo cáo với Hội đồng Thi đua - Khen thưởng ngành Thanh tra để xem xét, quyết định.
Hình thức quyết định là lấy ý kiến trực tiếp, bỏ phiếu kín (nếu có thành viên vắng mặt thì phải gửi phiếu lấy ý kiến) hoặc lấy ý kiến bằng văn bản do cụm trưởng, khối trưởng quyết định theo quy định của pháp luật về thi đua, khen thưởng. Trường hợp số phiếu ngang nhau thì cụm trưởng, khối trưởng quyết định. Cụm trưởng, khối trưởng; cụm phó, khối phó sử dụng dấu của đơn vị trong các văn bản liên quan đến hoạt động của cụm, khối.
Hồ sơ ký kết giao ước thi đua, phát động phong trào thi đua được gửi về Thường trực Hội đồng Thi đua - Khen thưởng ngành Thanh tra trước ngày 31/3 hàng năm. Biên bản ký kết giao ước thi đua phải có chữ ký trực tiếp của các thành viên trong cụm, khối và đóng dấu của cụm trưởng, khối trưởng.
Sơ kết công tác 6 tháng đầu năm đánh giá kết quả thực hiện các chỉ tiêu thi đua và biện pháp triển khai công tác thi đua, khen thưởng 6 tháng cuối năm để hoàn thành các chỉ tiêu trong năm; trao đổi nghiệp vụ công tác thi đua, khen thưởng; phổ biến, tổ chức tham quan, giao lưu học tập các điển hình tiêu biểu và cách làm hay, mới của các đơn vị trong cụm, khối.
Tổng kết công tác thi đua đánh giá kết quả hoạt động của cụm, khối thi đua trong năm tới; tổ chức đánh giá, chấm điểm thi đua; xếp loại thi đua của các đơn vị thành viên; bình xét, suy tôn đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ tặng “Cờ thi đua của Thanh tra Chính phủ" và “Bằng khen của Tổng Thanh tra Chính phủ”; bầu cụm trưởng, khối trưởng; cụm phó, khối phó mới.
Trước khi sơ kết, tổng kết công tác thi đua, đơn vị tổ chức có trách nhiệm báo cáo và thống nhất với Thường trực Hội đồng Thi đua - Khen thưởng ngành Thanh tra. Cụm trưởng, khối trưởng có trách nhiệm lập báo cáo kết quả bình xét thi đua, đề nghị khen thưởng và gửi về Thường trực Hội đồng Thi đua - Khen thưởng ngành Thanh tra trước ngày 25/12 hàng năm. Biên bản phải có chữ ký trực tiêp của các thành viên trong cụm, khối.
Về nguyên tắc chấm điểm thi đua, Điều 7 Chương III quy định, căn cứ vào đặc thù, các cụm, khối thi đua có thể cụ thể hóa hoặc bổ sung một số tiêu chí thi đua cho phù hợp nhưng không vượt quá 30% số tiêu chí đã được quy định; không vượt quá tổng số điểm đã được quy định cho mỗi nội dung thi đua theo hướng dẫn của Thanh tra Chính phủ.
Không chấm điểm thi đua đối với những thành viên không ký kết giao ước thi đua. Đối với các chỉ tiêu có định lượng thì chấm điểm theo đúng quy định. Đối với những chỉ tiêu theo tỷ lệ % thì thực hiện được bao nhiêu % sẽ chấm đạt số điểm tương ứng.
Đối với các chỉ tiêu định tính thì do các thành viên trong cụm, khối thống nhất trên cơ sở kết quả đạt được của từng thành viên.
Các thành viên trong cụm, khối thi đua tự chấm điểm và gửi về cho cụm trưởng, khối trưởng trước khi tổ chức họp tổng kết thi đua. Cụm trưởng, khối trưởng rà soát và trực tiếp trao đổi, thống nhất với các thành viên trong cụm, khối thi đua; tổng hợp kết quả chấm điểm làm căn cứ để bình xét thi đua, khen thưởng.
Kết quả chấm điểm phải ghi vào biên bản bình xét thi đua, đề nghị khen thưởng của cụm, khối thi đua.