Sai của chính quyền đã rõ
Gia đình ông Bùi Hồng Hải có 2 thửa đất liền kề, tiếp giáp nhau đã được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) gồm thửa số 364 tờ bản đồ 11 diện tích 59,5 m2 và thửa đất số 321 tờ bản đồ 11 diện tích 91,7 m2.
Năm 2009, thực hiện chủ trương Nhà nước làm đường vành đai Đông - Tây, gia đình ông Hải bị thu hồi toàn bộ diện tích thửa đất số 364 là 57,7m2.
Theo Quyết định số 1256/QĐ-UBND ngày 27/4/2009 của UBND TP Thanh Hóa, thì diện tích đất thu hồi làm dự án là 35,2m2, diện tích thu hồi ngoài mốc dự án là 22,5m2.
Do sử dụng 2 thửa đất liền kề, tiếp giáp nhau và nhận thấy phần đất 22,5m2 của gia đình bị thu hồi là ngoài mốc giới dự án, ảnh hưởng đến quyền và lợi ích chính đáng của mình nên ông Hải đã gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan chức năng.
Quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu của UBND TP Thanh Hóa xác minh, ông Bùi Hồng Hải sử dụng 02 mảnh đất tại tờ bản đồ số 11, bản đồ hiện trạng phường Ngọc Trạo đo vẽ năm 2003.
Trong quá trình giải phóng mặt bằng thực hiện đường vành đai Đông - Tây, Phòng Tài nguyên và Môi trường TP Thanh Hóa có báo cáo, diện tích 22,5m2 còn lại của hộ ông Bùi Hồng Hải là nhỏ hẹp (nhỏ hơn hạn mức giao đất ở theo quy định tại Quyết định số 2413/2005/QĐ-UBND ngày 1/9/2005 của UBND tỉnh về quy định hạn mức đất ở), không phù hợp với quy hoạch hai bên đường của đường vành đai Đông - Tây nên UBND TP Thanh Hóa thu hồi để quản lý.
Tại Quyết định số 1256 ngày 27/4/2009, UBND TP Thanh Hóa đã thu hồi tăng diện tích đất ở của hộ gia đình ông Bùi Hồng Hải, không đúng với Quyết định số 3732 của UBND tỉnh Thanh Hóa. Trong đó có thu hồi toàn bộ diện tích 57,7m2 đất ở tại thửa số 364 của ông Bùi Hồng Hải, gồm cả 22,5m2 ngoài mốc giới thu hồi.
Quyết định giải quyết khiếu nại số 4148 ngày 21/10/2021 của UBND tỉnh Thanh Hóa nêu rõ, hồ sơ thu hồi phần đất của gia đình ông Hải ngoài mốc giới giải phóng mặt bằng, UBND TP Thanh Hóa không thực hiện đúng quy định tại Điều 14, Nghị định số 197/2004/NĐ-CP ngày 03/12/2004 của Chính phủ về xử lý một số trường hợp cụ thể về đất ở.
Điều 14 Nghị định này nêu rõ: “Trường hợp diện tích đất ở còn lại của người sử dụng đất sau khi Nhà nước thu hồi nhỏ hơn hạn mức giao đất theo quy định của địa phương thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải hướng dẫn sử dụng theo quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị và quy hoạch điểm dân cư nông thôn; nếu người bị thu hồi có yêu cầu Nhà nước thu hồi phần diện tích đất còn lại thì cơ quan nhà nước có thẩm quyền thu hồi đất để sử dụng theo quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị và quy hoạch xây dựng điểm dân cư nông thôn”.
UBND tỉnh Thanh Hóa cũng xác định rõ, Quyết định số 3651 ngày 13/9/2009 của UBND TP Thanh Hóa về phê duyệt và chi trả bồi thường về đất cho hộ gia đình ông Bùi Hồng Hải vượt diện tích thực tế thu hồi 1,8m2 đất, tương ứng với số tiền 14,4 triệu đồng.
Do các căn cứ trên, UBND tỉnh Thanh Hóa giao Chủ tịch UBND TP Thanh Hóa kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân có liên quan đến vi phạm trong việc thu hồi đất, bồi thường giải phóng mặt bằng đối với hộ ông Bùi Hồng Hải; chỉ đạo xử lý trách nhiệm cá nhân, thu hồi số tiền 14,4 triệu đồng bồi thường vượt diện tích, kiểm kê sai quy định đối với hộ ông Hải.
Lợi ích của người dân bị lãng quên?
Ông Bùi Hồng Hải cho biết, dù UBND tỉnh Thanh Hóa khẳng định việc thu hồi phần đất ngoài mốc giới của gia đình là vi phạm các quy định của pháp luật nhưng lại bỏ ngỏ quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình ông.
"Trong quá trình thực hiện giải phóng mặt bằng dự án đường vành đai Đông - Tây, tại Quyết định số 3732/QĐ-UBND ngày 24/11/2008 của UBND tỉnh Thanh Hóa và tại bảng thống kê diện tích xây dựng đường vành đai Đông - Tây (kèm theo Quyết định 3732/QĐ-UBND), gia đình tôi bị ảnh hưởng bởi cả 2 thửa đất là thửa số 364 tờ bản đồ 11 (dòng thứ 98) và thửa đất số 321 tờ bản đồ 11 (tại dòng thứ 55), tổng diện tích đất ngoài mốc tại thửa thứ nhất và thửa thứ hai là 126,9 m2. Quyết định số 3732/QĐ-UBND của UBND tỉnh Thanh Hóa chỉ thu hồi phần diện tích làm dự án là 35,2 m2; không thu hồi phần diện tích quy hoạch xây dựng hai bên đường là 126,9 m2 mà gia đình ông đang sử dụng.
Việc UBND TP Thanh Hóa ban hành Quyết định số 1256/QĐ-UBND ngày 27/4/2009 là trái quy định của pháp luật".
Cũng theo ông Hải, nguyên nhân UBND TP Thanh Hóa không thực hiện đúng nội dung tại Tờ trình số 1018/TTr- STNMT ngày 14/11/2008 của Sở Tài nguyên và Môi trường; không thực hiện đúng với hồ sơ thẩm định và Trích lục bản đồ địa chính số 718/TLBĐ do Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa lập ngày 03/11/2008; không thực hiện theo Điều 53, Nghị định số 84/2007/NĐ-CP ngày 25/5/2007 của Chính phủ và cũng không thực hiện theo Điều 1 Quyết định số 3732/QĐ-UBND ngày 24/11/2008 của UBND tỉnh Thanh Hóa là do UBND TP Thanh Hóa đã thu hồi thêm 1.184,4 m2 phần diện tích quy hoạch xây dựng 2 bên đường.
Ông Hải cũng cho biết, Quyết định giải quyết khiếu nại số 1571/UBND-TNMT ngày 28/04/2021 của UBND TP Thanh Hóa đưa ra lý do thu hồi diện tích 22,5 m2 vì phần diện tích này “nhỏ hơn diện tích tối thiểu” cũng không đúng quy định pháp luật. Bởi lẽ, theo Quyết định số 3732/QĐ-UBND ngày 24/11/2008 của UBND tỉnh Thanh Hóa thì phần diện tích bị ảnh hưởng của dự án trên cả hai thửa đất của gia đình là 126,9 m2, không phải 22,5 m2 như UBND TP đánh giá.
Mặt khác, trên Trích lục bản đồ địa chính số 718/TLBĐ do Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất, Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa lập ngày 03/11/2008 thể hiện, hai thửa đất cùng bị ảnh hưởng dự án thửa số 321 và thửa số 364 là của ông Bùi Hồng Hải. Do đó việc UBND TP Thanh Hóa chia nhỏ mảnh đất của gia đình ông để thu hồi 22,5 m2 trong khi vùng bị ảnh hưởng là 126,9 m2 chứ không phải 22,5m2 là trái quy định của pháp luật.
“Trong khi gia đình tôi sử dụng 2 thửa liền kề nhau không đòi được đất thì phần đất gia đình tôi bị thu hồi ngoài mốc giới được UBND TP Thanh Hóa giao cho ông bà Nguyễn Anh Tuấn - Nguyễn Hải Bằng”, ông Bùi Hồng Hải bức xúc.
Những điều cần làm rõ
Có hay không sự bất bình thường trong việc thu hồi đất ngoài chỉ giới giải phóng mặt bằng tại dự án đường vành đai Đông - Tây? Vì sao UBND TP Thanh Hóa vội vàng thu hồi thêm 1.184 m2 không nằm trong chỉ giới thu hồi tại Quyết định 3732/QĐ-UBND ngày 27/11/2008 của UBND tỉnh Thanh Hóa? Việc thu hồi đất ở của các hộ dân rồi lại giao tái định cư cho hộ dân khác như vậy có trái với các quy định của pháp luật?
Sở Tài nguyên và Môi trường Thanh Hóa đã có văn bản về việc thu hồi đất tại phường Ngọc Trạo để UBND TP Thanh Hóa bồi thường giải phóng mặt bằng phục vụ dự án xây dựng đường vành đai Đông - Tây.
Tờ trình số 1018 ngày 14/11/2008 của Sở nêu rõ: Việc thu hồi 5.749,6m2 đất dân cư đô thị (các hộ đã sử dụng theo các quy hoạch trước đây) để khai thác qũy đất (xây dựng nhà liền kề, xây dựng nhà cao tầng… - PV) hiệu quả sẽ không cao, không khả thi. Lý do: Thu hồi đất thổ cư để bán đấu giá sẽ phát sinh tranh chấp, khiếu kiện.
Vì vậy, Sở Tài nguyên và Môi trường đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND TP Thanh Hóa phối hợp với chủ đầu tư tính toán lại hiệu quả kinh tế, báo cáo UBND tỉnh trước khi trình hồ sơ thu hồi đất.
Chưa hết, quyết định để UBND TP Thanh Hóa thu hồi đất ngoài mốc giới của gia đình ông Bùi Hồng Hải là Quyết định số 1902 ngày 14/3/2017 về việc điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500 khu vực hai bên đường Đông - Tây thì khu vực phường Ngọc Trạo (có đất của gia đình ông Hải) được điều chỉnh là khu nhà ở liền kề, kết hợp thương mại gồm 19 lô với tổng diện tích 1.203m2.
Hiện nay lô đất nhà ông Hải bị thu hồi ngoài mốc giới giải phóng mặt bằng lại được giao cho hộ ông bà Nguyễn Anh Tuấn - Nguyễn Hải Bằng theo diện tái định cư.
Câu hỏi đặt ra là: Đâu là chuẩn mực trong mục đích thu hồi đất và mục đích sử dụng đất được thu hồi các quyết định của UBND TP Thanh Hóa đối với diện tích ngoài mốc giới dự án đường vành đai Đông - Tây? Vì sao UBND tỉnh Thanh Hóa không kịp thời hủy bỏ Quyết định số 1256 ngày 27/4/2009 của UBND TP Thanh Hóa khi tự ý thu hồi đất ở của các hộ dân thêm 1.184 m2, không đúng với Quyết định số 3732 ngày 27/11/2008 của UBND tỉnh?
Chúng tôi sẽ trở lại vụ việc để bạn đọc theo dõi.