Từ vụ ngộ độc botulinum, đại biểu Quốc hội nói “dự trữ quốc gia thuốc hiếm bắt buộc, khi cần phải có”

TP HCM vừa qua đã ghi nhận 6 người (TP Thủ Đức) xuất hiện các triệu chứng của ngộ độc botulinum, phải nhập 3 bệnh viện. Thuốc giải độc botulinum thuộc loại thuốc hiếm.

Đến tối ngày 24/5, có 1 người đàn ông 45 tuổi đã tử vong vì biến chứng nặng, không kịp dùng thuốc giải được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) viện trợ khẩn cấp cho Việt Nam.

Từ vụ ngộ độc botulinum, đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP HCM trao đổi với báo chí về dự trữ quốc hiếm bên hành lang Quốc hội sáng ngày 26/5.

Theo bà Phạm Khánh Lan, mối nguy ngộ độc botulinum rình rập ở khắp nơi, có thể xảy ra ở TPHCM, cũng có thể xảy ra ở địa phương khác.

“Chúng ta phải khuyến cáo người dân tăng cường ăn chín, uống sôi; mua thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, còn hạn sử dụng; tránh mua về gói kín, rồi để lâu hàng tuần, vì nguy cơ có vi khuẩn. 

Quan trọng, khi rủi ro xảy ra phải có thuốc để cấp cứu kịp thời. Rất tiếc, chúng ta không ở hoàn cảnh như vậy vì thuốc không có”, nữ đại biểu nói.

Thuốc hiếm rất đắt, hết hạn hủy cũng không nên tiếc tiền

+ Nếu có sẵn thuốc giải độc botulinum thì các bệnh nhân sẽ được cứu, thưa bà?

- Khi vụ việc xảy ra, Bộ Y tế, Ban Quản lý An toàn thực phẩm TP HCM và các bệnh viện đã vào cuộc, đề nghị WHO khẩn cấp viện trợ thuốc. Rất rất đau buồn khi có trường hợp không may mắn do đã qua không thời gian vàng. Rõ ràng, nếu chúng ta sẵn thuốc giải độc botulinum thì đã cứu được bệnh nhân.

Việc thiếu thuốc hiếm là triền miên từ trước đến nay rồi, không chỉ riêng thuốc giải độc botulinum, mà còn thuốc giải độc rắn cắn, rồi thiếu huyết thanh chó dại lâu lâu lại hết.

Tìm hiểu nguyên nhân do từ trước đến nay các bệnh viện thường dự trù hàng năm các loại thuốc này, nhưng mua thì đối diện nguy cơ chậm do thủ tục rất phức tạp. Thuốc mua về rồi nếu quá hạn thì phải hủy, trong khi những loại này rất đắt tiền. 

Cho nên, để tránh xảy ra vụ việc như lần này, hay như vụ pate Minh Chay phải qua Thái Lan mua, thì chúng ta phải dự trữ quốc gia về thuốc phòng ngừa ngộ độc botulinum và một số thuốc hiếm khác.

Theo tôi, Bộ Y tế phải là đầu mối, đứng ra tổng hợp danh mục, nhu cầu và số lượng để dự trữ trong kho thuốc với điều kiện chuyên biệt, có thể là ở Hà Nội và TP HCM thôi. Khi có vụ việc thì điều chuyển và phải chấp nhận đây là dự trữ quốc gia, nếu hủy thuốc cũng không tiếc tiền.

Chứ đơn vị sự nghiệp, bệnh viện tiền đâu mà dự trữ, mấy nghìn USD một liều. Chưa kể, ở góc độ quốc gia, chúng ta đàm phán giá với công ty sản xuất, phân phối về số lượng theo từng năm thì giá thành sẽ rẻ hơn.

+ Việt Nam có thể nghiên cứu để sản xuất thuốc hiếm như thuốc giải độc botulinum không?

- Thuốc này sản xuất số lượng hạn chế, thành ra để bù lại những chi phí kèm theo nên giá thành rất cao, và cũng không phải lúc nào cũng sử dụng. Đặc thù là chỉ có một nhà cung cấp.

Sản xuất phải có lời, đừng mơ và đòi Việt Nam sản xuất vì không khả thi. Chúng ta phải thực tế, tiến bộ thì chúng ta tận dụng, nhưng những cái hiếm, khó mua phải dự trữ trước. 

Chính phủ phải có chính sách, chỉ đạo rõ ràng, tránh trường hợp xảy ra trong quá khứ như hồi dịch cúm A, dự trừ Tamiflu, sau lại kết luận Bộ Y tế lãng phí vì không sử dụng phải hủy bỏ. Vậy nếu lỡ dịch bệnh xảy ra thì sao, cái này phải hết sức phải lưu ý.

“Đứng trước sinh mạng của người dân, tiền bạc là vô nghĩa”

+ Bảo quản thuốc hiếm cũng là vấn đề đặt ra, theo bà, có nên thành lập 3 trung tâm dự trữ thuốc ở 3 vùng?

Chuyện này nên nhìn nhận đơn giản thôi, chứ thành lập trung tâm này, trung tâm kia, rồi đề án xét duyệt sao, nhân sự như thế nào, trực thuộc đơn vị nào sẽ rất mệt mỏi.

Theo tôi là tổ chức hai nơi Hà Nội và TP HCM thôi. Ở TP HCM thì lấy kho Bệnh viện Chợ Rẫy để lưu trữ, còn ở Hà Nội thì sử dụng bệnh viện nào lớn thuộc bộ. Đây là chương trình quốc gia, sở y tế các tỉnh, thành phải biết việc dự trữ đó, nếu có bệnh nhân thì điều chuyển thuốc.

Dự trữ quốc gia thuốc hiếm bắt buộc, khi cần phải có. Bộ Y tế là cơ quan quản lý thì phải có cái nhìn tổng thể hơn, đề xuất được chủ trương để xây dựng hành lang pháp lý để các nơi yên tâm làm.

Cứ nhìn những trường hợp ngộ độc như vừa rồi, cấp cứu mà biết chắc không cứu được, không có thuốc giải nên các cơ từ từ tê liệt, dẫn tới tê liệt cơ hô hấp rồi tử vong. Với những trường hợp đó, tiền chạy máy thở còn cao gấp nhiều lần so với một liều thuốc giải độc

Mình phải nghĩ cho người bệnh, bởi chuyện như này có thể xảy ra với bất kỳ ai và người ta có thể tử vong. Đứng trước sinh mạng của người dân thì tiền bạc là vô nghĩa.

+ Xin cảm ơn bà!