Chiều ngày 16/3, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà đăng đàn trả lời chất vấn tại Phiên họp thứ 9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Đằng sau “thổi giá” đất có nhiều hệ lụy
Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) đặt câu hỏi về việc đấu giá đất ở nhiều nơi có hiện tượng “bắt tay ngầm”, nhiều trường hợp nhà đầu tư trả giá trên trời rồi âm thầm bỏ cọc, điển hình như phiên đấu giá đất ở khu đô thị Thủ Thiêm (TP HCM).
Theo đại biểu, điều đó làm nhiễu loạn thị trường, đẩy giá đất các khu vực khác lên cao, tạo sốt đất ảo, thiết lập mặt bằng giá mới khiến giải phóng mặt bằng khó khăn, gây mất trật tự an ninh xã hội.
“Bộ trưởng cho biết giải pháp trong thời gian tới để khắc phục tình trạng trên”, đại biểu Hưng chất vấn.
Trả lời, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên Môi trường Trần Hồng Hà cho hay, thời gian qua, trong đấu giá đất không chỉ có “thổi giá” mà còn “dìm giá”, “quân xanh, quân đỏ” gây bức xúc, làm biến động thị trường bất động sản, thất thoát tài sản của nhà nước; tạo mặt bằng giá đất mới, gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống kinh tế.
“Đằng sau việc thổi giá đất còn có nhiều hệ lụy là giá đất đấu giá cao có thể là ảo, nhưng lại dùng để thế chấp vay tiền ngân hàng, ảnh hưởng đến an ninh tiền tệ quốc gia và nhiều vấn đề khác”, ông Hà nói.
Theo ông Hà, việc đấu giá đất đang được điều chỉnh bởi Luật Đấu giá, Luật Đất đai, các quy định về thuế, tài chính. Vì có nhiều luật điều chỉnh nên về quy trình, trình tự, phương thức đấu giá đất còn bất cập
Như trong Luật Đất đai mới quy định điều kiện các doanh nghiệp tham gia đấu giá mà chưa quy định cụ thể về điều kiện năng lực, trách nhiệm, kinh nghiệm thực tiễn.
Từ đó, ông cho rằng, phải có quy định về phương thức, trình tự đấu giá với tài sản đất đai chặt chẽ hơn.
“Thế nào là cuộc đấu giá bình thường và thế nào là đấu giá không bình thường phải được pháp luật quy định”, ông Hà nói.
Ngoài ra, Bộ trưởng cho rằng, nếu doanh nghiệp sau khi đấu giá xong rồi bỏ cọc thì phải có chế tài mạnh hơn, cả hình sự, kinh tế đủ sức răn đe để lần sau họ không tham gia đấu giá được nữa.
“Tôi cho rằng chế tài kinh tế quan trọng, phải nâng lên đủ để cho họ phân tích rằng nếu bỏ cọc thì không có hiệu quả kinh tế”, ông nói.
Bộ trưởng cũng đề nghị tăng cường thanh tra, kiểm tra, điều tra với cơ quan công quyền, doanh nghiệp lợi dụng đấu thầu làm trái pháp luật.
Có nên hình sự hóa hành vi lũng đoạn thị trường bất động sản?
Đại biểu Nguyễn Thị Xuân (Đắk Lắk) hỏi quan điểm của Bộ trưởng là có nên hình sự hóa hành vi gây lũng đoạn thị trường hay không?
Bộ trưởng cho rằng, hình sự hay không thì phải bổ sung chế tài và xem xét hành vi thế nào. “Quan điểm của tôi là không cần hình sự hóa, mà cung cầu thị trường, chủ động đưa ra nguồn đất của nhà nước cho phù hợp”, ông Hà nêu.
Tranh luận, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đề nghị Bộ trưởng làm rõ hơn vấn đề đấu giá đất ở khu đô thị Thủ Thiêm, vì đây là vụ việc cụ thể, quá trình kiểm tra, giám sát, điều tra vụ việc này thế nào.
"Liệu có hiện tượng thổi giá để nâng giá trị cổ phiếu, đánh võng giá trị tài sản để vay ngân hàng không? Thực trạng sốt đất hiện nay là sốt ảo hay thật. Nếu có vi phạm thì hình sự không”, ông Hạ chất vấn
Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trườngcho hay, vụ đấu giá đất ở Thủ Thiêm, Chính phủ đã giao cơ quan có trách nhiệm làm rõ.
Còn phương án mà Bộ đưa ra là người đấu giá xong phải trả tiền ngay trong 10 ngày, thay vì 90 ngày như trước đây, để cá nhân, tổ chức đấu giá thắng không đủ thời gian làm đảo lộn thị trường, lợi dụng để trục lợi.
Tiền đặt trước, đặt cọc hiện chỉ 5-10%, Bộ trưởng cho rằng cũng sẽ xem xét tăng lên, đơn vị đấu giá phải chứng minh tài chính thông qua thẩm định của cơ quan có trách nhiệm...
Tranh luận lại, đại biểu Nguyễn Thị Xuân băn khoăn với ý kiến của Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường khi cho rằng không cần hình sự hóa hành vi gây lũng đoạn thị trường. Theo bà, hành vi này cần xử lý nghiêm, cần hình sự hóa hành vi này để đảm bảo tính răn đe.
Nhắc tới vụ việc bỏ cọc của Công ty Tân Hoàng Minh với lô đất tại Thủ Thiêm, bà cho rằng, số tiền nhà đầu tư bỏ cọc không đáng gì với việc đẩy tăng giá đất khu vực xung quanh.
Trả lời sau đó, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhấn mạnh lại quan điểm là cần xử lý nghiêm hành vi liên quan tới gây lũng đoạn thị trường đất đai. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp chính sách đưa ra để thị trường vận hành hiệu quả thì công cụ hành chính, kể cả hình sự lại chưa hợp lý.
Với vụ việc bỏ cọc đấu giá đất Thủ Thiêm, ông Hà cho rằng, cần điều tra, nếu có hành vi rõ mới có thể xử hình sự.