Tại phiên họp thứ 33, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo kết quả thực hiện Kế hoạch Phát triển kinh tế - xã hội và Ngân sách Nhà nước năm 2023; tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2024, sáng 13/5.
Sốt ruột “giá vàng ngày càng tăng”
Quản lý thị trường vàng là một trong nhiều vấn đề được đặc biệt quan tâm cho ý kiến.
“Giá vàng nhảy múa vừa rồi thì công tác quản lý thế nào? Không lẽ cứ để nhảy múa thế”, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương phát biểu.
Ông Phương cho rằng, không thể để thị trường vàng “nhảy múa” như thế. “Chưa bao giờ thấy thị trường mà giá vàng tăng - giảm rất đột biến như thế. Tôi đề nghị công tác quản lý phải rõ”, Phó Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.
Đồng quan điểm, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga nói, chưa bao giờ giá vàng cao như hiện nay và chênh lệch với giá vàng thế giới quá cao.
Nhận thấy Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã có những chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước để quản lý thị trường vàng, song Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp sốt ruột khi đã có chỉ đạo mà “giá vàng ngày càng tăng”.
“Ngân hàng Nhà nước cũng đưa ra đấu thầu vàng được vài phiên, nhưng giá vàng tăng đến mức tột đỉnh”, bà Nga đề nghị, quản lý chặt chẽ và cần có bàn tay của Nhà nước đề can thiệp vào thị trường vàng.
Trưởng ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh cũng sốt ruột với thị trường vàng.
Theo Trưởng Ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh, cần đánh giá kỹ hơn tại sao thị trường vàng lại “nhảy múa” và có thời điểm giá vàng lên tới hơn 92 triệu đồng/lượng.
Ông Trần Thanh Mẫn, Phó Chủ tịch thường trực Quốc hội lo ngại tình trạng giá vàng tăng đột biến sẽ làm tăng chi phí hàng hoá, lãi vay nước ngoài của doanh nghiệp.
“Biến động thị trường vàng là vấn đề cần được quan tâm, Chính phủ cần có phương án điều hành, quản lý thị trường này và khắc phục tình trạng vàng miếng chênh cao so với thế giới”, ông Trần Thanh Mẫn nói thêm, phương án điều hành thị trường này sẽ góp phần cân bằng mục tiêu thúc đẩy tăng trưởng, kiểm soát lạm phát.
Giao dịch vàng đã hình thành thị trường "ngầm"
Trước đó, trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn việc quản lý thị trường vàng.
“Quản lý thị trường vàng còn nhiều bất cập, giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn, tình trạng buôn lậu vàng diễn biến phức tạp”, ông Thanh nêu.
Theo Ủy ban Kinh tế, thị trường vàng có nhiều biến động, chỉ số giá vàng trong nước bình quân 4 tháng đầu năm tăng 20,8% so với cùng kỳ, khi giá vàng thế giới tăng cao kỷ lục.
Có ý kiến trong cơ quan thẩm tra cho rằng, đã hình thành thị trường “ngầm” về giao dịch vàng, ngoại tệ từ lâu với quy mô giao dịch lớn, phức tạp và khó kiểm soát. Thị trường “ngầm” giao dịch này không có sự kiểm soát, thống kê của Nhà nước.
Báo cáo thẩm tra cũng đưa ra nhận định của Hội đồng Vàng thế giới (WGC, 2023), ở Việt Nam, 81% nhà đầu tư từng đầu tư vào vàng và cho biết họ sẽ xem xét đầu tư vào vàng một lần nữa. Chỉ số này cao hơn Trung Quốc (72%), Ấn Độ (67%), và toàn cầu (45%). Cạnh đó, năm 2022, Việt Nam tiêu thụ 43 tấn vàng, tăng 37% so với năm 2021, cao nhất khu vực ASEAN.
Trong khi theo Bộ Công an, mức chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới ở mức cao dẫn đến tình trạng buôn lậu vàng vào Việt Nam, gia tăng hoạt động tội phạm, gây bất ổn tình hình an ninh trật tự xã hội, ảnh hưởng an ninh tiền tệ, nhất là các tỉnh biên giới.
Thanh tra, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu, đẩy giá vàng lên cao
Giải trình sau đó, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Thanh Hà cho biết, những năm gần đây do ảnh hưởng dịch Covid - 19, lạm phát tăng cao nên giá vàng quốc tế tăng mạnh, khiến giá vàng trong nước tăng theo.
Đáng chú ý, từ năm 2022 trở lại đây, thị trường vàng trong nước bộc lộ hạn chế, chênh lệch giá trong nước và quốc tế duy trì ở mức cao.
Nguyên nhân chênh lệch giá trong nước cao so với quốc tế, theo ông Hà, chủ yếu do giá thế giới tăng khi kim loại quý trong nước phụ thuộc thị trường quốc tế. Cùng đó, nguồn cung vàng trong nước hạn chế.
Đề cập đến giải pháp, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cho biết, cơ quan này sẽ tiếp tục đấu thầu vàng với khối lượng phù hợp để tăng cung cho thị trường. Việc này nhằm ổn định giá, giảm chênh lệch giữa giá trong nước và thế giới.
Ngân hàng Nhà nước cũng tăng các biện pháp hỗ trợ quản lý thị trường vàng theo Nghị định 24. Cùng đó, thanh tra doanh nghiệp, tổ chức tín dụng kinh doanh, mua bán vàng miếng; chỉ đạo doanh nghiệp kinh doanh chấp hành nghiêm quy định về hoá đơn thanh toán, kiểm soát giao dịch mua bán vàng.
Ngân hàng Nhà nước cũng phối hợp cùng Bộ Công an, Bộ Công Thương… kiểm soát, xử lý nghiêm hành vi buôn lậu, đẩy giá vàng lên cao.
Ông Hà thông tin thêm, giá vàng trong nước đã chuyển biến khi mở cửa phiên giao dịch hôm nay 13/5, giảm 3 triệu đồng so với tuần trước. Dự kiến ngày mai, Ngân hàng Nhà nước tiếp tục tổ chức đấu thầu vàng miếng.
Về lâu dài, Ngân hàng Nhà nước sẽ đề xuất thêm giải pháp quản lý thị trường vàng, trong đó sẽ sửa Nghị định 24.