Tranh luận quy định cấm bán rượu bia trên internet bị “đẩy ra ngoài”

Có vẽ đường cho hươu chạy?

Quan tâm các quy định hạn chế phổ biến rượu bia đối với trẻ em, ĐB Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) không đồng tình với việc bỏ quy định đã từng được thể hiện trong dự thảo luật là “cấm bán rượu bia có nồng độ cồn từ 15% trở lên trên internet”.

Theo ĐB Nhân, trước thực trạng internet và độ tuổi tiếp cận ngày càng trẻ hoá thì việc bỏ quy định cấm bán rượu, bia trên internet có phải là “vẽ đường cho hươu chạy”?

“Báo cáo giải trình nói rằng không hợp thông lệ, tạo rào cản phát triển doanh nghiệp mà quên mất nguy cơ ảnh hưởng đến trẻ em. Cho phép bán rượu, bia trên internet, trong khi biện pháp kiểm soát là không thể, đây là sự mâu thuẫn, sự cài cắm hay sự thiếu sót đầy ngụ ý về kỹ thuật lập pháp?”, ông Nhân băn khoăn.

Bày tỏ bất ngờ khi dự thảo mới không còn quy định cấm bán rượu trên 15% độ cồn trên internet, ĐB Phạm Thị Minh Hiền (đoàn Phú Yên) phát biểu, “chẳng có sự đánh đổi nào cay đắng hơn sự đánh đổi giá trị sức khỏe, mạng sống, tương lai của con người, trong đó có phụ nữ và trẻ em”.

Theo ĐB Hiền, nếu xác định kiểm soát quảng cáo để có tác động bảo vệ nhóm thanh thiếu niên thì cần chú trọng 2 vấn đề. Thứ nhất, hạn chế đến mức thấp nhất số lượng các em tiếp xúc với quảng cáo rượu bia và nước uống có cồn. Hai là, kiểm soát nội dung quảng cáo, nghĩa là làm sao cho các em không bị lầm tưởng rằng rượu bia là tốt, là được khuyến khích sử dụng.

ĐB Hiền cho hay, khi khảo sát nhóm trẻ em từ 12 đến 16 tuổi về các loại thức uống hiện nay mà các em thường dùng, thì có tới 83% ý kiến trong phần liệt kê đã nhắc nhiều đến một số đồ uống có cồn.

“Có đến 87,6% ý kiến các em không nhận biết được đó là đồ uống có nồng độ cồn từ 4,5% trở lên. 70% số trẻ em khi được hỏi sâu về cảm giác sau khi uống đều trả lời rằng “con thấy hơi lâng lâng” hoặc “con thấy hơi chóng mặt, tim đập nhanh”, ĐB Hiền dẫn thông tin.

Nữ ĐB nói tiếp, “nhưng nguy hại ở chỗ, gần 80% trẻ đều lựa chọn có thể vẫn tiếp tục dùng vì nó được giới thiệu, quảng cáo là “nước trái cây có ga” hoặc “nước hoa quả lên men”. Điều này có phần trái với việc nghiêm cấm “cung cấp thông tin không chính xác, sai sự thật về ảnh hưởng của rượu bia đối với sức khỏe” được quy định tại dự luật này”.

Vì vậy, theo bà, cần quy định độ cồn từ 4% trở lên thay cho mốc 5,5% và khung giờ quảng cáo cần phải điều chỉnh lại từ 18-21giờ.

“Nếu đặt mình vào từng gia cảnh, từng thân phận con người đang đối mặt với những mất mát đau thương, kể cả những người vì rượu bia mà vướng vào vòng lao lý, chúng ta sẽ hiểu được nỗi đau hay bản án lương tâm mà họ đang phải trải qua mỗi ngày”, ĐB Hiền kêu gọi, nếu dùng rượu bia mà không thể kiểm soát những tác hại của nó thì bất kỳ ai cũng có nguy cơ trở thành nạn nhân hoặc là tội phạm.

ĐBQH Huỳnh Thành Chung (đoàn Bình Phước) cũng đồng tình nên hạn chế việc kinh doanh rượu, bia trên internet và cần phải có khung giờ để hạn chế việc uống rượu, bia.

“Việc áp dụng khung giờ để hạn chế việc cấm bán rượu, bia trong các điều khoản cấm, Ủy ban Thường vụ Quốc hội khẳng định đó là giải pháp mạnh mẽ nhưng chưa có tính khả thi. Tôi thấy việc áp dụng khung này là trách nhiệm của cơ quan quản lý, đặc biệt là cơ quan công quyền ở các cấp cơ sở. Việc này chúng ta phải làm”, ông Chung nêu quan điểm.

Sao lại đưa văn hóa uống rượu lên “đoạn đầu đài”?

Giơ biển tranh luận, ĐB Nguyễn Sĩ Cương, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại cho biết, thời gian qua, nhiều tổ chức nước ngoài đã có văn bản góp ý về dự luật. Ủy ban Đối ngoại cũng tổ chức tọa đàm với một số tổ chức trong, ngoài nước. Liên quan đến quy định cấm bán và quảng cáo rượu, bia trên internet "họ nói rằng không nên coi đó là vi phạm, nó không đơn thuần là quảng cáo mà đưa lên internet chỉ là công cụ kinh doanh".

“Người ta kinh doanh mặt hàng được phép, đúng pháp luật thì tại sao đưa ra quy định cấm? Chúng tôi thấy cần cân nhắc thấu đáo, nhất là trong bối cảnh chúng ta đã, đang và sẽ ký rất nhiều hiệp định thương mại tự do với các nước”, ông Cương nói.

Dành 3 phút tranh luận, ĐB Bùi Văn Xuyền (đoàn Thái Bình) lập luận, nhiều ĐB đang coi ngành sản xuất rượu, bia như “tội đồ” thì không công bằng, trong khi hàng năm, ngành này đóng góp hàng chục nghìn tỷ đồng cho ngân sách và giải quyết công ăn việc làm cho hàng chục nghìn người.

Theo ĐB Xuyền, lạm dụng rượu bia ảnh hưởng đến sức khoẻ người dân, cần thiết phải ban hành luật nhưng không nên phủ nhận hoàn toàn ý nghĩa của ngành sản xuất này.

“Chúng ta phải tính toán đến vấn đề xã hội, phát triển kinh tế - xã hội và có lộ trình, không phải bỏ toàn bộ, cấm đoán hoàn toàn”, ông Xuyền phát biểu và lưu ý thêm, “sử dụng rượu, bia là văn hoá hàng đời nay. Bây giờ cách ứng xử của chúng ta cũng phải văn hóa, còn nếu là luật cũng chưa phải là giải pháp tối ưu”.

Đồng tình với ĐB Xuyền, ông Dương Trung Quốc (đoàn Đồng Nai) đặt vấn đề, rượu, bia là văn hóa của cả nhân loại, tại sao lại đưa lên “đoạn đầu đài”.

“Tôi hoàn toàn tán thành luật này rất cần. Chúng ta cần nhận thức tất cả tác hại của rượu, bia, thậm chí có chế tài nặng hơn nhưng nên coi năng lực quản lý, kiểm soát từ sản xuất, tiêu thụ, sử dụng là hàng đầu. Nếu làm được như thế sẽ bền vững, khai thác được mặt tích cực của bia, rượu trên thị trường cũng như trong đời sống”, ĐB Quốc nói.

ĐB đoàn Đồng Nai đề nghị, hết sức tỉnh táo để có cách đặt vấn đề đúng đắn. “Sức khoẻ không chỉ thuần túy là sức khoẻ về thể trạng mà còn sức khoẻ về tinh thần, chất lượng sống. Chúng tôi mong nhìn nhận một cách hết sức khách quan, phù hợp với xu thế, đừng cực đoan, đừng cục bộ vì nó sẽ không có hiệu ứng xã hội”, ông Quốc nói thêm.

ĐB Huỳnh Thành Chung (đoàn Bình Phước) thì không đồng tình với ĐB Xuyền khi cho rằng "những người khác coi ngành sản xuất rượu, bia là tội đồ". Theo ĐB Chung, bản chất ban hành luật này là để hạn chế tác hại của rượu, bia.

“Sản xuất, giải quyết công ăn, việc làm, đóng góp cho ngân sách Nhà nước là việc rất tốt nhưng không vì thế mà chúng ta bỏ qua những tác hại của rượu, bia ảnh hưởng đến đời sống xã hội và trật tự an toàn xã hội”, ĐB đoàn Bình Phước nói.

Tiếp thu ý kiến, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến mong luật này ban hành sớm để đáp ứng yêu cầu cấp thiết mà cử tri đã đề ra.

Theo Bộ trưởng, trên thế giới, có 155 nước đã xây dựng luật này, có những nước đã điều chỉnh lần 2. Ban soạn thảo đã tiếp thu trên bình diện là bảo vệ sức khỏe và các ảnh hưởng của xã hội nhưng cũng nhìn chung để bảo đảm sự phát triển của ngành công nghiệp rượu, bia để có lộ trình thích ứng từ từ và có những giải pháp xử lý hành chính nghiêm khắc hơn, đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất các luật.

Theo chương trình, dự án Luật Phòng, chống tác hại của rượu, bia sẽ được xem xét, thông qua vào cuối kỳ họp này.

“Có người uống 1 ly đã tắt thở, người khác uống 1 lít cũng bình thường” Bày tỏ hoàn thoàn ủng hộ sự cần thiết phải ban hành luật để ngăn ngừa hậu quả khủng khiếp của rượu, bia, song theo ĐB Ksor H’Bơ Khăp (đoàn Gia Lai) nhiều nội dung cần phải nghiên cứu cẩn thận, vì nếu không sẽ không đi vào được cuộc sống. Nữ ĐB đề cập đến quy định nghiêm cấm quảng cáo rượu từ 15% độ cồn trở lên và đặt câu hỏi với dưới 15% độ cồn thì như thế nào? Theo bà, tác hại của rượu bia đối với mỗi người phụ thuộc vào thể trạng của từng người, cũng 1 lượng bia, rượu vào mỗi người khi đo nồng độ cho kết quả khác nhau. ĐBQH Ksor H’Bơ Khăp (Gia Lai)   “Có người uống chỉ 1 ly thôi đã tắt thở rồi, nhưng có người uống 1 lít cũng bình thường. Ngay cả đứa trẻ có thể uống vào không sao nhưng có người trưởng thành uống vào lại có vấn đề”, ĐB đoàn Gia Lai nói và dẫn chứng chính bản thân mình, ngay từ bé, bà đã uống rượu vì ở làng người ra uống thì phải uống. “Tôi uống vào vẫn bình thường, không sao, nhưng có người lớn uống vào quay cuồng chóng mặt”, ĐB Ksor H’Bơ Khăp nói và kiến nghị cần điều chỉnh lại số lượng quy định về tính nồng độ cồn. Với quy định cấm “cho người chưa đủ 18 tuổi uống rượu, bia; xúi giục, kích động, lôi kéo, ép buộc người khác uống rượu, bia”, theo ĐB Ksor Phước Hà, điều này không khả thi. Nữ ĐB lấy ví dụ, người chưa đủ 18 tuổi uống rượu bia mà ép buộc 1 người lớn hơn mình thì “nó có cái gì đó sai sai”.

Hương Giang