An Giang là tỉnh có đường biên giới giáp Campuchia dài gần 100km, trải dài trên địa bàn của 5 huyện, thị xã, TP gồm: Tân Châu, An Phú, Châu Đốc, Tịnh Biên, Tri Tôn, tiếp giáp với 2 tỉnh Takeo và Kandal của Campuchia; có 2 cửa khẩu quốc tế (Vĩnh Xương, Tịnh Biên). Có hai 2 cửa khẩu quốc gia là: Vĩnh Hội Đông; Khánh Bình (thuộc huyện An Phú), 1 cửa khẩu phụ (Bắc Đai).

Đường biên chủ yếu là đồng bằng hoặc được phân cách bằng dòng sông, rạch nhỏ. Ngoài các cửa khẩu chính thức còn có rất nhiều đường mòn, lối mở, rất thuận lợi cho việc qua lại biên giới. 

Lợi dụng điều kiện tự nhiên này, các đối tượng buôn lậu đã tìm đủ mọi phương thức, thủ đoạn để mua bán, vận chuyển thuốc lá lậu từ khu vực biên giới vào lãnh thổ Việt Nam. Thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu thuốc lá qua biên giới ngày càng tinh vi, đa dạng, thay đổi theo diễn biến tình hình.

Một trong những thủ đoạn của các đối tượng buôn lậu thuốc lá hiện nay là không ồ ạt hoạt động mà chuyển sang vận chuyển nhỏ lẻ, nếu có bị bắt giữ thì cũng chưa đủ yếu tố để khởi tố hình sự. Chúng thường hoạt động vào ban đêm và liên tục thay đổi địa điểm tập kết hàng hóa ở các kho biên giới. Thuốc lá lậu được ngụy trang, cất giấu rất tinh vi, sau đó dùng xuồng máy tốc độ cao hoặc thuê người vận chuyển qua đường biên giới.

Ngày 2/5/2023, lực lượng chức năng tỉnh An Giang phát hiện một đối tượng đang điều khiển xuồng máy hướng Campuchia sang Việt Nam, nên đã tiến hành kiểm tra, phát hiện 14 bọc nilon màu đen, bên trong chứa 3.420 bao thuốc lá điếu các loại (Jet, Hero, Nelson). Tổng trị giá hàng hóa khoảng 50 triệu đồng.

Trước đó, ngày 24/4, Công an TP Long Xuyên phát hiện, bắt quả tang người đàn ông sử dụng xe mô tô vận chuyển 2.600 bao thuốc lá ngoại nhập lậu các loại, đang trên phà qua sông Hậu.

Theo thống kê, từ ngày 15/12/2021 đến 2/3/2023, lực lượng chức năng tỉnh An Giang đã kiểm tra, bắt giữ 512 vụ vận chuyển thuốc lá điếu ngoại nhập lậu, liên quan 248 đối tượng, tạm giữ 297.189 bao thuốc lá điếu các loại, tổng trị giá tang vật trên 4,3 tỷ đồng. Qua đó, đã khởi tố, điều tra 17 vụ, 26 bị can về các tội buôn bán, vận chuyển, tàng trữ hàng cấm; ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 189 vụ, 192 đối tượng, số tiền 3,5 tỷ đồng; đang tiếp tục xác minh các vụ còn lại.

Tình trạng buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và sử dụng thuốc lá ngoại nhập lậu với những diễn biến phức tạp đã gây thiệt hại cho sản xuất thuốc lá trong nước, gây thất thu ngân sách và tác động tiêu cực đến tình hình an ninh, trật tự xã hội, sức khỏe và việc làm của người dân.

Trước phương thức hoạt động tinh vi và manh động của các đối tượng buôn lậu, lực lượng chống buôn lậu Công an tỉnh An Giang đã triển khai đồng bộ các giải pháp, tăng cường phối hợp với lực lượng chức năng trên biên giới trong công tác tuần tra, kiểm soát, nhằm kịp thời phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn sự thẩm lậu các loại hàng hoá qua biên giới, hạn chế nguồn hàng lậu cung cấp cho các đối tượng trong nội địa.

Bên cạnh đó, thường xuyên tăng cường phối hợp công tác chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới với các lực lượng hải quan, bộ đội biên phòng, quản lý thị trường trong công tác tuần tra, kiểm soát, đấu tranh, ngăn chặn hoạt động buôn lậu thuốc lá ngoại; kiên quyết xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm pháp luật khi buôn lậu mặt hàng này.

Theo Cục Hải quan An Giang, từ đầu năm 2023, tổ công tác cơ động theo Kế hoạch liên ngành số 52/KHLN ngày 31/12/2022 về đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trên địa bàn tỉnh đi vào hoạt động, các lực lượng chức năng chủ động trong công tác phối hợp và ngày càng có sự gắn kết trong kiểm tra, tuần tra, kiểm soát theo chức trách, nhiệm vụ, địa bàn, lĩnh vực được giao. Tuy nhiên, tại một số cửa khẩu biên giới, đối tượng vẫn lén lút tìm cơ hội vận chuyển hàng hóa trái phép.

Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng có hiệu lực từ ngày 15/10/2020, quy định người có hành vi buôn bán, vận chuyển, tàng trữ và giao nhận thuốc lá điếu nhập lậu có số lượng từ dưới 50 bao, sẽ bị phạt tiền đến 3 triệu đồng.

Như vậy, theo quy định này, chế tài xử phạt không chỉ áp dụng với những đối tượng buôn bán, vận chuyển mà ngay cả người tiêu dùng cũng sẽ có thể bị phạt đến 3 triệu đồng, dù chỉ tàng trữ 1 bao thuốc lá nhập lậu. 

Thu Huyền