(Thanh tra) - Trong những năm qua, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực và thu hồi tài sản trong các vụ án tham nhũng, kinh tế được lãnh đạo Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã tham gia vào thực hiện vai trò giám sát, phản biện xã hội của mình trong việc phòng, chống tham nhũng, lãng phí.
Ngày 2/6/2021, Ban Bí thư ban hành Chỉ thị số 04 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế. Theo đó, công tác này được thực hiện với bảy nhóm nhiệm vụ, giải pháp, một trong những nhiệm vụ giải pháp đó là yêu cầu Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tăng cường giám sát công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; có cơ chế phát huy hiệu quả vai trò giám sát của Nhân dân.
Có thể nói, trong các vụ án tham nhũng, thu hồi tài sản là một phần quan trọng trong việc khắc phục hậu quả và đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật. Các cơ quan chức năng đã, đang và sẽ áp dụng các biện pháp pháp lý để truy tìm, phong tỏa, tạm giữ và tịch thu tài sản do tham nhũng mà có, nhằm sung công quỹ nhà nước hoặc trả lại cho chủ sở hữu hợp pháp.
Thực tế cho thấy, không ít các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế; cán bộ từ cấp Trung ương đến cơ sở đều phải chịu trách nhiệm trước pháp luật khi để xảy ra sai phạm. Tỷ lệ thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt tăng qua các năm cho thấy việc đấu tranh chống tham nhũng, tiêu cực được thực hiện quyết liệt, không ngừng nghỉ, không có vùng cấm, không có ngoại lệ.
Theo báo cáo của Bộ Tư pháp, 6 tháng qua, tính từ ngày 1/10/2024 đến ngày 31/3/2025, trong bối cảnh số việc, số tiền phải thi hành đều tăng so với cùng kỳ năm 2024, tăng 10,89% về việc và 27,92% về tiền; một số khó khăn, vướng mắc phát sinh do cơ quan phối hợp đã bị giải thể hoặc đang trong quá trình sáp nhập, sắp xếp lại bộ máy; nhiều vụ việc giá trị phải thi hành án đặc biệt lớn, số lượng đương sự lên đến hàng chục nghìn người, khối lượng tài sản đặc biệt lớn, ở nhiều địa phương khác nhau dẫn đến việc phải huy động rất nhiều nhân lực, thời gian và chi phí để thực hiện...
Tuy nhiên, toàn hệ thống Thi hành án dân sự đã khắc phục khó khăn, nỗ lực phấn đấu, đề ra nhiều giải pháp linh hoạt để duy trì tổ chức thi hành án; kết quả Thi hành án dân sự vẫn giữ được ổn định, tương đương với cùng kỳ năm 2024, trong đó, kết quả thi hành xong về tiền tăng cả về giá trị tuyệt đối và tỷ lệ thi hành.
Theo đó, đã thi hành xong 255.261 việc, tăng 12.957 việc, tăng 5,35% so với cùng kỳ năm 2024; đạt tỷ lệ gần 51%. Về tiền thi hành xong hơn 57.683 tỷ đồng, tăng gần 10.088 tỷ đồng, đạt tỷ lệ gần 21%, tăng 0,64% so với cùng kỳ năm 2024.
Cách đây không lâu, vào tháng 8/2024, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam giám sát vụ án cựu Chủ tịch Vimedimex Nguyễn Thị Loan.
Cụ thể, 9/8/2024, Toàn án nhân dân Thành phố Hà Nội mở lại phiên tòa sơ thẩm xét xử bị cáo Nguyễn Thị Loan, cựu Chủ tịch Vimedimex và đồng phạm trong vụ án sai phạm đấu giá đất xảy ra ở Đông Anh, Hà Nội. Trước khi phiên tòa diễn ra, Ủy ban Thường trực Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ra Kế hoạch giám sát khiếu nại, tố cáo của bà Loan cùng một số doanh nghiệp liên quan định giá, đấu giá trong vụ án này.
Theo đó, mục đích của Kế hoạch nhằm đánh giá, làm rõ nội dung giải quyết khiếu nại của bà Loan và một số doanh nghiệp, đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân liên quan; đề xuất hoàn thiện pháp luật; kiến nghị xử lý những tồn tại, bất cập nếu có…
Nội dung kế hoạch gồm giám sát quá trình định giá đất khởi điểm, để thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất của các cơ quan quản lý nhà nước liên quan dự án ở thôn Cổ Dương, xã Diêu Dương, huyên Đông Anh, Thành phố Hà Nội giám sát quá trình tổ chức đấu giá dự án thôn Cổ Dương.
Đoàn kiểm tra sẽ giám sát cả quá trình tiến hành hoạt động tố tụng của một số cơ quan tiến hành tố tụng, giám sát việc giải quyết kiến nghị, khiếu nại. Đối tượng giám sát gồm UBND Thành phố Hà Nội, UBND huyện Đông Anh; các sở ngành liên quan; cơ quan điều tra Công an Thành phố Hà Nội; Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao Thành phố Hà Nội và một số cá nhân khác.
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với vai trò là tổ chức đại diện nhân dân, luôn tích cực trong việc thực hiện hoạt động giám sát đối với các cơ quan nhà nước nói chung và đối với các cơ quan hoạt động tư pháp nói riêng trong việc thực hiện đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước.
Thực hiện nhiệm vụ tại thị số 04, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã ban hành Kế hoạch số 383 ngày 13/12/2021 để triển khai, thực hiện Chỉ thị 04 và Kế hoạch số 406 ngày 15/2/2022 để giám sát thực hiện công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế.
Đây là lần đầu tiên, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện hoạt động giám sát với đối tượng giám sát là 252 cơ quan hoạt động tư pháp cấp tỉnh tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương: Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Cục Thi hành án dân sự và Công an. Trong quá trình triển khai, thực hiện, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng đã nhận được sự phối hợp và tham gia tích cực từ các cơ quan hoạt động tư pháp tại Trung ương là Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ Công an và Tổng cục Thi hành án dân sự, Bộ Tư pháp.
Từ thực tế cho thấy, nhiều năm qua, Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, đã thực hiện rất tốt công tác giám sát việc thu hồi tài sản bị thất thoát trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế.
Cụ thể, vào tháng 11/2022, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam có buổi giám sát việc giải quyết, thu hồi tài sản bị thất thoát trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế tại Thành phố Hồ Chí Minh các khâu điều tra, truy tố, xét xử và thi hành án.
Tháng 10/2023, Đoàn Giám sát của Ban Thường trực Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam Thành phố Hà Nội đã thực hiện công tác thu hồi tài sản bị thất thoát, chiếm đoạt trong các vụ án hình sự về tham nhũng, kinh tế của cơ quan thi hành án dân sự quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội.
Mới đây, ngày 25/6/2025, tại Thành phố Hồ Chí Minh đã diễn ra tọa đàm “Phát huy vai trò nòng cốt của Mặt trận Tổ Quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội để nhân dân làm chủ trong thời kỳ phát triển mới của đất nước”.
Tại đây, ông Lê Nguyễn Hồng Quang, Trưởng Ban Dân chủ - Pháp luật Ủy ban Mặt trận Tổ Quốc Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, những năm gần đây, Thành phố Hồ Chí Minh đã có nhiều đổi mới mạnh mẽ. Hơn 48.000 cuộc giám sát được thực hiện chỉ trong 5 năm qua, tập trung vào các lĩnh vực nóng như đất đai, cải cách hành chính, an sinh xã hội. Các mô hình “Nhân dân hiến kế”, “giám sát khu dân cư”, ứng dụng công nghệ và truyền thông số cũng giúp tăng tính minh bạch và phản ánh sát thực tiếng nói từ cơ sở.
Bài 3: Giám sát trong phòng, chống tham nhũng của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam: Đấu tranh với “căn bệnh” sợ trách nhiệm
