Cựu Thủ tướng Malaysia Najib Razak, nói chuyện với những người ủng hộ trong thời gian nghỉ giải lao tại phiên tòa phúc thẩm cuối cùng bên ngoài Tòa án Liên bang ở Putrajaya, Malaysia, ngày 23/8/2022. Ảnh: EPA / Ahmad Luqman Ismail

Từ Phủ Thủ tướng đến chốn ngục tù

Việc ông Najib bị bắt và bỏ tù đã đánh dấu một “cú ngã ngựa” đáng kinh ngạc đối với một chính trị gia. Các nhà điều tra cho biết, khoảng 4,5 tỷ USD đã bị lấy khỏi Quỹ Đầu tư Nhà nước Malaysia (1MDB) do ông Najib đồng sáng lập trong thời gian giữ chức Thủ tướng vào năm 2009, trong đó hơn 1 tỷ USD đã được chuyển vào các tài khoản liên quan đến cựu Thủ tướng.

Người dân Malaysia gọi phán quyết trên là một phán quyết mang tính “lịch sử”, họ hy vọng nó sẽ là lời cảnh báo mạnh mẽ đến các chính trị gia khác. Việc “người đàn ông từng quyền lực nhất Malaysia” phải chịu trách nhiệm trước tòa án đã gửi một thông điệp tích cực đến dân chúng về sự minh bạch và độc lập của hệ thống tư pháp Malaysia.

Ông Najib Razak, 69 tuổi, bị kết tội vào tháng 7/2020 vì tội lạm quyền, rửa tiền và bội tín. Ông đã biển thủ khoảng 10 triệu USD từ Công ty SRC International, một đơn vị cũ của 1MDB. Khi đó, ông được tại ngoại và chờ kháng cáo.

Ông Najib kiên quyết không nhận tội và đã kháng cáo, nhưng tòa án vẫn giữ nguyên phán quyết.

Cựu Thủ tướng bị kết án 12 năm tù và phạt tiền 210 triệu ringgit (47 triệu USD).

Ngày 23/8, ông đã bị đưa đến nhà tù Kajang ở ngoại ô Thủ đô Kuala Lumpur để chấp hành bản án của mình.

Cựu Thủ tướng có thể nộp đơn yêu cầu xem xét lại quyết định của tòa án, mặc dù những đơn yêu cầu này hiếm khi thành công. Ông cũng có thể tìm kiếm sự ân xá từ hoàng gia. Nếu thành công, ông Najib có thể được trả tự do mà không phải chấp hành đủ 12 năm tù.

Biểu tượng 1MDB tại Kuala Lumpur, Malaysia. (Ảnh: AFP/TTXVN)

“Khoảnh khắc lịch sử”

Các nhà lãnh đạo đảng đối lập, các nhà hoạt động và nhiều người dân đã ca ngợi phán quyết của tòa án trong phiên xử phúc thẩm. Họ gọi đây là một chiến thắng của những người Malaysia đã bỏ phiếu vào năm 2018 để loại bỏ chính phủ của Najib và đưa ông ta ra trước công lý. Hội đồng gồm năm người của Tòa án Liên bang cho rằng quyết định của Tòa án Tối cao là hoàn toàn đúng đắn và kháng cáo của Najib là “không có giá trị”.

Phần lớn người dân Malaysia cảm thấy bản án 12 năm tù của ông Najib hoàn toàn xứng đáng.

“Najib Tun Razak, một cựu Thủ tướng và là người thừa kế của một triều đại chính trị danh giá, vị thế trên đã khiến ông ta trở thành nhân vật “không thể chạm tới” tại Malaysia hàng chục năm qua, nay đã bị xét xử và kết tội trước Tòa án Tối cao.”

“Najib đang ngồi tù vì người Malaysia đã ra ngoài bỏ phiếu vào năm 2018. Hãy có hy vọng, đừng từ bỏ.”

“Đây nên là tiêu chuẩn. Không phải ngoại lệ.”

Lãnh đạo phe đối lập Anwar Ibrahim cho biết, quyết định này chứng tỏ rằng “nhân dân mới là người nắm quyền”. Ông nói: “Người dân đã bỏ phiếu vào năm 2018 để đảm bảo một nền tư pháp độc lập và một đất nước không có tham nhũng. Chính những quyết định của người dân đã cho phép cơ quan tư pháp đưa ra những quyết định đúng đắn và nhanh chóng dựa trên pháp luật, thay vì sự thao túng của các nhà độc tài chính trị mà chúng ta đã thấy trong nhiều thập kỷ.”

Ông Najib Razak (sinh ngày 23/7/1953) là Thủ tướng thứ sáu của Malaysia từ tháng 4/2009 tới tháng 5/2018.

Ông xuất thân trong một gia tộc chính trị danh giá, với người cha là Thủ tướng thứ hai của Malaysia và người chú là Thủ tướng thứ ba của đất nước này.

Với vị thế gia đình sẵn có, ông Najib từ rất sớm đã được nhắm đến để trở thành vị lãnh đạo tối cao của người Malaysia. Sau này, ông được mệnh danh là một “cỗ máy chính trị” bất khả chiến bại.

Trước khi “ngã ngựa”, cựu Thủ tướng có mối quan hệ thân thiết với nhiều quan chức cấp cao trên thế giới. Cựu Tổng thống Trump của Hoa Kỳ đã tặng ông này một bức hình với dòng ghi chú “tặng Thủ tướng yêu thích của tôi” sau khi hai người chơi golf với nhau năm 2014.