(Thanh tra) - Số liệu tiếp công dân năm 2025 không chỉ phản ánh diễn biến tình hình khiếu nại, tố cáo mà còn cho thấy những chuyển biến tích cực trong cách người dân tham gia giám sát xã hội, cũng như trong nỗ lực của các cấp, các ngành trong giải quyết vụ việc.
Theo ông Lê Hải Đăng, Trưởng phòng Tổng hợp, Ban Tiếp công dân Trung ương, số liệu tiếp công dân năm 2025 cho thấy sự ổn định chung của tình hình khiếu nại, tố cáo, đồng thời thể hiện sự gia tăng của nhóm kiến nghị và phản ánh – dấu hiệu cho thấy người dân ngày càng tin tưởng vào cơ chế Nhà nước và chủ động hơn trong tham gia giám sát chính sách. Việc Trụ sở Tiếp công dân Trung ương tiếp 4.410 lượt với 11.416 công dân và 4.447 vụ việc cho thấy hệ thống tiếp dân vận hành xuyên suốt, đáp ứng được nhu cầu đối thoại ngày càng đa dạng.
Trong tổng số vụ việc, các nhóm vấn đề về đất đai vẫn chiếm tỷ lệ lớn, nhưng đây là lĩnh vực có đặc thù phức tạp, liên quan đến nhiều chính sách khác nhau. Điều đáng ghi nhận là nhiều địa phương đang tích cực cải thiện công tác giải thích chính sách, đối thoại và tổ chức thực hiện pháp luật, giúp giảm đáng kể các trường hợp phát sinh mới. Số lượng vụ việc đông người được duy trì trong tầm kiểm soát, thể hiện sự vào cuộc trách nhiệm của chính quyền các cấp và sự chủ động của Ban Tiếp công dân Trung ương trong phối hợp, nắm chắc thông tin từ cơ sở.
Ông Lê Hải Đăng nhận định, số liệu năm 2025 cho thấy bức tranh tiếp công dân có nhiều điểm sáng. Người dân chủ động phản ánh, còn các cơ quan Nhà nước thì ngày càng chú trọng giải thích chính sách, tạo đối thoại cởi mở hơn. Đó là tín hiệu của một nền hành chính hiện đại và gần dân.
Ông Lê Hải Đăng cho biết, phân tích số liệu không nhằm mục đích đánh giá tiêu cực hay tạo áp lực, mà để hỗ trợ hoàn thiện cơ chế và nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Khi xem xét số liệu theo thời điểm, lĩnh vực hoặc địa phương, cơ quan quản lý có thể nhận ra các xu hướng khách quan và có biện pháp điều chỉnh phù hợp.
Một trong những xu hướng tích cực là sự tăng lên của nhóm vụ việc được giải quyết dứt điểm ngay tại địa phương. Nhờ tăng cường tiếp dân định kỳ, đối thoại và củng cố trách nhiệm của người đứng đầu, nhiều vụ việc không cần chuyển lên Trung ương như trước. Đây là bước tiến quan trọng trong giảm tải cho hệ thống, nâng cao hiệu quả quản lý và phòng ngừa nguy cơ khiếu kiện vượt cấp.
Ông Đăng cho rằng chính sự chủ động của địa phương đã góp phần làm giảm số vụ việc kéo dài. Những vụ việc phức tạp nhiều năm nay được rà soát kỹ theo các kế hoạch của Thanh tra Chính phủ, cùng với sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, đã được xử lý theo hướng công khai và thuyết phục. Điều này tạo nền tảng quan trọng để ổn định tình hình và củng cố lòng tin của người dân.
Một trong những giá trị lớn nhất của số liệu tiếp công dân là khả năng cung cấp thông tin để sửa đổi chính sách theo hướng phù hợp hơn với thực tế. Dữ liệu không chỉ phản ánh những vụ việc đã phát sinh, mà còn chỉ ra những điểm mà chính sách hoặc quá trình thực hiện chính sách cần được điều chỉnh.
Khi một nhóm lĩnh vực được phản ánh nhiều, điều đó không có nghĩa là hệ thống yếu kém, mà là chính sách đang trong giai đoạn thử thách bởi thực tiễn. Đây là điều hoàn toàn bình thường ở những quốc gia có tốc độ phát triển nhanh. Việc phân tích dữ liệu một cách khách quan sẽ giúp cơ quan quản lý nhận diện sớm các điểm cần bổ sung, từ đó đề xuất sửa đổi kịp thời, giảm nguy cơ phát sinh khiếu nại và tăng hiệu quả thi hành pháp luật.
Chính cách tiếp cận này mới phù hợp với tinh thần phòng ngừa tham nhũng. Khi chính sách rõ ràng, minh bạch và phù hợp với thực tiễn, khoảng trống để phát sinh tiêu cực tự nhiên sẽ thu hẹp. Đây là cách bền vững nhất để phòng, chống tham nhũng từ gốc.
Trong bối cảnh triển khai UNCAC, nhiều quốc gia sử dụng dữ liệu tiếp công dân như một công cụ cảnh báo sớm về rủi ro tham nhũng. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng đó, nhưng theo hướng tích cực và mang tính hỗ trợ quản trị hơn là tạo áp lực.
Việc phân tích dữ liệu một cách bài bản giúp cơ quan quản lý có cơ sở khoa học để ban hành quyết định đúng đắn, thuyết phục và phù hợp với nguyện vọng chính đáng của nhân dân. Đó là giá trị bền vững của công tác tiếp công dân và cũng là nền tảng quan trọng trong phòng, chống tham nhũng theo chuẩn mực quốc tế.
Cũng theo ông Đăng, khi phân tích dữ liệu một cách có phương pháp, hệ thống có thể phát hiện những điểm cần chú ý để can thiệp kịp thời. Ví dụ, nếu tỷ lệ phản ánh về một lĩnh vực tăng nhanh, đó có thể là tín hiệu để tăng cường truyền thông chính sách chứ không phải là biểu hiện của bất ổn. Nếu một nhóm vụ việc có tính chất tương đồng xuất hiện nhiều lần, đó có thể là dấu hiệu cho thấy người dân cần được hướng dẫn cụ thể hơn, thay vì kết luận thiếu cơ sở rằng địa phương “làm sai”.
Ông Đăng nhấn mạnh: “Cần xem dữ liệu như công cụ hỗ trợ điều hành, không phải là phương tiện để kết luận tiêu cực. Khi dùng dữ liệu để củng cố năng lực quản trị và tăng minh bạch, chúng ta đang làm đúng tinh thần ngày 9/12 về phòng ngừa tham nhũng bằng thể chế”,.
Một lợi ích quan trọng của phân tích dữ liệu tiếp công dân là khả năng thúc đẩy văn hóa giải trình và nâng cao chất lượng phục vụ người dân. Khi tình hình tiếp dân được phân tích đầy đủ và phản ánh trung thực, hệ thống quản lý nhà nước sẽ có điều kiện đánh giá lại quy trình, cải thiện phương thức làm việc và tăng cường thái độ phục vụ.
Bên cạnh đó, chính thái độ cầu thị, minh bạch và kịp thời trong phản hồi thông tin là yếu tố then chốt tạo dựng niềm tin của người dân vào Nhà nước. Khi tiếp dân đúng thẩm quyền, đúng thời hạn, đúng pháp luật và đúng tinh thần trách nhiệm, khả năng phát sinh hiểu nhầm hoặc bức xúc giảm mạnh. Đây là yếu tố quan trọng để giữ ổn định xã hội và ngăn chặn nguy cơ bị các đối tượng xấu lợi dụng kích động.
Việc phân tích dữ liệu một cách bài bản giúp cơ quan quản lý có cơ sở khoa học để ban hành quyết định đúng đắn, thuyết phục và phù hợp với nguyện vọng chính đáng của Nhân dân. Đó là giá trị bền vững của công tác tiếp công dân và cũng là nền tảng quan trọng trong phòng, chống tham nhũng theo chuẩn mực quốc tế.
Bài 4: Vai trò của Ban Tiếp công dân Trung ương trong phòng, chống tham nhũng
