(Thanh tra)- Một số quan chức ngành Y tế của Guatemala bị cáo buộc có âm mưu chiếm đoạt quỹ Nhà nước trong bối cảnh đại dịch virus corona. 2 Thứ trưởng Y tế đã bị sa thải cho thấy một đường dây tham nhũng trong Bộ Y tế.
Tổng thống khẳng định không dung thứ cho tham nhũng
Rodolfo Galdamez, Thứ trưởng phụ trách kỹ thuật và Hector Marroquin, Thứ trưởng phụ trách hành chính, Bộ Y tế đã bị sa thải kể từ ngày 20/4.
Trong một diễn biến khác, Ủy ban Chống tham nhũng của Tổng thống đã phát hiện 8 quan chức y tế có âm mưu chiếm đoạt các quỹ Nhà nước trong bối cảnh dịch bệnh. Đầu tuần này, Ủy ban đã chuyển vụ việc tới Văn phòng Công tố đặc biệt Chống tham nhũng. Đến thời điểm này, chưa có quan chức nào được nêu tên. Không rõ 2 Thứ trưởng Galdamez và Marroquin có nằm trong danh sách 8 người bị Ủy ban điều tra hay không.
Hiện, cả Marroquin và Galdame đều không đưa ra bình luận gì về việc họ bị sa thải.
Người phát ngôn Bộ Y tế Guatemala trả lời Báo Al Jazeera rằng, vì vụ việc đang được điều tra hình sự, nên chưa thể xác nhận hay cung cấp thêm thông tin chi tiết nào.
Trong khi đó, Tổng thống Guatemala Alejandro Giammattei cho biết, "một nhóm đã được xác định trong Bộ Y tế đã cố gắng liên kết với nhau để thực hiện hành vi gian lận, đi ngược lại lợi ích của Nhà nước trong thời điểm các quỹ phải được giám sát chặt chẽ... Chúng ta sẽ không dung thứ cho tham nhũng. Chúng ta không cho phép bất cứ ai ăn cắp dù một xu, nhất là trong bối cảnh một cuộc khủng hoảng".
Tham nhũng xuất hiện chỉ 5 ngày sau ca bệnh đầu tiên
Tính đến 11 giờ ngày 23/4 (giờ Việt Nam), Guatemala ghi nhận 342 trường hợp mắc Covid-19, 10 người đã tử vong.
Nước này xác nhận ca bệnh đầu tiên vào ngày 13/3. Điều đáng nói là, chưa đầy 1 tuần sau, nhiều quan chức y tế cấp cao của Guatemala đã bị cáo buộc có liên quan đến hoạt động tội phạm trong vụ xét xử 2 hợp đồng mua bán thuốc.
"Những sự việc này bắt đầu vào ngày 18/3 năm nay", Oscar Davilatold - Ủy viên Ủy ban Chống tham nhũng của Tổng thống nói với phóng viên. Ông cũng cho biết, việc điều tra tham nhũng của Ủy ban được tiến hành ngay sau đó.
Ủy ban Chống tham nhũng được Tổng thống Giammattei thành lập khi nhậm chức vào tháng 1/2020 - sau 4 tháng kể từ khi người tiền nhiệm của ông ra quyết định đóng cửa Ủy ban Quốc tế của Liên hợp quốc về chống sự miễn trừ trừng phạt tại Guatemala (CICIG).
"Với chúng tôi, điều rất quan trọng là có một Ủy ban của Tổng thống tập trung vào những vấn đề như thế này... Nó cho phép chúng tôi duy trì một nỗ lực minh bạch và đặc biệt trung thực trong những thời điểm như hiện nay - khi người dân cần các công chức sử dụng hợp lý những nguồn lực của đất nước", Carlos Sandoval - người phát ngôn của Tổng thống nói với Al Jazeera.
Liên quan đến bê bối tại Bộ Y tế, Văn phòng Công tố đặc biệt Chống tham nhũng đã tuyên bố, Thứ trưởng bị sa thải Galdamez là đối tượng của một cuộc điều tra hình sự riêng biệt về cáo buộc tham nhũng. Văn phòng cũng thừa nhận, những thông tin hữu ích trên báo chí truyền thông đã thúc đẩy cuộc điều tra này.
Bài báo được nhắc đến là một tác phẩm xuất bản trên ấn phẩm trực tuyến Plaza Publica (Guatemala) ngày 18/4, phản ánh việc Galdamez ở vị trí Thứ trưởng Bộ Y tế đã được hưởng lợi từ các hợp đồng công - điều này vi phạm quy định của pháp luật.
Kêu gọi sa thải Bộ trưởng Y tế
Jordan Rodas - thanh tra viên về quyền con người của Guatemala đã chính thức đề nghị bãi nhiệm Bộ trưởng Y tế Hugo Monroy. Theo luật, trong một số trường hợp, thanh tra viên có thể đề nghị đình chỉ hoặc bãi nhiệm các công chức.
"Trong cuộc khủng hoảng Covid-19, sự yếu kém trong quản lý các danh mục đầu tư đã trở nên rõ ràng", Rodas nói với Al Jazeera.
Cũng theo ông Rodas, những cáo buộc tham nhũng mới chỉ là một trong các vấn đề. Thực tế giám sát cho thấy một tốc độ chậm chạp trong phân cấp xét nghiệm virus corona, và "sự thiếu linh hoạt trong các quy trình hành chính để cung cấp các thiết bị cần thiết cho nhân viên y tế và những người phục vụ công tác y tế".
"Chúng ta cần những chuyên gia mới ở vị trí lãnh đạo Bộ Y tế trong bối cảnh khủng hoảng", ông Rodas nói.
Trong khi đó, Edie Cux, luật sư, Chủ tịch Accion Ciudadana - một tổ chức công dân hành động chống tham nhũng - cho biết, hơn cả việc ai đó có bị sa thải hay không, điều thực sự ái ngại là công tác quản lý trong khủng hoảng của Bộ Y tế như thế nào.
Guatemala "cần phải có đội ngũ chuyên gia và các quan chức giàu năng lực có thể giải quyết thỏa đáng cuộc khủng hoảng", Cux nói.
Hoài Phương
