Kamlesh Pattni bị cáo buộc là nhân vật trung tâm của vụ bê bối Goldenberg khét tiếng. Ảnh minh họa: iStock

Kamlesh Pattni bị cáo buộc đã hối lộ các quan chức ở Zimbabwe để kiếm lợi bất hợp pháp từ hoạt động buôn bán vàng và kim cương của đất nước. Doanh nhân này cũng bị cáo buộc chuyển tiền bẩn, sử dụng đế chế kinh doanh toàn cầu của mình trải dài từ Zimbabwe, Dubai đến Singapore và London để rửa tiền.

Bộ Tài chính Mỹ cho biết, kế hoạch lừa đảo của Pattni “đã cướp đi lợi ích từ những nguồn tài nguyên của công dân Zimbabwe, đồng thời làm giàu cho các quan chức Chính phủ tham nhũng và tội phạm”.

Trong một tuyên bố do Bộ Tài chính Mỹ ban hành, quyền Thứ trưởng Bộ Tài chính phụ trách Khủng bố và Tình báo Tài chính Bradley T Smith cho biết: “Trên toàn cầu, khi những kẻ tham nhũng như Pattni chọn cách khai thác các sơ hở trong cơ cấu quản trị để mang lại lợi ích cho bản thân và đồng bọn, thì cộng đồng sẽ bị ảnh hưởng và lòng tin của công chúng bị suy giảm".

Vụ bê bối Goldenberg

Anh và Mỹ đã ban hành lệnh trừng phạt đối với Kamlesh Pattni. Ảnh: TheStarKenya/Getty Images/UGC

Kamlesh Pattni là nhân vật khét tiếng vào những năm 1990 vì bị cáo buộc có vai trò trong vụ bê bối Goldenberg, một kế hoạch buôn lậu vàng được cho là đã cướp đi 600 triệu USD của Kenya - tương đương 10% tổng sản phẩm quốc nội của đất nước vào thời điểm đó, và dẫn đến cáo buộc tham nhũng đối với nhiều thành viên trong Chính phủ nước này.

Pattni sinh ra ở Kenya, nơi ông ta trở nên khét tiếng vào những năm 1990 vì bị cáo buộc có vai trò trong vụ bê bối Goldenberg, một kế hoạch buôn lậu vàng được cho là đã cướp đi 600 triệu USD của Kenya - tương đương 10% tổng sản phẩm quốc nội của đất nước vào thời điểm đó, và dẫn đến cáo buộc tham nhũng đối với nhiều thành viên trong Chính phủ của Tổng thống lúc bấy giờ là Daniel Arap Moi.

Sau nhiều năm bị truy tố, Pattni được trắng án. Kể từ đó, doanh nhân này đã tự nhận mình là một mục sư truyền giáo, được biết đến với cái tên "Anh Paul" (Brother Paul).Pattni nổi bật trong cuộc điều tra Gold Mafia (mafia vàng) của I-Unit (đơn vị điều tra của Hãng truyền thông Al Jazeera), phát sóng năm 2023.

Phóng sự điều tra gồm 4 phần đã tiết lộ các băng nhóm tội phạm kiểm soát hoạt động xuất khẩu vàng ở Nam Phi vì lợi ích của các chính trị gia tham nhũng và rửa tiền lợi nhuận của chúng trên khắp thế giới.

Theo Al Jazeera, các phóng viên ngầm của I-Unit đã gặp Pattni, người nhanh chóng khoe khoang về ảnh hưởng chính trị của mình ở châu Phi, cho các phóng viên xem những bức ảnh ông ta chụp cùng một số nhà lãnh đạo châu Phi - từ cựu Tổng thống Libya Muammar Gaddafi đến cựu Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe.

Pattni mô tả các hoạt động kinh doanh của ông ta ở Zimbabwe dựa vào sự hỗ trợ chính trị như thế nào và một nhân viên thường xuyên đưa hối lộ cho nhà lãnh đạo ra sao.

Kamlesh Pattni bắt tay cựu Tổng thống Zimbabwe Robert Mugabe. Ảnh: Al Jazeera

Công ty bình phong

Phóng viên ngầm của I-Unit trong vai các găngxtơ tự nhận là có hơn 100 triệu USD tiền bẩn mà họ cần làm sạch. Pattni đã mô tả cách rửa tiền bẩn thông qua sử dụng tiền để tài trợ cho các hoạt động mua vàng của mình ở Zimbabwe.

Pattni chỉ cách các công ty của ông có thể được sử dụng làm bình phong cho hoạt động bất hợp pháp và mang lại cho các hoạt động tội phạm vẻ ngoài hợp pháp.

Ông ta nói với phóng viên rằng, vàng sẽ được chuyển đến Dubai, nơi nó sẽ được nhập khẩu bởi các công ty cũng thuộc sở hữu của Pattni. Một khi các công ty đó bán vàng, số tiền thu được sẽ được gửi vào ngân hàng và tiền sẽ sạch.

Các phóng viên bí mật đã được Pattni mời đến Dubai, đưa họ đi tham quan các công ty và giới thiệu họ với những nhân vật chủ chốt. Nhiều người trong số này có tên trong số 27 công ty và cá nhân trong mạng lưới của Pattni bị Bộ Tài chính Mỹ trừng phạt.

Ngoài các cuộc gặp bí mật với Pattni, phóng viên điều tra của I-Unit đã thu được rất nhiều hồ sơ từ nội bộ hoạt động của Pattni và nói chuyện với những người tố cáo, những người giải thích hoạt động nội bộ trong hoạt động của ông ta, bao gồm hối lộ tại Nhà máy lọc vàng quốc gia của Zimbabwe và buôn lậu tại Sân bay Harare.

Theo Al Jazeera, Kamlesh Pattni nói với phóng viên rằng, vàng sẽ được chuyển đến Dubai, được nhập khẩu bởi các công ty thuộc sở hữu của Pattni. Các công ty đó bán vàng, số tiền thu được sẽ được gửi vào ngân hàng và tiền sẽ sạch. Ảnh cắt từ phóng sự của Al Jazeera

Khi được yêu cầu giải thích những tiết lộ từ cuộc điều tra của Al Jazeera, Pattni phủ nhận mọi hành vi sai trái ở Kenya và nhấn mạnh rằng ông ta chưa bao giờ bị kết án liên quan đến các hoạt động của mình ở quốc gia này. Ông phủ nhận việc liên quan đến bất kỳ hình thức rửa tiền nào, cũng như thuê bất kỳ ai để buôn lậu tiền mặt hoặc đề nghị xử lý các khoản tiền mà ông biết có nguồn gốc bất hợp pháp.

Pattni nói rằng, khi gặp nhóm phóng viên bí mật của Al Jazeera, ông ta nghĩ mình đang gặp một nhà đầu tư muốn mua cổ phần trong các doanh nghiệp khách sạn và thoái vốn danh mục đầu tư ở Trung Quốc sang mua, khai thác vàng ở Zimbabwe.

Bên cạnh cuộc điều tra này, Gold Mafia còn tiết lộ một số hoạt động buôn lậu vàng khác ở Nam Phi, theo Al Jazeera.