(Thanh tra) - Trong tiến trình cải cách hành chính gắn với xây dựng Chính phủ điện tử, Chính phủ số, việc ứng dụng khoa học, công nghệ trong hoạt động quản lý nhà nước đã trở thành yêu cầu tất yếu. Đối với Ban Tiếp công dân Trung ương, cơ quan giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong tiếp công dân, xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh ở cấp Trung ương, yêu cầu này càng trở nên cấp thiết trước khối lượng công việc lớn, tính chất vụ việc ngày càng phức tạp, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều địa phương.
Xuất phát từ thực tiễn đó, Ban Tiếp công dân Trung ương xác định đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ và chuyển đổi số là một trong những trụ cột quan trọng của cải cách hành chính, góp phần nâng cao hiệu quả tiếp công dân, xử lý đơn; tăng cường công khai, minh bạch và chất lượng phục vụ người dân.
Công tác tiếp công dân và xử lý đơn thư có đặc thù riêng, đòi hỏi quản lý khối lượng thông tin lớn, xử lý nhiều dữ liệu nhạy cảm, thời gian theo dõi kéo dài và yêu cầu cao về tính chính xác, kịp thời. Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin không chỉ nhằm hiện đại hóa phương thức làm việc mà còn trực tiếp nâng cao hiệu quả thực thi công vụ và bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp của công dân.
Thời gian qua, Ban Tiếp công dân Trung ương đã từng bước đưa công nghệ thông tin trở thành công cụ hỗ trợ quan trọng trong chỉ đạo, điều hành và thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Việc sử dụng Hệ thống quản lý văn bản và điều hành tác nghiệp, văn bản điện tử, chữ ký số đã góp phần thay đổi phương thức làm việc truyền thống, giảm phụ thuộc vào hồ sơ giấy, nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các đơn vị trong và ngoài Thanh tra Chính phủ.
Công nghệ thông tin được ứng dụng trực tiếp vào các khâu tiếp nhận, phân loại, xử lý và theo dõi đơn thư của công dân, giúp cán bộ, công chức quản lý hiệu quả khối lượng lớn đơn thư; hạn chế trùng lặp, sai sót; đồng thời nâng cao chất lượng tổng hợp, báo cáo phục vụ công tác chỉ đạo, điều hành.
Một trong những nội dung trọng tâm của việc ứng dụng khoa học, công nghệ trong lĩnh vực tiếp công dân là xây dựng, quản lý và khai thác Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh. Đây được xem là nền tảng quan trọng cho công tác quản lý nhà nước, giúp lưu trữ, tra cứu, tổng hợp thông tin một cách hệ thống, khoa học.
Việc vận hành cơ sở dữ liệu đã hỗ trợ tích cực cho công tác phân loại, xử lý đơn thư; theo dõi diễn biến các vụ việc; phục vụ công tác tham mưu, báo cáo, nhất là đối với các vụ việc đông người, phức tạp, kéo dài. Thông qua dữ liệu được cập nhật, Ban Tiếp công dân Trung ương có điều kiện chủ động nắm tình hình, kịp thời tham mưu lãnh đạo Thanh tra Chính phủ chỉ đạo xử lý, hạn chế phát sinh “điểm nóng”.
Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy hệ thống cơ sở dữ liệu còn một số khó khăn, vướng mắc về hạ tầng kỹ thuật, khả năng liên thông, kết nối và khai thác dữ liệu. Điều này đặt ra yêu cầu tiếp tục nâng cấp Hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia trên nền tảng dữ liệu dùng chung, bảo đảm an toàn, bảo mật, dễ sử dụng và có khả năng kết nối, liên thông với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác, đặc biệt là Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, định danh điện tử.
Cùng với việc hoàn thiện các hệ thống quản lý, Mô hình Tiếp công dân trực tuyến được xác định là điểm nhấn nổi bật trong quá trình ứng dụng công nghệ và cải cách hành chính tại Ban Tiếp công dân Trung ương, nhất là trong thời gian tới. Việc kết nối trực tuyến giữa điểm cầu Trung ương với các địa phương đã mở ra phương thức tiếp công dân mới, phù hợp với yêu cầu thực tiễn và xu hướng chuyển đổi số.
Thông qua mô hình này, công dân tại địa phương có thể trực tiếp trình bày kiến nghị, phản ánh với các cơ quan Trung ương mà không phải di chuyển xa; qua đó tiết kiệm thời gian, chi phí, đồng thời giảm áp lực tập trung đông người tại Trụ sở Tiếp công dân Trung ương. Đối với cơ quan quản lý nhà nước, tiếp công dân trực tuyến giúp tăng cường phối hợp giữa Trung ương và địa phương, xử lý vụ việc kịp thời, hiệu quả hơn.
Thực tiễn cho thấy, mô hình tiếp công dân trực tuyến đặc biệt phát huy hiệu quả đối với các vụ việc đông người, phức tạp, cần sự tham gia của nhiều cơ quan, nhiều cấp trong thời gian ngắn, những trường hợp mà hình thức tiếp công dân trực tiếp truyền thống khó đáp ứng đầy đủ yêu cầu.
Bên cạnh những kết quả đạt được, Ban Tiếp công dân Trung ương xác định việc ứng dụng khoa học, công nghệ trong tiếp công dân và xử lý đơn phải gắn chặt với kỷ luật, kỷ cương hành chính và yêu cầu bảo mật thông tin. Dữ liệu về công dân, các vụ việc khiếu nại, tố cáo đều có tính chất nhạy cảm, đòi hỏi phải được quản lý chặt chẽ, sử dụng đúng mục đích, đúng thẩm quyền.
Do đó, trong quá trình triển khai các hệ thống công nghệ thông tin, Ban đã chú trọng quán triệt cán bộ, công chức thực hiện nghiêm các quy định về bảo vệ bí mật Nhà nước, an toàn thông tin mạng; tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng các hệ thống, phần mềm trong thực hiện nhiệm vụ chuyên môn. Công tác đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng công nghệ thông tin cho đội ngũ cán bộ làm công tác tiếp công dân được xác định là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên.
Trao đổi về việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ trong tiếp công dân và xử lý đơn, ông Phạm Thế Sự, Phó Trưởng Ban Tiếp công dân Trung ương nhấn mạnh, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số là xu thế tất yếu, nhưng công nghệ chỉ thực sự hiệu quả khi gắn với con người, với kỷ luật hành chính và trách nhiệm công vụ. Mục tiêu cuối cùng là phục vụ công dân ngày càng tốt hơn.
Theo ông Phạm Thế Sự, việc triển khai tiếp công dân trực tuyến và cơ sở dữ liệu quốc gia đã góp phần đổi mới phương thức làm việc, nâng cao hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, để các hệ thống này vận hành ổn định, bền vững, cần tiếp tục hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật; đồng thời chú trọng nâng cao năng lực, kỹ năng sử dụng công nghệ cho đội ngũ cán bộ, công chức.
Từ thực tiễn triển khai, Ban Tiếp công dân Trung ương xác định trong thời gian tới sẽ tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ theo hướng hiện đại hóa, liên thông, lấy người dân làm trung tâm phục vụ. Trọng tâm là nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, hoàn thiện cơ sở dữ liệu; tiếp tục hoàn thiện Mô hình Tiếp công dân trực tuyến; tăng cường sử dụng văn bản điện tử, chữ ký số trong chỉ đạo, điều hành; đồng thời nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số.
Vì thế, việc đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ trong tiếp công dân và xử lý đơn không chỉ là giải pháp kỹ thuật mà còn là bước chuyển quan trọng về tư duy quản lý, góp phần xây dựng nền hành chính hiện đại, minh bạch, hiệu quả, phục vụ Nhân dân ngày càng tốt hơn./.
