(Thanh tra) - Bộ Xây dựng cho biết, cả nước hiện có gần 700 dự án nhà ở xã hội đang triển khai, song kết quả thực hiện mới đạt khoảng 60% chỉ tiêu của Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ cho người thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp đến năm 2030.
Cả nước gần 700 dự án, tiến độ đạt 60% mục tiêu
Theo Bộ Xây dựng, tính đến hết tháng 7/2025, cả nước có 692 dự án nhà ở xã hội, tổng quy mô hơn 633.000 căn hộ. Trong đó, 146 dự án đã hoàn thành với hơn 103.700 căn, tăng thêm 9.924 căn so với kỳ báo cáo trước.
Bên cạnh đó, 144 dự án đang thi công với khoảng 127.200 căn; 402 dự án đã được chấp thuận chủ trương đầu tư, quy mô trên 402.000 căn. Như vậy, số lượng dự án hoàn thành, khởi công và chấp thuận chủ trương mới đạt gần 60% so với mục tiêu đề ra cho giai đoạn 2021 - 2025 (khoảng 1,06 triệu căn).
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh nhận định: “Tiến độ có nhiều tín hiệu tích cực, nhưng vẫn còn không ít địa phương chưa thật sự quyết liệt, nhiều dự án chậm triển khai hoặc vướng mắc thủ tục, dẫn đến kết quả chưa đạt như kỳ vọng”.
Trong số các địa phương, TP Hồ Chí Minh được giao phát triển gần 200.000 căn nhà ở xã hội đến năm 2030, trong đó giai đoạn 2021 - 2025 chiếm 20.000 căn. Tính từ đầu nhiệm kỳ đến nay, thành phố đã hoàn thành hơn 5.000 căn. Riêng năm 2025, chỉ tiêu được Thủ tướng giao là khoảng 13.000 căn, nhưng đến nay mới thực hiện được một phần. Hiện thành phố có 15 dự án đang thi công, hơn 16.000 căn, đồng thời chuẩn bị quỹ đất khoảng 1.000 ha để bảo đảm mục tiêu dài hạn.
Tại Cần Thơ, kế hoạch đến năm 2030 là 16.900 căn, riêng năm 2025 phải hoàn thành 1.397 căn. Tuy nhiên, đến nay mới bàn giao 474 căn, còn thiếu 923 căn. Thành phố dự kiến “chuyển” sang quý I - II/2026 để hoàn tất chỉ tiêu năm 2025, đồng thời triển khai thêm gần 1.900 căn trong năm 2026.
Trong khi nhiều địa phương gặp khó, Bắc Ninh lại ghi nhận tiến độ khả quan. Hiện tỉnh đã hoàn thành khoảng 12.000 căn, phấn đấu đạt chỉ tiêu trung ương giao trong năm. Các dự án luôn được thị trường hấp thụ nhờ nhu cầu lớn từ công nhân và chính sách vay vốn ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội. Tỉnh Bắc Ninh cũng đang mở rộng đối tượng thụ hưởng bằng cách tháo gỡ thủ tục cho người lao động không có hợp đồng, đồng thời nâng trần thu nhập tối đa để phù hợp thực tế.
Tỉnh Điện Biên chưa được giao chỉ tiêu năm 2025 nhưng vẫn chủ động chuẩn bị tích cực. Đến năm 2030, tỉnh phải hoàn thành 1.500 căn, hiện đã xác định nhu cầu thực tế khoảng 1.300 căn, chủ yếu cho lực lượng vũ trang và hộ thu nhập thấp. Điểm nổi bật, Điện Biên đã hoàn thành 100% việc xóa nhà tạm, dột nát với hơn 7.200 căn, trong đó toàn bộ nhà ở cho người có công đã được cải thiện. Tỉnh cũng quy hoạch 12 vị trí với 61 ha đất cho phát triển nhà ở xã hội trong giai đoạn tới.
Ở nhóm dẫn đầu, Hải Phòng và Quảng Ninh nổi lên với tốc độ triển khai vượt chỉ tiêu. Trong đó, Hải Phòng được giao 49.400 căn đến 2030, đến nay đã triển khai 23 dự án, hơn 26.200 căn. Năm 2025, thành phố dự kiến hoàn thành thêm 10.785 căn, vượt chỉ tiêu được giao.
Đáng chú ý, Hải Phòng đã ứng dụng công nghệ quản lý, xây dựng phần mềm theo dõi tiến độ từng dự án và kiến nghị nới trần thu nhập tối đa để người dân tiếp cận dễ dàng hơn.
Trong khi đó, Quảng Ninh được giao 2.201 căn trong năm 2025 nhưng dự kiến sẽ hoàn thành vượt kế hoạch. Tỉnh mạnh dạn chuyển một số dự án thương mại sang nhà ở xã hội, ưu tiên cho lực lượng công an, quân đội và người lao động phi chính thức.
Tháo gỡ vướng mắc, tăng tốc triển khai
Theo Bộ Xây dựng, nhiều địa phương vẫn gặp khó trong bố trí quỹ đất, lựa chọn chủ đầu tư, xác định giá bán hay cấp phép xây dựng. Một số dự án khởi công nhưng chưa triển khai thi công, thậm chí kéo dài nhiều năm.
“Không ít địa phương vẫn xem nhẹ vai trò của nhà ở xã hội, chưa gắn trách nhiệm vào chỉ tiêu phát triển kinh tế xã hội,” Thứ trưởng Nguyễn Văn Sinh nhấn mạnh.
Để tháo gỡ khó khăn, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 201/2025/QH15, thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội. Trước đó, Thủ tướng đã ký Quyết định 444/QĐ-TTg, giao chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội đến năm 2030 cho từng địa phương, tổng cộng gần 1 triệu căn.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP Hồ Chí Minh, cho rằng nghị quyết mới sẽ là “đòn bẩy” để gỡ các nút thắt về thủ tục, nguồn lực và lựa chọn nhà đầu tư. “Giai đoạn 2021 - 2024, cả nước mới thực hiện được hơn 10% chỉ tiêu, riêng TP Hồ Chí Minh chỉ đạt 6%. Nếu không có cơ chế mới, rất khó đạt mục tiêu", ông Châu nói.
Nhiều chuyên gia cho rằng, nhìn toàn cảnh, sự quyết liệt của một số địa phương như Hải Phòng, Quảng Ninh hay Bắc Ninh đang cho thấy mô hình đáng tham khảo. Tuy nhiên, để đạt mục tiêu 1 triệu căn hộ, các giải pháp đồng bộ, từ quỹ đất, vốn vay, cải cách thủ tục đến mở rộng đối tượng thụ hưởng, cần được thực hiện mạnh mẽ hơn trong thời gian tới.
