(Thanh tra) - Sau mỗi đợt mưa bão, người dân sống ven sông Vĩnh Định (tỉnh Quảng Trị) lại thấp thỏm lo âu. Những hàm ếch khổng lồ xuất hiện nhiều hơn, đất sản xuất bị cuốn trôi nhiều hơn, còn những vết nứt trước hiên nhà ngày một dài thêm, rộng thêm.
Theo ghi nhận, dọc theo tuyến sông Vĩnh Định xuất hiện hàng loạt điểm sạt lở lớn nhỏ, kéo dài qua nhiều thôn của hai xã. Có đoạn, dòng nước xiết đã “ăn” thẳng vào bờ, tạo ra những hàm ếch sâu hoắm, chỉ cách chân nhà dân chưa đến vài bước.
Mỗi trận lũ rút đi, bờ sông lại thêm một lần đổi dạng, xâm lấn vào đất sản xuất, sân nhà, thậm chí là nền móng của nhiều công trình dân sinh.
Ở thôn Trà Trì Phú (xã Vĩnh Định), tình trạng sạt lở đã trở thành nỗi lo canh cánh của cả khu dân cư. Bờ sông vốn cách nhà dân khá xa, nay chỉ còn tính bằng mét. Nhiều hộ từng sở hữu vài trăm mét vuông đất vườn, giờ chỉ còn lại những bờ đất sắp sụt lún hoặc “đứng” chênh vênh trước mép nước.
Ông Nguyễn Minh Hồng, một trong những hộ chịu ảnh hưởng nặng nhất, đứng trước hiên nhà chỉ tay vào những vết nứt toang hoác trải dọc tường. “Lúc đầu chỉ là một vết nứt nhỏ thôi, tôi cũng lo nhưng nghĩ chắc không sao. Vậy mà sau cơn bão số 10 vừa rồi, tường nứt cả gang tay. Đất sau nhà thì bị dòng nước khoét từng ngày, sát đến nền nhà rồi. Nhiều hôm trời chuyển mưa lớn, cả gia đình tôi phải khăn gói chạy sang nhà hàng xóm ngủ nhờ, chứ ở trong nhà thì nguy hiểm quá”, ông Hồng nói, giọng đầy bất lực.
Ngôi nhà mà ông tích góp cả đời để dựng nay có nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào. “Chỉ mong các cấp chính quyền sớm có biện pháp ngăn chặn sạt lở để người dân ổn định lại cuộc sống. Chúng tôi sống trong cảnh nơm nớp hoài không chịu nổi nữa” – ông kiến nghị.
Không riêng gia đình ông Hồng, nhiều hộ khác ở các thôn Lam Thủy, Kinh Duy, Trà Trì Phú đang chung cảnh ngộ. Sạt lở đã khiến đất đai bị trôi mất từng mảng lớn, kéo theo đó là hàng rào, bờ tường, công trình phụ của người dân. Những vết nứt ngang dọc xuất hiện ngày một nhiều trên nền nhà, sân bê tông và đường liên thôn.
Ông Nguyễn Tuấn, Phó trưởng Phòng Kinh tế xã Vĩnh Định, cho biết tình trạng sạt lở bờ sông đã gia tăng nghiêm trọng hơn trong 2 năm gần đây, đặc biệt sau những đợt mưa bão lớn. Cụ thể, tại địa bàn xã, hiện có 12 hộ dân với 59 nhân khẩu bị ảnh hưởng trực tiếp. Nhiều đoạn sạt lở ăn sâu từ 2 đến 6 mét, uy hiếp các công trình và đất sản xuất của người dân.
Theo ông, xã đã nhiều lần kiến nghị các đơn vị chuyên môn và UBND tỉnh xem xét bố trí nguồn vốn khẩn cấp để xử lý cấp bách các điểm sạt lở. Hiện, các biện pháp chủ yếu mới dừng lại ở việc cảnh báo, rào chắn tạm thời và vận động người dân chủ động di dời.
Không chỉ Vĩnh Định, xã Triệu Bình cũng đang chịu tác động lớn từ tình trạng sạt lở trên cùng tuyến sông. Tại các thôn Quảng Điền và Vân Hòa, hơn 600m bờ sông đã bị phá hủy, tạo ra nhiều khe nứt, hố sụt lún kéo dài.
Ông Trần Văn Nhuận, Phó Chủ tịch UBND xã Triệu Bình, cho biết: Sạt lở đã ảnh hưởng trực tiếp đến đường giao thông liên thôn, các tuyến kênh mương thủy lợi phục vụ sản xuất và nhà ở của 17 hộ dân. Đất canh tác ven sông bị cuốn trôi, nhiều diện tích hoa màu chuẩn bị thu hoạch đã mất trắng.
Đáng lo ngại hơn, một số đoạn sạt lở đang tiếp tục có dấu hiệu mở rộng, nhất là sau khi nước lũ rút, chân bờ bị cuốn sâu, tạo ra khoảng rỗng lớn bên dưới, tiềm ẩn nguy cơ sụt lún bất ngờ.
Trước thực trạng sạt lở nghiêm trọng không chỉ trên sông Vĩnh Định mà còn tại nhiều tuyến sông khác trên địa bàn tỉnh, lãnh đạo UBND tỉnh Quảng Trị đã nhiều lần thị sát các điểm xung yếu để chỉ đạo biện pháp ứng phó.
Trong chuyến kiểm tra mới đây, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Hoàng Nam đánh giá tình hình sạt lở bờ sông đang diễn biến ngày càng phức tạp và đe dọa trực tiếp đến đời sống, tài sản của người dân, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường khẩn trương rà soát toàn bộ các vị trí sạt lở nguy hiểm, lập phương án di dời dân khỏi khu vực có nguy cơ cao, đặc biệt trong mùa mưa bão.
Ngoài ra, ông Hoàng Nam cũng giao các đơn vị nghiên cứu phương án xây dựng tuyến đê bao dọc sông Vĩnh Định, nhằm đảm bảo an toàn lâu dài cho người dân, đồng thời bảo vệ hạ tầng giao thông, thủy lợi và đất sản xuất.
Các địa phương ven sông Vĩnh Định hiện đang trong tình trạng “chống đỡ” từng ngày. Việc cắm biển cảnh báo hay rào chắn chỉ là giải pháp tạm thời. Trong khi đó, sạt lở tiếp tục đe dọa trực tiếp nền móng nhà dân, hạ tầng và cả sinh kế của nhiều hộ gia đình.
Sạt lở là quy luật tự nhiên, nhưng thiệt hại có thể giảm đi nếu có biện pháp phù hợp và kịp thời. Với những chỉ đạo khẩn trương từ tỉnh, cùng nỗ lực của chính quyền địa phương, người dân sống ven sông Vĩnh Định đang kỳ vọng sẽ sớm có một giải pháp căn cơ để ổn định lại cuộc sống, mỗi mùa mưa đến không còn là nỗi lo thường trực.
