Nhiều sở, ngành, cơ quan, đơn vị của tỉnh Bạc Liêu bị nêu tên vì dính vi phạm tại Dự án Khu dân cư Thiên Long. Ảnh: C.T

Kết luận thanh tra số 31/KL-TTT ngày 22/4/2024 của Thanh tra tỉnh Bạc Liêu về thanh tra đột xuất toàn bộ Dự án Khu tái định cư tập trung và nhà ở xã hội phía Đông đường Cao Văn Lầu, khóm 3 và 4, phường 5, TP Bạc Liêu (Dự án Khu dân cư Thiên Long) đã chỉ ra hàng loạt sai phạm của chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Thiên Long (Công ty Thiên Long). Bên cạnh đó, kết luận cũng chỉ rõ hàng loạt vi phạm của các sở, ngành, đơn vị có liên quan…

Vi phạm của UBND TP Bạc Liêu

Theo kết luận thanh tra, trong công tác phê duyệt và lựa chọn nhà đầu tư, UBND TP Bạc Liêu và các đơn vị trực thuộc đã giao Công ty Thiên Long làm chủ đầu tư dự án sai thẩm quyền; chọn nhà đầu tư không có hồ sơ năng lực, không đảm bảo năng lực tài chính là sai với điểm b khoản 1 Điều 11 Nghị định số 02/2006/NĐ-CP…

UBND TP đã ban hành quyết định thu hồi đất giai đoạn 1 - 2 không thông báo thu hồi đất, không lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sai về trình tự, thủ tục quy định tại Điều 29, 30 và 31 Nghị định số 69/2009/NĐ-CP.

Thiếu kiểm tra các cơ quan chuyên môn thực hiện trình tự thủ tục thu hồi đất, để xảy ra một số trường hợp không thu hồi hoặc đã thu hồi nhưng không bàn giao giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ). Do đó, một số hộ có đất bị thu hồi còn giữ GCNQSDĐ hoặc đã thế chấp. Mặt khác, có 1 trường hợp thu hồi sai đối tượng (hộ ông Phan Văn Sỹ).

Kết luận nêu rõ: UBND thành phố Bạc Liêu và các đơn vị trực thuộc đã giao Công ty Thiên Long làm chủ đầu tư dự án là sai thẩm quyền. Ảnh: C.T

Kết luận còn chỉ ra, UBND TP chưa làm tốt vai trò tham mưu cho UBND tỉnh trong việc xác định ranh hàng rào dự án theo quy hoạch được duyệt… Thiếu kiểm tra trong công tác thực hiện quy hoạch, không phát hiện các sai phạm của chủ đầu tư như: Xây dựng thêm 2 căn nhà đường số 11 không phù hợp với quy hoạch; nhiều trường hợp xây dựng nhà dọc tuyến đường số 09 và số 25 (ngoài phạm vi dự án nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1 - 2) khi chưa đảm bảo các thủ tục về đất theo quy định; chưa điều chỉnh quy hoạch chức năng khu nhà ở giai đoạn 2…

Ngoài ra, Phòng TN&MT chưa làm tốt vai trò tham mưu cho UBND TP trong việc thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi đất. Mặt khác, UBND phường 5 xác nhận hồ sơ kỹ thuật thửa đất đối với 2 trường hợp không đúng chủ sử dụng đất.

Qua kết quả trên cho thấy, UBND TP Bạc Liêu thực hiện sai thẩm quyền trong việc chọn nhà đầu tư, chọn Công ty Thiên Long làm chủ đầu tư không đảm bảo năng lực tài chính; thực hiện sai trình tự thủ tục trong công tác thu hồi đất. Hậu quả chủ đầu tư không đảm bảo vốn để hoàn chỉnh hạ tầng kỹ thuật, chưa hoàn thành việc thỏa thuận bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, dẫn đến phát sinh tranh chấp, khiếu kiện.

Sở Xây dựng đã thanh toán, nghiệm thu hợp đồng mua 43 căn nhà lưu cư khi Công ty Thiên Long chưa hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng... Ảnh: C.T

Vi phạm của Sở Xây dựng

Kết luận xác định, Sở Xây dựng đã cấp Giấy phép xây dựng số 20/GPXD ngày 5/6/2013 cho Công ty Thiên Long xây dựng 702 căn nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 2 khi thành phần hồ sơ không đầy đủ là chưa đúng quy định tại Điều 5 Thông tư số 10/2012/TT-BXD...

Mặt khác, Sở Xây dựng chưa đối chiếu chặt chẽ hồ sơ cấp phép xây dựng dẫn đến chênh lệch thừa 68 căn so với quyết định giao đất, sai với Điều 3 Thông tư số 10/2012/TT-BXD.

Bên cạnh đó, Sở Xây dựng đã thanh toán, nghiệm thu hợp đồng mua 43 căn nhà lưu cư khi Công ty Thiên Long chưa hoàn thành nghĩa vụ theo hợp đồng; chưa chủ động, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị có liên quan trong việc bố trí vốn và hoàn ứng ngân sách theo quy định.

Chưa làm tốt vai trò quản lý Nhà nước trong hoạt động kinh doanh mua bán nhà ở để có biện pháp chấn chỉnh, xử lý kịp thời. Đặc biệt, hạ tầng kỹ thuật chưa đầu tư hoàn chỉnh, giá bán nhà ở chưa được cấp có thẩm quyền phê duyệt, vi phạm các hoạt động trong lĩnh vực xây dựng.

Kết luận cũng chỉ rõ: Tại khoản 1.4 mục IV Kết luận số 190/KL-SXD, Sở Xây dựng kiến nghị: “Để giải quyết yêu cầu, bức xúc của một số hộ dân tại dự án, đối với các khu vực cơ bản đảm bảo hạ tầng kỹ thuật và đủ điều kiện chuyển nhượng, sang tên” khi cơ sở hạ tầng chưa hoàn chỉnh là sai với khoản 6 Điều 20 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2006 và Điều 13 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014, dẫn đến sau khi kết luận có 4 trường hợp biên bản kiểm tra xác nhận đủ điều kiện và được cấp GCNQSDĐ và quyền sở hữu nhà ở và tài sản gắn liền với đất cho người mua sai quy định…

Sở TN&MT giao đất cho Công ty Thiên Long nhưng hồ sơ không có phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là sai quy định... Ảnh: C.T

Vi phạm của Sở TN&MT

Kết luận thanh tra khẳng định, Sở TN&MT giao đất cho Công ty Thiên Long nhưng hồ sơ không có phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là sai với Điều 28 Thông tư số 14/2009/TT-BTNMT.

Quá trình tham mưu và thực hiện cấp GCNQSDĐ cho Công ty Thiên Long thiếu kiểm tra, không phát hiện UBND TP chưa thu hồi GCNQSDĐ của một số hộ có đất bị thu hồi; xác định đối tượng miễn giảm tiền sử dụng đất dự án nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1 - 2 không thuộc nhiệm vụ của Sở TN&MT; chưa đôn đốc kịp thời cơ quan có thẩm quyền phê duyệt đề án bảo vệ môi trường, do đó chủ đầu phải lập lại báo cáo tác động môi trường theo quy định hiện hành.

Sở TN&MT đã kiểm tra và xác nhận đủ điều kiện chuyển nhượng QSDĐ và quyền sở hữu nhà và tài sản gắn liền với đất khi cơ sở hạ tầng chưa hoàn chỉnh là sai với khoản 6 Điều 20 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2006, Điều 72 Nghị định số 43/2014/NĐ-CP và Điều 13 Luật Kinh doanh bất động sản năm 2014. Đây là một trong những nguyên nhân thời gian qua chủ đầu tư không cần đẩy nhanh tiến độ thi công hoàn chỉnh hạ tầng kỹ thuật nhưng vẫn được mua bán.

Hạ tầng giao thông tại dự án xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hướng lớn tới đời sống của người dân. Ảnh: C.T

Vi phạm của Cục Thuế và Trung tâm Phát triển quỹ nhà và đất

Năm 2018, Trung tâm Phát triển quỹ nhà và đất đã chuyển cho Công ty Thiên Long tạm ứng 8,8 tỷ đồng. Trong đó, chuyển 4,5 tỷ đồng không có hồ sơ thanh toán khối lượng thực hiện tuyến đường số 09 và số 25; chuyển 4,3 tỷ đồng trả nợ Quỹ Đầu tư Phát triển sai với ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch UBND tỉnh. Hậu quả, đến nay chủ đầu tư chưa hoàn tạm ứng…

Công tác quản lý 43 căn nhà lưu cư chưa chặt chẽ, một số trường hợp không ký hợp đồng thuê nhà; bố trí sai đối tượng; áp dụng trình tự, thủ tục cho thuê sai quy định... Ngoài ra, chưa tham mưu, đề xuất kịp thời với UBND tỉnh điều chỉnh công năng sử dụng, do đó có nhiều căn không sử dụng trong thời gian dài, hư hỏng, ẩm thấp, xuống cấp, lãng phí ngân sách.

Còn tại Cục Thuế, kết luận cho rằng việc đơn vị này miễn tiền sử dụng đất dự án nhà ở thu nhập thấp giai đoạn 1 - 2 cho Công ty Thiên Long khi thành phần hồ sơ không có giấy chứng nhận đầu tư hoặc giấy xác nhận ưu đãi đầu tư là sai quy định. Tuy nhiên, theo quy định đối với dự án nhà ở thu nhập thấp thì được miễn tiền sử dụng đất. Mặt khác, đơn vị không ban hành quyết định miễn giảm là sai với khoản 8 Điều 39 Thông tư số 28/TT-BTC (giai đoạn 2). Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến chủ đầu tư không lập đầy đủ các thủ tục pháp lý liên quan đến dự án...

Chánh Thanh tra tỉnh Bùi Thanh Nguyên kết luận: Các sở, ngành và cơ quan có liên quan đã áp dụng pháp luật có nội dung chưa phù hợp; thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý sai phạm chưa triệt để, thiếu kiên quyết. Đặc biệt, có nội dung chưa thực hiện đúng theo ý kiến chỉ đạo của UBND tỉnh; xác nhận điều kiện chuyển quyền sử dụng đất khi cơ sở hạ tầng chưa hoàn chỉnh; cấp phép xây dựng khi thành phần hồ sơ không đầy đủ; miễn tiền sử dụng đất khi chưa đủ điều kiện. Từ đó, tạo điều kiện, tiền lệ cho chủ đầu tư ỷ lại, không thực hiện đúng quy định dẫn đến hậu quả như hiện nay…