Toàn cảnh buổi công bố kết luận thanh tra việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vắc xin, thuốc phòng, chống dịch COVID-19 tại Bộ Y tế. Ảnh: Phương Anh

Để đáp ứng nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh, Bộ Y tế đã có nhiều văn bản chỉ đạo, phê duyệt kế hoạch đáp ứng với từng cấp độ dịch, yêu cầu các bệnh viện tuyến Trung ương rà soát thuốc, máy móc…

Theo TTCP, việc mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vắc xin, thuốc phòng, chống dịch COVID-19 qua kiểm tra tại Bộ Y tế và một số đơn vị thuộc bộ cơ bản thực hiện theo đúng trình tự, quy trình, thủ tục mua sắm quy định, đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch.

Bên cạnh những kết quả đạt được, quá trình thực hiện còn có thiếu sót, sai phạm trong công tác quản lý và tố chức mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, sinh phẩm, kit xét nghiệm, vắc xin và thuốc phòng, chống COVID-19.

Tại thời điểm thanh tra, Bộ Y tế chưa thực hiện mua sắm tập trung đối với danh mục tài sản do bộ ban hành theo quy định tại Nghị định số 151/2017/NĐ-CP ngày 26/12/2017 của Chính phủ và Luật Đấu thầu. Ngoài ra, Bộ Y tế có thiếu sót khi ban hành Quyết định số 1367/QĐ-BYT ngày 23/2/2021 bãi bỏ danh mục tài sản mua sắm tập trung của bộ nhưng không gửi các đơn vị trực thuộc và Kho bạc Nhà nước để kiểm soát chi, dẫn đến một số gói thầu bệnh viện trực tiếp mua sắm chưa được Kho bạc Nhà nước chấp nhận thanh toán, nhà thầu đề nghị tính lãi chậm trả.

Việc thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu sử dụng các hợp đồng mua sắm hàng hóa tương tự không đáp ứng thời hạn quy định để xây dựng giá gói thầu. Thậm chí, có trường hợp chưa hợp chưa theo đúng quy định của Bộ Y tế, một số trường hợp dự toán kinh phí giao chưa kịp thời theo quy định.

Việc thẩm định, phê duyệt giá gói thầu và phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu của Bộ Y tế đối với các gói thầu (gồm hệ thống nội soi phế quản, model CV-170 của Hãng Olympus tại Bệnh viện Trung ương Huế, Bệnh viện Trung ương Thái Nguyên; máy X-quang di động kỹ thuật số, model FRD Nano/DR-XD1000 của Hãng Fujifim tại Bệnh viện Phổi Trung ương, Bệnh viện Trung ương Huế) có dấu hiệu vi phạm Điều 360 Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017.

Ngoài ra, Bộ Y tế ban hành một số văn bản thông báo giá sinh phẩm/trang thiết bị y tế chuẩn đoán in vitro xét nghiệm vi rút SARS-CoV-2 nội dung không rõ ràng về thông tin "tham khảo", thông tin "giá công bố" tại phụ lục văn bản có thể hiểu là giá doanh nghiệp công bố hoặc giá Bộ Y tế công bố trong khi trang thiết bị y tế không phải mặt hàng do Nhà nước quản lý giá. Việc công bố giá bán trang thiết bị y tế không thuộc nhiệm vụ, quyền hạn quản lý Nhà nước của Bộ Y tế.

Bộ Y tế chưa thực hiện trực tiếp đăng tải kết quả đấu thầu của các đơn vị gửi bộ quy định tại Thông tư số 14/2020/TT-BYT của Bộ Y tế.

Bộ Y tế quản lý không chặt chẽ việc tiếp nhận vắc xin từ Công ty TNHH AstraZeneca Việt Nam và việc tổ chức tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 của Công ty Cổ phần Vắc xin Việt Nam (VNVC) dẫn đến VNVC giữ lại 73.504 liều vắc xin để tiêm chủng (đã tổ chức tiêm 58.974 liều cho 68.099 người) không có trong kế hoạch tiêm chủng được phê duyệt của Bộ Y tế, không có sự kiểm soát của Bộ Y tế về đối tượng, quy trình, mục đích tiêm phi thương mại theo quy định của Chính phủ.

Thông báo kết luận thanh tra nêu rõ, Bộ Y tế chỉ đạo Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương có văn bản đồng ý để VNVC được giữ lại 73.504 liều vaccine và tiếp nhận, phân bổ hơn 1 triệu liều vắc xin (hạn sử dụng ngắn đến ngày 31/12/2022) cho các tỉnh, thành phố có nhu cầu để triển khai tiêm chủng là chưa phù hợp với chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ tại Văn bản số 77/TB-VPCP ngày 19/3/2022.

Việc chỉ đạo, hướng dẫn mua sắm trang thiết bị y tế có trường hợp còn chậm, chưa kịp thời tháo gỡ khó khăn tại các bệnh viện khi thực hiện (Bệnh viện K, Bệnh viện Nhi Trung ương, Bệnh viện Phổi Trung ương). Việc thẩm định, phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu mua sắm kéo dài, dẫn đến quá trình mua sắm trang thiết bị, vật tư y tế, hóa chất, sinh phẩm, kít xét nghiệm bị chậm, ảnh hưởng đến công tác phòng chống dịch bệnh….

TTCP cho biết, tại thời điểm thanh tra, Bộ Y tế chưa có quy định cụ thể về phân loại các dòng máy thở, trong khi trang thiết bị mua sắm phục vụ công tác phòng, chống dịch theo Văn bản số 104/KCB-NV ngày 1/2/2020 của Cục Quản lý Khám chữa bệnh có một số danh mục về máy thở (trong đó có máy thở xâm nhập và không xâm nhập, máy thở chức năng cao) dẫn đến bệnh viện xây dựng, phân định máy thở chức năng cao, máy thở xâm nhập và không xâm nhập theo tên chung, tên thương mại còn không rõ ràng, việc quyết định lựa chọn mua các dòng máy còn bất cập, thiếu tính nhất quán, ảnh hưởng đến xây dựng giá mua sắm.