Bên cạnh các điều kiện về vui chơi, giải trí mang nhiều giá trị tinh thần, thanh niên cũng cần có chính sách cụ thể để tiếp cận việc làm được thể chế hóa trong luật. Ảnh: H.O

Điều 10 Luật Thanh niên năm 2005 quy định về quyền và nghĩa vụ của thanh niên trong hoạt động lao động không tách bạch rõ ràng, gây khó khăn cho thanh niên trong việc xác định đâu là quyền lợi được hưởng, đâu là nghĩa vụ phải thực hiện trong các lĩnh vực nhằm nâng cao trách nhiệm đối với bản thân mình, đối với đất nước.

Theo Ths Nguyễn Lê Dân - Viện Nhà nước và Pháp luật (Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam), trong bối cảnh kinh tế - xã hội đất nước có nhiều thay đổi, xuất hiện vấn đề mới có liên quan đến thanh niên, việc trao thêm quyền cho thanh niên cũng làm khả năng thích ứng với nền kinh tế thị trường, giúp ổn định và phát triển nguồn nhân lực quốc gia. Đồng thời, việc mở rộng quyền có ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc định hướng nghề nghiệp và cơ hội để tiếp cận việc làm của thanh niên.

“Cần sửa đổi bổ sung quy định trách nhiệm của Nhà nước đối với thanh niên trong lao động, việc làm để các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền ban hành các chính sách định hướng nghề nghiệp, hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, lập nghiệp, giải quyết việc làm cho thanh niên gắn với đào tạo và phát triển nguồn nhân lực quốc gia. Đồng thời, phát triển hệ thống các cơ sở dịch vụ tư vấn giúp thanh niên tiếp cận thị trường lao động nhằm giảm tỷ lệ thanh niên đô thị thất nghiệp, thanh niên khu vực nông thôn thiếu việc làm và giảm tỷ lệ thanh niên thất nghiệp trong sinh viên, tốt nghiệp cao đẳng, đại học, sau đại học” - ý kiến đến từ Viện Nhà nước và Pháp luật đề xuất.

Bí thư Đoàn Thanh niên - Trung ương Hội Luật gia Việt Nam Nguyễn Hùng Sơn đề xuất trách nhiệm của Nhà nước với thanh niên trong học tập, cần nghiên cứu, bổ sung thêm vấn đề giáo dục cho thanh niên về bầu cử và tham chính. Bởi, theo Điều 27 Hiến pháp quy định: “Công dân đủ mười tám tuổi trở lên có quyền bầu cử và đủ hai mươi tuổi trở lên có quyền ứng cử vào Quốc hội, Hội đồng nhân dân”. Như vậy, ngay khi ngồi trên ghế nhà trường, thanh niên có thể tham gia bầu cử hoặc ứng cử, nhưng lại chưa được giáo dục về những quyền này.

Một vấn đề quan trọng khác đó là đối thoại với thanh niên (Điều 7), Ban soạn thảo Dự thảo Luật Thanh niên (sửa đổi) cần nghiên cứu, xem xét cân nhắc bổ sung điều khoản này, bởi đối thoại là kênh thông tin hai chiều giữa cơ quan và tổ chức có thẩm quyền và thanh niên, nhằm lắng nghe ý kiến, giải đáp thắc mắc của thanh niên, đối thoại với thanh niên phải đảm bảo thực chất, có ý nghĩa với sự tham gia bình đẳng của mọi tầng lớp thanh niên. Đây cũng là diễn đàn để phát huy tính phản biện của thanh niên trong các cơ chế, chính sách.

Thêm nữa, nhóm thanh niên đặc thù cũng cần cân nhắc tới trong quy định chính sách của Nhà nước. Thực tế và theo nghiên cứu, người đồng giới, chuyển giới đang ngày càng xuất hiện nhiều tại Việt Nam và có hàng nghìn người mong muốn chuyển giới. Dự thảo Luật đã phân chia từng nhóm đối tượng đặc thù nhưng chưa đề cập đến nhóm đối tượng này. Bởi vậy, cần bổ sung quy định về trách nhiệm của Nhà nước trong việc tạo điều kiện, giúp đỡ thanh niên phát triển bản thân trong học tập, việc làm... cũng như cần có chính sách đảm bảo sự công bằng, không còn tình trạng kỳ thị, phân biệt đối xử với thanh niên đồng tính, chuyển giới...

Một nhóm đối tượng đặc thù khác là thanh niên khuyết tật, tàn tật, thanh niên nhiễm HIV/AIDS, thanh niên sau cai nghiện ma túy, sau cải tạo, luật đã có chính sách, tuy nhiên, còn chưa có chính sách đối với đối tượng thanh niên mồ côi cha mẹ. Vì vậy đối tượng này cũng cần có chính sách về miễn giảm học phí, viện phí...

Nhiều ý kiến đều chung đề xuất, cần bổ sung thêm 1 chương mới về quản lý Nhà nước về công tác thanh niên, quy định rõ cơ quan có trách nhiệm trong quản lý, mối quan hệ phối hợp giữa cơ quan này với các cơ quan khác trong quản lý về công tác thanh niên.

Oanh Hữu