Thửa đất các đương sự đang tranh chấp. Ảnh: Ngân Nga

UBND TP Tân Uyên bồi thường thực sự có khách quan?

Ông Nguyễn Văn Minh và bà Trần Thị Út được cấp giấy chứng nhận thuộc thửa 309, tờ bản đồ 42 (tọa lạc tại phường Uyên Hưng, TP Tân Uyên), với diện tích 420m². Trong đó, 220m² đất trồng cây lâu năm và 200m² đất thổ cư. Nguồn gốc đất nhận chuyển nhượng từ bà Nguyễn Thị Số (trú cùng địa chỉ trên) vào năm 2010.

Năm 2019, Hội đồng Đền bù giải phóng mặt bằng (ĐBGPMB) thị xã Tân Uyên (nay là TP Tân Uyên) xác định thửa 309 nằm trong 2 dự án: Làm mới đường ĐT746 nối dài từ dốc Cây Quéo đến điểm giao với đường Thủ Biên - Cổng Xanh; dự án xây dựng đường từ ngã ba Mười Muội đi ngã ba Tân Thành.

Gia đình ông Minh cho rằng, việc phân chia giá trị bồi thường cho gia đình chưa thực sự khách quan, có dấu hiệu thiên vị và không đúng quy định pháp luật.

Trước đó, năm 2007, bà Số và con trai là Trương Thanh Tùng ký hợp đồng chuyển nhượng cho ông Nguyễn Văn Minh, bà Trần Thị Út diện tích 144m² với giá 52 triệu đồng. Hợp đồng không được công chứng, chứng thực nhưng ông Tùng đã nhận đủ số tiền.

Năm 2009, bà Số và ông Tùng lại ký hợp đồng “cho tặng quyền sử dụng đất và tài sản trên đất” cho ông Minh, bà Út gồm 200m² thổ cư, 200m² cây lâu năm, nhà và cây lâu năm gắn liền với đất, giá 250 triệu đồng. Hợp đồng này cũng không được công chứng, chứng thực nhưng ông Tùng thừa nhận đã nhận số tiền 104 triệu đồng sau 2 đợt.

Ngày 21/7/2010, bà Số ký hợp đồng chuyển nhượng cho ông Minh, bà Út diện tích 420m² (trong đó có đất ở đô thị và cây lâu năm), giá chuyển nhượng là 303 triệu đồng. Hợp đồng này được UBND thị trấn (nay là phường) Uyên Hưng xác nhận.

Tới ngày 19/8/2010, ông Minh, bà Út được cấp GCNQSDĐ thửa đất số 309, diện tích 420m².

Sổ đỏ của ông Minh và bà Út được nhận chuyển nhượng từ bà Nguyễn Thị Số vào năm 2010. Ảnh: Ngân Nga

4 tháng sau, con gái bà Số là bà Trương Thanh Phượng gửi đơn khởi kiện tranh chấp với ông Minh, bà Út đến tòa án.

Tại Bản án phúc thẩm số 266/2019/DS-PT ngày 19/11/2019 của TAND tỉnh Bình Dương phán quyết ông Minh, bà Út được hưởng giá trị quyền sử dụng đất Nhà nước có thẩm quyền bồi thường: 144m² + 14,707m² = 158,707m² đất nông nghiệp và 52,525m² đất thổ cư.

Giá trị quyền sử dụng đất còn lại và tài sản trên đất bà Số được nhận tiền bồi thường.

Theo phản ánh, gia đình ông Minh là người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến thửa đất nhưng bị UBND TP Tân Uyên "phớt lờ" khi ban hành quyết định thu hồi và đền bù đối với bà Số (người đại diện theo pháp luật là bà Trương Thanh Phượng), bỏ qua quyền lợi của ông Minh. Sau đó lấy tiền bà Số chia cho ông Minh, điều đó thể hiện sự thiên vị và thiếu khách quan.

Hơn thế, UBND TP Tân Uyên ban hành quyết định phân chia số tiền cho ông Minh được hưởng tiền bồi thường ngày 5/11/2020, nhưng lại áp đơn giá bồi thường theo đơn giá đất năm 2017 của UBND tỉnh Bình Dương khiến gia đình bị thiệt hại về tài sản.

Liên quan đến vụ việc, ngày 8/9/2023, phóng viên đặt câu hỏi tới UBND TP Tân Uyên, sau đó Phó Chủ tịch UBND TP Tân Uyên, ông Nguyễn Hồng Nguyên ban hành Công văn 2521/UBND-BTCD ngày 19/9/2023 giao Trung tâm Phát triển quỹ đất TP rà soát nội dung Báo Thanh tra yêu cầu và báo cáo UBND TP Tân Uyên để cung cấp thông tin trước ngày 30/9/2023. Tuy nhiên, đến nay chúng tôi chưa nhận được phản hồi từ UBND TP Tân Uyên.

Bà Nguyễn Thị Số có thật sự mất năng lực dân sự?

Gia đình ông Minh cho rằng, Bản án phúc thẩm 266/2019/DS-PT ngày 19/11/2019 của TAND tỉnh Bình Dương nhận định tại thời điểm ký hợp đồng chuyển nhượng thửa đất 309 với ông Minh, bà Số bị “mất năng lực hành vi dân sự” là không có cơ sở.

Căn cứ đưa ra là kết luận của bác sĩ ngày 19/6/2009, bà Số bị rối loạn chức năng tuần hoàn não. Phiếu khám sức khỏe ngày 21/10/2010 kết luận bà Số bị trầm cảm, năng lực nhận thức điều khiển hành vi bị hạn chế và cần người giám hộ.

Ngày 25/5/2011, TAND thị xã Tân Uyên có Quyết định số 02/2011/QĐDS-ST bà Số là người mất năng lực hành vi dân sự.

Theo quy định tại Điều 22, 23 Bộ luật Dân sự 2005, một người chỉ được xem mất năng lực hành vi dân sự hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự khi có quyết định của tòa án.

Như vậy, thời điểm ký các hợp đồng chuyển nhượng (ngày 5/9/2007; ngày 21/5/2009 và ngày 20/7/2010) bà Số thực sự là chưa mất năng lực hành vi dân sự. Bởi TAND TP Tân Uyên xác nhận bà Số mất năng lực hành vi dân sự theo yêu cầu của bà Trương Thanh Phượng là ngày 25/11/2011.

Sự việc thể hiện rõ nhất tại phiên tòa sơ thẩm ngày 2/4/2019 của TAND TP Tân Uyên. Các chứng cứ gia đình bố Số xuất trình tại tòa án là giấy xác nhận của bác sĩ Nguyễn Thành Quang thuộc phòng khám tư nhân nội khoa thần kinh tại Biên Hòa, Đồng Nai. Kết quả điện não đồ ngày 19/6/2019 xác nhận bà Số bị rối loạn tuần hoàn não, không phải xác nhận bệnh tâm thần. Hơn nữa, đây là giấy xác nhận của một phòng khám tư nhân, không phải kết luận của một cơ quan có thẩm quyền, nên không đủ cơ sở chứng minh tại thời điểm ký hợp đồng bà Số là người mất năng lực hành vi dân sự theo quy định tại Điều 22 Bộ luật Dân sự năm 2005.

Do vậy, yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn là không có cơ sở vì sau thời điểm ký hợp đồng chuyển nhượng, bà Số mới bị tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

Tại phiên tòa phúc thẩm, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân (KSND) tỉnh Bình Dương khi phát biểu ý kiến cũng cho rằng: Bà Số ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất các năm 2007, 2009, 2010 trong trạng thái tinh thần minh mẫn và hoàn toàn tự nguyện. Nguyên đơn đề nghị TAND Bình Dương tuyên vô hiệu hợp đồng chuyển nhượng với lý do bà Số bị mất năng lực hành vi dân sự nhưng thời điểm ký hợp đồng chưa có Quyết định số 02/2011/QĐDS-ST nói trên nên “không có căn cứ xác định bà Số bị mất năng lực hành vi dân sự ở thời điểm ký hợp đồng”.

Thế nhưng, bản án phúc thẩm của TAND tỉnh Bình Dương vẫn dựa vào phiếu khám sức khỏe tâm thần ngày 21/10/2010 (có sau thời điểm ký hợp đồng 3 tháng), cùng đó lấy lý do bà Số không biết chữ, các bên chưa giao tiền và giao đất để cho rằng, “hợp đồng không đảm bảo đúng ý chí tự nguyện, tự định đoạt tài sản của bà Số”, không đúng các quy định của pháp luật nên “bị vô hiệu kể từ thời điểm xác lập”.

Trả lời về việc chứng thực, UBND phường Uyên Hưng khẳng định: “Việc chứng thực hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất là đúng quy định của pháp luật”. Đối với giấy chứng nhận đã cấp, UBND thị xã Tân Uyên cho rằng trình tự thủ tục cấp GCNQSDĐ cho ông Minh, bà Út được thực hiện đúng theo quy định tại Nghị định 181/2014/NĐ-CP. Việc cấp giấy chứng nhận không đo đạc thực tế nhưng không có sự chồng lấn diện tích.

Liên quan đến vụ việc, ngày 28/9/2023, phóng viên đã có buổi làm việc với TAND UBND tỉnh Bình Dương. Bà Nguyễn Ngọc Mai, Phó Chánh án TAND Bình Dương cho biết: “Hiện hồ sơ vụ án này Viện KSND Cấp cao tại TP HCM đã mượn từ năm 2021, hiện tại TAND Bình Dương đang chờ kết quả từ Viện KSND Cấp cao”.

Vì sao chứng cứ các đương sự cung cấp đã rõ ràng, bản án sơ thẩm đã phân tích cụ thể về sự việc; hơn thế, tại phiên phúc thẩm Viện KSND tỉnh Bình Dương khẳng định không có căn cứ xác định bà Số bị mất năng lực hành vi dân sự ở thời điểm ký hợp đồng; thế nhưng,Hội đồng Xét xử TAND tỉnh Bình Dương vẫn “phớt lờ” những chứng cứ sự thật khách quan, cố tình phán quyết bản án có dấu hiệu trái pháp luật?