Người chăn nuôi ở Thanh Hóa vệ sinh chuồng trại, cho đàn lợn ăn no đủ để chống dịch tả lợn Châu Phi. Ảnh: Mai Luận

Báo cáo tại hội nghị cho biết, từ ngày 30/6 đến 31/7/2025, dịch tả lợn Châu Phi đã bùng phát tại 1.086 hộ chăn nuôi, thuộc 382 thôn của 73 xã, phường. Tổng số lợn buộc phải tiêu hủy lên tới 9.204 con, tương đương gần 549 tấn. Đặc biệt, đã có 12 xã, phường dịch bệnh diễn ra trên diện rộng, số lượng tiêu hủy lớn, ảnh hưởng nghiêm trọng đến kinh tế hộ dân và môi trường sinh thái địa phương.

Trong số này, các địa phương như Yên Thọ, Xuân Du, Thạch Bình, Ngọc Trạo, Kim Tân, Công Chính, Thăng Bình, Phú Lệ, Xuân Hòa, Xuân Lập, Xuân Bình và phường Bỉm Sơn đều ghi nhận nhiều hộ bị thiệt hại, nguy cơ lan rộng nếu không có biện pháp khống chế kịp thời.

Theo ngành nông nghiệp, nguyên nhân ban đầu khiến dịch xâm nhập phần lớn đến từ việc các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ không đảm bảo an toàn sinh học, chuồng trại thường đặt sát hoặc xen kẽ với khu dân cư. Một số hộ còn bố trí khu chế biến thực phẩm gần chuồng lợn – điều kiện lý tưởng để mầm bệnh lây lan nhanh.

Các địa phương cũng phản ánh khó khăn lớn là thiếu nhân lực thú y tại chỗ. Lực lượng cán bộ thú y mỏng, trong khi việc xác minh nguồn gốc, kiểm tra tình trạng sức khỏe đàn lợn, lấy mẫu xét nghiệm, tiêu hủy... đều cần người có chuyên môn. Công tác tiêu thụ lợn khỏe cũng rơi vào bế tắc do tâm lý e ngại, hoặc bị thương lái ép giá dù đàn lợn được xác nhận khỏe mạnh...

Tình trạng chuồng trại nằm trong khu dân cư tiếp tục là vấn đề tồn tại dai dẳng. Khi dịch bệnh xảy ra, không chỉ hộ chăn nuôi mà cả khu dân cư chịu ảnh hưởng nặng nề. Đây là một bài toán cần giải quyết căn cơ trong chiến lược phát triển chăn nuôi bền vững tại Thanh Hóa nói riêng, và nhiều địa phương khác nói chung.

Phát biểu kết luận hội nghị, ông Mai Xuân Liêm nhấn mạnh: “Chống dịch như chống giặc, phải hành động ngay, khẩn trương, không chần chừ, không đổ lỗi”. Ông Liêm yêu cầu các xã, phường ngay trong tối 1/8 phải thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh động vật, phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, đồng thời cập nhật tình hình dịch và báo cáo Sở Nông nghiệp và Môi trường trước 17 giờ cùng ngày.

Tiếp theo, các địa phương phải rà soát nhu cầu hóa chất tiêu độc khử trùng, báo cáo về Sở Nông nghiệp và Môi trường trước 17 giờ ngày 2/8 để có kế hoạch cấp phát kịp thời. Đây là nhiệm vụ then chốt giúp khống chế mầm bệnh, tránh bùng phát ổ dịch mới.

Đối với các sở, ngành, Phó Chủ tịch UBND tỉnh giao Sở Tài chính tham mưu cấp bổ sung kinh phí phục vụ vật tư, thiết bị, thuốc sát trùng, thuốc diệt côn trùng... cho công tác phòng dịch. Công an tỉnh, Bộ đội Biên phòng và Sở Công Thương cần tăng cường kiểm tra, ngăn chặn việc vận chuyển, buôn bán lợn, sản phẩm từ lợn mắc bệnh; xử lý nghiêm các hành vi vứt xác lợn ra môi trường, làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh cũng yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường, ngay trong ngày 2/8, phải ban hành văn bản hướng dẫn chi tiết các địa phương thực hiện biện pháp phòng, chống DTLCP hiệu quả, đúng quy trình, phù hợp với điều kiện thực tế.