Nhiều quảng cáo trên mạng xã hội có dấu hiệu thổi phồng công dụng khi khẳng định rằng uống sữa HIUP có thể giúp trẻ “tăng chiều cao từ 3-5cm sau 3 tháng sử dụng”. Ảnh chụp màn hình

Dù cơ quan chức năng đã có nhiều nỗ lực trong việc kiểm soát thị trường thực phẩm chức năng, thực phẩm bảo vệ sức khỏe, nhưng vẫn tồn tại không ít bất cập. Lỗ hổng quản lý này đã bị nhiều cá nhân, tổ chức lợi dụng để tạo ra một môi trường kinh doanh hỗn loạn, đặc biệt là trên mạng xã hội.

Ma trận quảng cáo sai sự thật "giăng bẫy" người tiêu dùng

Hiện nay, sự bùng nổ của các nền tảng như Facebook, TikTok, Shopee... đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho các TikToker, KOLs (Key Opinion Leaders), KOCs (Key Opinion Consumers) và Influencers vô trách nhiệm. Chỉ cần một vài clip quảng cáo với những lời hứa hẹn “thần kỳ” như giúp giảm cân cấp tốc, làm đẹp da tức thì hay tăng cường sức khỏe vượt trội, họ dễ dàng thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng. Tuy nhiên, khi người tiêu dùng nhẹ dạ tin tưởng và mua sản phẩm, không ít trường hợp đã phải trả giá đắt, thậm chí ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Hình ảnh một người mặc trang phục ngành y xuất hiện trong video quảng cáo sữa HIUP. Ảnh chụp màn hình

Trước thực trạng này, Cục An toàn thực phẩm (VFA) - Bộ Y tế đã lên tiếng cảnh báo về tình trạng quảng cáo sai sự thật đối với thực phẩm chức năng. Theo VFA, thực phẩm chức năng chỉ có tác dụng hỗ trợ, bổ sung dinh dưỡng, hoàn toàn không có khả năng chữa bệnh. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp đã lợi dụng tâm lý muốn khỏi bệnh nhanh của người tiêu dùng để thổi phồng công dụng sản phẩm.

Những lời quảng cáo như “giúp khỏi bệnh hoàn toàn”, “tác dụng nhanh chóng chỉ sau vài ngày”, “bài thuốc gia truyền 100% tự nhiên”... đều là dấu hiệu rõ ràng của việc lừa dối khách hàng. Đáng lo ngại hơn, không ít trường hợp những nhân vật có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội đã tiếp tay cho các doanh nghiệp bằng cách “gán mác” sản phẩm với những công dụng phi thực tế.

Vi phạm quy định khi sử dụng hình ảnh người mặc trang phục ngành y để quảng cáo sản phẩm. Ảnh chụp màn hình

Không chỉ vậy, nhiều người tiêu dùng còn nhầm tưởng rằng thực phẩm chức năng do người nổi tiếng quảng bá là đáng tin cậy, lập tức mua về sử dụng mà không tìm hiểu kỹ. Để rồi, đến khi “tiền mất, tật mang”, họ mới nhận ra rằng sản phẩm không hề có tác dụng như quảng cáo.

“Nhiều trường hợp, những nhân vật có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội đã “thổi phồng” công dụng của thực phẩm chức năng, khiến người tiêu dùng lầm tưởng về khả năng thật sự của sản phẩm”, VFA nhấn mạnh.

Nhan nhản những quảng cáo “nổ” tung trời

Thời gian gần đây, người dùng mạng xã hội liên tục bị “tấn công” bởi những quảng cáo thổi phồng về công dụng của thực phẩm chức năng, đặc biệt là các sản phẩm sữa HIUP và Weki IQ. Những lời khẳng định như “tăng ngay 3-5 cm chiều cao sau 3 tháng”, “đánh bay nấm lùn, còi cọc bất chấp di truyền” hay “cải thiện trí não, giúp trẻ học giỏi” đã tạo ra những kỳ vọng không thực tế, thậm chí gây hiểu lầm nghiêm trọng về tác dụng của sản phẩm.

Một trong những chiêu trò phổ biến là sử dụng hình ảnh người nổi tiếng, bác sĩ, chuyên gia y tế để tạo niềm tin giả tạo. Trong một số video quảng cáo của sản phẩm HIUP, một nữ MC nổi tiếng tuyên bố đầy tự tin: “HIUP là siêu phẩm sữa non tăng chiều cao số 1 hiện nay. Các con sẽ tăng ngay từ 3-5cm chỉ sau 3 tháng sử dụng. Uống 1 ly HIUP bằng 1 tháng các con bơi lội”.

Thực phẩm HIUP có thực sự giúp trẻ tăng chiều cao như quảng cáo? Ảnh chụp màn hình

Tuy nhiên, không có bất kỳ tài liệu khoa học hay cơ quan chức năng nào xác nhận tính chính xác của những lời khẳng định này. Đáng chú ý, sản phẩm HIUP, thuộc Công ty TNHH Kinh doanh và Công nghệ Alama Việt Nam, đã từng bị Sở Y tế Hà Nội xử phạt vào tháng 3/2024 vì hành vi quảng cáo sai sự thật.

Không chỉ HIUP, sản phẩm Weki IQ – thực phẩm bổ sung của Công ty Cổ phần Thương mại và Sản xuất Nature Made, do Công ty TNHH Sữa Wemee Việt Nam phân phối – cũng đang bị lợi dụng để “tô vẽ” thành sữa phát triển trí não. Trong một video trên Facebook, một nam MC quảng cáo đầy kích động: “Bé nào càng mất tập trung, càng học kém thì hiệu quả cực kỳ! Ba mẹ nào có con học kém thì mua ngay lập tức. Đây là siêu phẩm hot nhất năm 2024!”.

Sự thổi phồng này khiến nhiều phụ huynh tin rằng Weki IQ có thể giúp con mình thông minh hơn, dù trên thực tế, chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh thực phẩm bổ sung có thể thay thế chế độ dinh dưỡng và giáo dục trong việc phát triển trí não.

Mặc dù dư luận đang mạnh mẽ phản đối tình trạng TikToker, KOLs, KOCs… quảng cáo sai sự thật, nhưng vẫn có nhiều nhân vật có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội sẵn sàng bất chấp vì lợi nhuận.

Mới đây, Nguyễn Hiếu Yoga – một giáo viên yoga nổi tiếng với hơn 2 triệu người theo dõi trên Facebook và YouTube – đã liên tục quảng bá thực phẩm chức năng như “thần dược”. Trong một buổi livestream, cô này khẳng định viên uống xương khớp mà mình giới thiệu có thể giúp người bệnh phục hồi thần kỳ: “Chị cảm ơn cô Hiếu đã giới thiệu viên uống xương khớp. Trước Tết, chị không thể lên cầu thang, phải bò bằng tay và chân. Nhưng khi dùng viên uống xương khớp của cô, chị đã lấy lại niềm tin, đi lại nhẹ nhàng hơn rất nhiều”, Nguyễn Hiếu Yoga đọc một chia sẻ được giới thiệu là từ khách hàng đã mua, dùng sản phẩm.

Thậm chí, cô còn tuyên bố sản phẩm này có thể giúp người bệnh “không còn cơn đau nào chỉ sau một tuần” và “thay xương đổi khớp” – một lời khẳng định phi thực tế, không có bất kỳ cơ sở khoa học nào.

Không dừng lại ở đó, Nguyễn Hiếu Yoga còn quảng bá sản phẩm bột Protein thuần thực vật DasOne như một “giải pháp giảm cân thần kỳ”: “Mỡ ở đâu sẽ giảm ở đó, đặc biệt mỡ toàn thân, mỡ bắp tay, nọng cằm…”. Theo tìm hiểu, sản phẩm này được sản xuất bởi Hợp tác xã Hala Farm Việt Nam, nhưng cũng như các sản phẩm khác, chưa có kiểm chứng khoa học rõ ràng để chứng minh hiệu quả mà Nguyễn Hiếu Yoga tuyên bố.

Hoa hậu Thùy Tiên, YouTuber Quang Linh Vlogs đã phải nhận lỗi trong vụ quảng cáo kẹo rau Kera sai sự thật. Ảnh chụp màn hình

Hẳn nhiều người vẫn chưa quên vụ kẹo rau Kera, một sản phẩm từng được Hoa hậu Thùy Tiên, YouTuber Quang Linh Vlogs, và TikToker Hằng Du Mục quảng bá rầm rộ với những lời có cánh về công dụng tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, khi bị dư luận phản ứng vì quảng cáo sai sự thật, Thùy Tiên và Quang Linh đã phải lên tiếng xin lỗi, thừa nhận “nhầm lẫn”.

Những vụ việc này cho thấy, người nổi tiếng, KOLs, TikToker… cần chịu trách nhiệm cho những gì họ quảng cáo, thay vì chỉ vì tiền mà bất chấp lừa dối người tiêu dùng.

Trước thực trạng quảng cáo thực phẩm chức năng ngày càng bát nháo, cơ quan quản lý đã nhiều lần cảnh báo: “Thực phẩm chức năng không có tác dụng chữa bệnh, chỉ có vai trò bổ sung dinh dưỡng, hỗ trợ sức khỏe. Người tiêu dùng cần cảnh giác với những quảng cáo cam kết hiệu quả nhanh chóng, thần kỳ”.

Dù vậy, những cảnh báo này dường như vẫn chưa đủ sức răn đe. Các công ty sản xuất và phân phối vẫn tiếp tục dùng những chiêu trò “đánh lừa” người tiêu dùng, khiến thị trường thực phẩm chức năng trở nên hỗn loạn.

Nhiều ý kiến cho rằng, đã đến lúc các cơ quan quản lý cần có biện pháp mạnh hơn để xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm, đặc biệt là cần xử phạt nặng các công ty quảng cáo sai sự thật, buộc phải công khai đính chính thông tin. Bên cạnh đó, siết chặt kiểm soát nội dung quảng cáo trên các nền tảng mạng xã hội, xử lý trách nhiệm của TikToker, KOLs nếu quảng cáo sai sự thật. Đồng thời, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người tiêu dùng, giúp họ không bị lừa bởi những chiêu trò quảng cáo.

Thực phẩm chức năng không phải thuốc chữa bệnh, và những lời quảng cáo “thần kỳ” không thể thay thế tư vấn của bác sĩ. Người tiêu dùng cần tỉnh táo trước khi bỏ tiền mua các sản phẩm được “thần thánh hóa” trên mạng, đừng để rơi vào cảnh "tiền mất" mà "tật mang" suốt đời!