(Thanh tra) - Đó là phát biểu của Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc tại hội thảo khoa học “Nhận diện những khó khăn, vướng mắc trong thực hiện, triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất và kiến nghị, đề xuất hoàn thiện hệ thống pháp luật”, do Tạp chí Dân chủ và Pháp luật (Bộ Tư pháp) tổ chức sáng ngày 25/7 tại Hà Nội.
Đồng chủ trì hội thảo có Tổng Biên tập Tạp chí Dân chủ và Pháp luật Trương Thế Côn. Hội thảo đã thu hút đông đảo sự tham gia của các cơ quan quản lý Nhà nước, các chuyên gia và các doanh nghiệp, nhà đầu tư.
Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc đánh giá cao Tạp chí Dân chủ và Pháp luật đã tổ chức hội thảo với chủ đề rất sát thực tiễn, mang tính thời sự.
Ông cho biết, hiện nay, Đảng, Nhà nước ta rất quan tâm tới hoàn thiện thể chế để khơi thông nguồn lực phát triển. Trung ương Đảng đã ban hành nhiều chủ trương và quyết sách lớn, trong đó có 4 nghị quyết, gồm Nghị quyết 57, 59, 66, 68, đây là 4 trụ cột góp phần phát triển đất nước mang tính đột phá.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Tư pháp thẳng thắn nhìn nhận, mặc dù có nhiều bước tiến về hoàn thiện hệ thống pháp luật, trong đó hệ thống đất đai, quy hoạch… đã tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc, được xã hội đánh giá cao, khơi thông nhiều nguồn lực cho quốc gia, song vẫn còn nhiều bất cập, vẫn là “điểm nghẽn” của “điểm nghẽn”. Ông cho rằng, nếu giải quyết được vấn đề này thì sẽ là “đột phá” của “đột phá”.
Thứ trưởng Bộ Tư pháp cho biết, hội thảo mong muốn nhận được các ý kiến, đóng góp dưới góc độ thực tiễn từ các nhà khoa học, các doanh nghiệp và các cơ quan Nhà nước, tổ chức có liên quan. Trên cơ sở báo cáo đề dẫn, đặc biệt trên cơ sở thực thi pháp luật về đất đai, ông đề nghị các đại biểu tập trung vào những nội dung vướng mắc, đề xuất cụ thể, không chung chung để từ đó có những kiến nghị.
Ông Nguyễn Thanh Ngọc lưu ý, các đề xuất, kiến nghị phải nhìn dưới góc độ phát triển lành mạnh chung của đất đai, tạo nguồn lực cho sự phát triển của đất nước chứ không phải phục vụ cho một yếu tố riêng biệt.
Tại hội thảo, các đại biểu đã tập trung trao đổi, thảo luận về một số nội dung chính, như: Bối cảnh, nhu cầu mới về phát triển thị trường đất đai, nhà ở tại Việt Nam; sự cần thiết phải tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật về đầu tư, kinh doanh, đất đai, nhà ở đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong “kỷ nguyên mới”; nhận diện những điểm nghẽn, khó khăn, vướng mắc liên quan đến thực hiện, triển khai các dự án đầu tư có sử dụng đất.
Phát biểu ý kiến tại hội thảo, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Thành phố Hồ chí Minh (cũ) có 504 dự án chưa triển khai do vướng mắc pháp lý, tương đương gần 7.179ha đất, giá trị khoảng 7 triệu tỷ đồng. Nếu tính cả nước với trên 2,9 nghìn dự án tồn đọng, giá trị chôn trong đất là vô cùng lớn. Vì vậy, cần có giải pháp tháo gỡ ngay để đưa nguồn lực này vào phát triển kinh tế - xã hội.
Cũng theo ông Châu, phương pháp định giá đất thặng dư là cần thiết nhưng chỉ nên áp dụng cho một số dự án, chẳng hạn một khu đô thị mới hoàn toàn. Ông đề nghị đối với những dự án còn lại nên xem xét để áp dụng phương pháp thứ 4 trong Luật Đất đai 2024 là phương pháp hệ số điều chỉnh giá đất, sẽ đảm bảo an toàn cho cán bộ công chức trong thực thi công vụ, không bị rủi ro về pháp lý.
Luật sư Phạm Thanh Tuấn, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội cho biết, hiện nay, pháp luật đất đai hiện hành không quy định việc giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án đầu tư cho nhiều tổ chức kinh tế (các doanh nghiệp liên doanh). Nói cách khác, khi tham gia đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án có sử dụng đất, các doanh nghiệp có thể tham gia liên danh với nhau để bảo đảm điều kiện, tiêu chí về mặt tài chính, năng lực kinh nghiệm thực hiện dự án. Tuy nhiên khi giao đất, cho thuê đất, các nhà đầu tư liên danh phải thành lập doanh nghiệp dự án (tổ chức kinh tế thực hiện dự án), chứ không giao đất, cho thuê đất cho liên danh.
Do đó, luật sư Tuấn đề xuất bổ sung nội dung giao đất, cho thuê đất thực hiện dự án đầu tư có sử dụng đất cho liên danh các nhà đầu tư tại Điều 116 Luật Đất đai 2024, cụ thể: “Trường hợp nhà đầu tư là liên danh, việc giao đất, cho thuê đất cho liên danh được thực hiện theo quy định pháp luật về đấu thầu”.
Theo TS. Châu Hoàng Thân, Khoa Luật, Trường Đại học Cần Thơ, những dự án thu hồi đất lớn cần có cơ chế giải phóng mặt bằng riêng thay vì đưa về cho địa phương thu hồi đất như hiện nay. Ông cũng đặt vấn đề nhà đầu tư ứng vốn nhưng nếu không xử lý giải phóng mặt bằng thì xử lý như thế nào với số vốn của nhà đầu tư?...
Những ý kiến trao đổi, thảo luận của các đại biểu tại hội thảo đã góp phần giúp các cơ quan quản lý Nhà nước, nhất là Bộ Tư pháp có cái nhìn tổng thể, toàn diện về những “điểm nghẽn”, khó khăn, vướng mắc, mâu thuẫn, chồng chéo trong quy định của pháp luật trong thực hiện, triển khai dự án đầu tư có sử dụng đất.
Từ đó ban hành, sửa đổi hoặc kiến nghị, đề xuất với cơ quan có thẩm quyền sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách để đơn giản hóa thủ tục hành chính, hỗ trợ, tạo điều kiện thúc đẩy việc thực hiện, triển khai các dự án đầu tư có sử dụng đất được thuận lợi trên thực tế, tiết kiệm thời gian, chi phí tuân thủ pháp luật, gắn với trách nhiệm giải trình của chủ đầu tư.
