Ông Bạc Hi Lai khi còn đương chức bí thư Thành ủy Trùng Khánh - Ảnh: Reuters

>> Vì sao Bí thư Trùng Khánh mất chức?

Ngày 15/3, cả đất nước Trung Quốc chấn động khi Tân Hoa xã đưa tin Bí thư Trùng Khánh, ủy viên Bộ Chính trị Bạc Hi Lai - một ngôi sao đang lên trên chính trường Trung Quốc - bị cách chức.

Lý do? Dư luận đã nói đến việc Phó chủ tịch Trùng Khánh Vương Lập Quân, người được xem là cánh tay mặt của ông Bạc Hi Lai, đã xin “tá túc” một đêm trong Lãnh sự quán Mỹ như lý do trực tiếp, nhưng lý do sâu xa vẫn còn là một bí ẩn.

Bí ẩn này phần nào được hé lộ vào ngày 20/3 khi giới truyền thông và các trang mạng Trung Quốc công bố bản báo cáo “điều tra sơ bộ” của Văn phòng trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc về trường hợp của ông Bạc Hi Lai và Vương Lập Quân.

Chạy trốn để tránh báo thù

Báo mạng Tân Lãng dẫn nguồn Trung Quốc Nhật Báo cho biết bản báo cáo xác nhận ông Vương đã đến Lãnh sự quán Mỹ ở Thành Đô để xin tị nạn chính trị. “Vương nói với các nhân viên Lãnh sự quán Mỹ về khả năng hợp tác và trao đổi. Sau đó ông ta nộp đơn xin tị nạn chính trị” - báo cáo viết.

Báo cáo cho biết khi đó ông Vương, người cũng giữ chức cục trưởng Cục Cảnh sát Trùng Khánh, đã đến thông báo với ông Bạc Hi Lai về “các vụ điều tra quan trọng có liên quan đến người nhà ông Bạc”. Ông Vương nói với ông Bạc một số nhân viên điều tra các vụ án trên “đã phải chịu sức ép lớn và đã xin từ chức”. Bản thân ông Vương cũng đã viết sẵn đơn từ chức. “Đồng chí Bạc rất bực bội với vụ việc này” - báo cáo viết.

Ngay sau đó, ông Bạc quyết định thuyên chuyển ông Vương từ vị trí phụ trách an ninh Trùng Khánh xuống vai trò phụ trách lĩnh vực giáo dục và khoa học. Chiều 1/2, chính quyền Trùng Khánh ra thông báo về việc ông Vương bị thuyên chuyển công tác. Báo cáo khẳng định ông Bạc đã không xin ý kiến của Bộ Công an Trung Quốc về việc thuyên chuyển công tác của ông Vương theo như quy định.

Văn phòng trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc cho biết ngày 2/2, cảnh sát Trùng Khánh bắt đầu mở cuộc điều tra đối với các cố vấn của ông Vương và nhóm nhân viên điều tra vụ án người nhà của ông Bạc. Báo cáo khẳng định chính gia đình và những quan chức thân cận với ông Bạc đã gây sức ép buộc cảnh sát phải điều tra ông Vương.

“Vương Lập Quân cảm thấy bị đe dọa. Do đó ông ta quyết định chạy trốn - báo cáo viết - Trung ương Đảng xác định đây là một sự kiện chính trị có ảnh hưởng tiêu cực ở cả trong nước và nước ngoài. Vương Lập Quân phải chịu trách nhiệm trực tiếp. Với tư cách là bí thư thành ủy, Bạc Hi Lai cũng phải chịu trách nhiệm”.

Có thể bị truy tố hình sự?

Báo mạng Tân Lãng cho biết một ngày sau khi ông Bạc Hi Lai bị cách chức, Văn phòng trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã thông báo kết quả điều tra trên cho các quan chức chính phủ. Ngoài ra trên mạng Internet, trong đó có trang YouTube, còn lan truyền một đoạn video quay cảnh một quan chức Văn phòng trung ương Đảng đọc nội dung báo cáo.

“Sau khi vụ việc được điều tra toàn diện và rõ ràng, kết luận cuối cùng và các hành động phù hợp sẽ được công bố” - báo cáo khẳng định.

Một số nhà quan sát bình luận nếu gia đình ông Bạc bị điều tra, có thể vì tham nhũng, thì nhiều khả năng ông sẽ bị truy tố hình sự.

Văn phòng trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc không tiết lộ danh tính người nhà ông Bạc bị điều tra. Tuy nhiên, truyền thông Trung Quốc cho biết trước đây một nhà báo tên Khương Vi Bình của chi nhánh báo Văn Hối (Hong Kong) ở thành phố Đại Liên từng bị xử tù giam sáu năm hồi năm 2001 vì tố cáo ông Bạc và vợ là bà Cốc Khai Lai.

Theo nhà báo Khương Vi Bình, ông bà Bạc đã lợi dụng chức quyền để thu lợi hàng trăm triệu nhân dân tệ mỗi năm từ văn phòng luật sư Khai Lai do bà Bạc thành lập. Bà Cốc Khai Lai, 52 tuổi, là con gái thứ năm của tướng Cốc Cảnh Sinh, từng tốt nghiệp cử nhân khoa luật và thạc sĩ khoa chính trị quốc tế Đại học Bắc Kinh. Bà là vợ thứ hai của ông Bạc.

Việc một quan chức tầm cỡ như ủy viên Bộ Chính trị kiêm bí thư thành ủy bị truy tố hình sự là chuyện đã từng xảy ra ở Trung Quốc. Bí thư Thành ủy Bắc Kinh Trần Hi Đồng bị mất chức năm 1995, bí thư Thành ủy Thượng Hải Trần Lương Vũ cũng bị mất chức năm 2006. Cả hai đều là ủy viên Bộ Chính trị và đều bị xử tù vì tội tham nhũng.

(Tuổi trẻ)