Tàu không phép và bến cát lậu công khai hoạt động ở sông Krông Ana (Đăk Lăk). Ảnh: NP

Ghi nhận của phóng viên, sông Krông Ana đoạn chân cầu Giang Sơn (giữa huyện Cư Kuin và Krông Bông của tỉnh Đăk Lăk) có nhiều bãi tập kết cát khổng lồ và hàng ngày vẫn được bồi thêm từ hàng chục chiếc tàu tải trọng lớn dưới sông đưa cát về. Trong đó, có nhiều tàu không số, không tên doanh nghiệp được phép khai thác vẫn bình thản bơm cát lên bờ, để tiếp tục đi khai thác mà không hề lo lắng.

Theo thống kê của cơ quan chức năng tỉnh Đăk Lăk, địa phương hiện có 66 tàu khai thác cát, trong đó có 3 tàu chưa đăng ký, 38 tàu hết hạn đăng kiểm.

Một lãnh đạo Phòng Quản lý vận tải, phương tiện và người lái (Sở Giao thông Vận tải - GTVT Đăk Lăk, thừa nhận, tất cả các tàu khai thác cát trên sông Krông Ana do người dân tự đóng, số tàu thực tế hoạt động trên sông Sở không nắm được nên việc đăng ký, đăng kiểm gặp khó khăn…

Cũng theo vị này, Sở GTVT chỉ nắm được tàu đăng ký, còn số tàu không đăng ký, không đăng kiểm mà vẫn hoạt động trên sông thuộc trách nhiệm của phía Công an”.

Trong khi đó, theo Đội Cảnh sát giao thông đường thủy (Phòng Cảnh sát giao thông Công an tỉnh Đăk Lăk), tổng số phương tiện đường thuỷ phải đăng ký, đăng kiểm là 107 nhưng chỉ 33 chiếc chấp hành. Chỉ riêng tại khu vực cầu Giang Sơn có khoảng 30 - 40 tàu chuyên khai thác cát, nhưng chỉ có 6 - 7 chiếc tàu thực hiện đăng kiểm…

Trong năm qua, lực lượng Cảnh sát giao thông đường thuỷ Đăk Lăk đã phát hiện xử lý, lập biên bản 143 trường hợp vi phạm; ra quyết định xử phạt hành chính 129 trường hợp (trong đó có 61 trường hợp không đăng ký, đăng kiểm tàu), thu số tiền phạt hơn 130 triệu đồng. 

Để giải quyết triệt để vấn nạn cát tặc trên địa bàn, UBND tỉnh Đăk Lăk có văn bản chỉ đạo Sở GTVT, Công an tỉnh và các địa phương tăng cường quản lý các tàu khai thác cát không đăng ký, đăng kiểm hoặc hết hạn đăng kiểm mà vẫn hoạt động. Giao Sở GTVT nghiêm túc rút kinh nghiệm và khẩn trương thực hiện việc đăng ký, đăng kiểm tàu thuyền, đặc biệt tàu hút cát trên sông theo đúng nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh trước đó.

Công an tỉnh chủ trì, phối hợp cùng Sở GTVT và các địa phương kiên quyết xử lý theo đúng quy định pháp luật đối với các tàu khai thác cát hiện nay không có (hoặc hết hạn) đăng ký, đăng kiểm, không có bằng thuyền trưởng… 

Lực lượng Công an kiểm tra tàu hút cát trên sôngKrông Ana. Ảnh: NP

Còn tại Đăk Nông ông Phạm Văn Mạnh, Phó Giám đốc Sở GTVT tỉnh cho hay, hiện toàn tỉnh có 190 phương tiện, trong đó phương tiện khai thác cát đã đăng kiểm chỉ mới ở con số 13. Đa số các phương tiện thủy đều đóng tự phát, không có giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường của phương tiện, không có hồ sơ hợp lệ theo quy định. Chính vì vậy, việc cấp đăng kiểm và cấp đăng ký để hoạt động là rất khó. Tỉnh cũng đã ký văn bản kiến nghị đề xuất đối với các phương tiện thủy nội địa khai thác cát trên địa bàn. Theo đó, sẽ lắp đặt camera giám sát hành trình ở cabin của phương tiện thủy khai thác cát. Với việc lắp đặt camera giám sát hành trình sẽ giám sát và bao quát quá trình hoạt động của phương tiện.

Ngoài ra, phương tiện thủy khai thác cát cũng được gắn định vị giám sát hành trình. Đây chính là biện pháp hữu hiệu để giải bài toán chống khai thác cát lậu một cách hiệu quả nhất.

Theo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Đăk Nông, trên dọc tuyến sông Krông Nô có 6 doanh nghiệp được UBND tỉnh cấp phép khai thác cát. Hiện tại, các đơn vị này đều cơ bản chấp hành đầy đủ các quy định của pháp luật. Tuy nhiên, do đặc thù của dòng sông Krông Nô nằm giữa 2 tỉnh Đăk Nông và Đăk Lăk nên trong quá trình tuần tra, kiểm soát xử lý các đối tượng hoạt động khai thác trái phép vẫn còn vướng khó khăn. Có tình trạng khi đang khai thác trái phép bên nàynhưng phát hiện có lực lượng kiểm tra thì rút tàu về phía bên kia trú ẩn.

Ông Trương Thanh Tùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đăk Nông cho biết, để đảm bảo công tác quản lý về khai thác khoáng sản được ổn định và hiệu quả. Thời gian qua, UBND tỉnh Đăk Nông và UBND tỉnh Đăk Lăk đã ký kết quy chế phối hợp trong công tác quản lý, giám sát đối với các đơn vị, doanh nghiệp đang khai thác cát dọc tuyến sông Krông Nô cùng xử lý những trường hợp khai thác trái phép. “Quan điểm của tỉnh Đăk Nông luôn chú trọng quản lý và tích cực phối hợp, thực hiện đúng quy chế đã ký kết với tỉnh Đăk Lăk”, ông Tùng khẳng định. 

Cũng theo lãnh đạo UBND tỉnh Đăk Nông, thời gian tới UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo cho các địa phương và sở, ngành tăng cường hơn nữa công tác kiểm soát, tuần tra và xử lý nghiêm khắc đối với những trường hợp vi phạm.

Ngoài ra, sẽ có biện pháp xử lý đối với người đứng đầu các địa phương để xảy ra những trường hợp vi phạm. 

Liên quan đến vấn đề quản lý khai thác cát sỏi lòng sông Krông Nô, ông Bùi Văn Đào, Cục trưởng Cục Kiểm soát hoạt động khoáng sản miền Trung (Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, Bộ Tài nguyên và Môi trường) cho biết, để ngăn chặn tình trạng trên, các cấp chính quyền và các ngành chức năng của hai tỉnh Ðăk Nông và Ðăk Lăk cần có sự phối hợp đồng bộ, đề ra các biện pháp mạnh nhằm chấn chỉnh lập lại trật tự khai thác cát trên sông Krông Nô, nhất là đoạn giáp ranh giữa xã Buôn Choáh, huyện Krông Nô, tỉnh Ðăk Nông với các xã Ea Na, thị trấn Buôn Trấp, huyện Krông A Na của tỉnh Ðăk Lăk.

Đây chính là lỗ hổng trong quản lý, bởi trên thực tế, thời gian qua do chưa có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền hai địa phương trong việc quản lý tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Krông Nô, nên khu vực này đã trở thành địa điểm phức tạp về nhiều mặt. Hơn nữa, cần phải quản lý chặt chẽ và quy hoạch thật cụ thể địa bàn khai thác cát, từ đó có chính sách đền bù cho những hộ dân có đất bị sạt lở do khai thác; đồng thời nghiêm cấm triệt để việc khai thác cát ở những đoạn sông dễ gây sạt lở.

Có như vậy, Nhà nước vừa không thất thu nguồn phí và thuế tài nguyên, còn người dân hai bên bờ sông mới yên tâm ổn định cuộc sống và sản xuất.

NP