(Thanh tra) - Chủ tịch Hồ Chí Minh từng ví cán bộ thanh tra như “tấm gương cho người ta soi mặt”. Lời dạy ấy, sau hơn nửa thế kỷ, vẫn là kim chỉ nam để ngành Thanh tra xây dựng văn hóa liêm chính, siết chặt kỷ luật, hướng tới một bộ máy công quyền trong sạch, vì dân.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nhấn mạnh trong bài “Cần, kiệm, liêm, chính” trên báo Cứu Quốc, 25/3/1947, “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư là nền tảng đạo đức cách mạng”. Với cán bộ thanh tra, những người mang trọng trách giám sát quyền lực, “liêm” không chỉ là sự trong sạch mà còn là lòng dũng cảm, không vì lợi ích cá nhân mà làm sai lệch công lý.
Trong cuốn Sửa đổi lối làm việc (1947), Bác viết: “Thanh tra là tai mắt của trên, là bạn của dưới”. Vai trò ấy đòi hỏi sự công tâm, trung thực, không sợ quyền lực, không nể tình thân.
Trong 6 tháng đầu năm 2025, ngành Thanh tra trên cả nước đã thể hiện tinh thần ấy qua những con số đầy thuyết phục. Tại Kon Tum, Thanh tra tỉnh triển khai 70 cuộc thanh tra, kiểm tra, hoàn thành 55 cuộc, phát hiện sai phạm gần 2,7 tỷ đồng và 116.000 m² đất sử dụng không đúng quy định. Đáng chú ý, 2,5 tỷ đồng đã được thu hồi về ngân sách Nhà nước, cùng 43 triệu đồng xử phạt hành chính.
Tương tự, tại Hải Phòng, ngành Thanh tra thành phố thực hiện 495 cuộc kiểm tra trong 5 tháng đầu năm 2025, phát hiện sai phạm lên tới 48,877 tỷ đồng. Trong đó, hơn 19,196 tỷ đồng được kiến nghị thu hồi, 29,681 tỷ đồng xử lý tài chính và 81 quyết định xử phạt hành chính thu về 5,621 tỷ đồng.
Văn hóa liêm chính không tự nhiên hình thành, mà là kết quả của sự rèn luyện và giám sát không ngừng. Tại Hòa Bình, Thanh tra tỉnh đã duy trì tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên đề về tư tưởng Hồ Chí Minh, tập trung vào “Cần, kiệm, liêm, chính”. 100% cán bộ tham gia, nhiều đơn vị xây dựng kế hoạch gắn học tập Bác với từng vụ việc cụ thể, biến lý thuyết thành hành động thực tiễn. Những buổi sinh hoạt là nơi học hỏi, là cơ hội để mỗi cán bộ tự nhìn lại mình, trong bài “Nâng cao đạo đức cách mạng” (1955), đăng trên báo Nhân Dân, Bác dạy: “Tự mình phải chính trước, mới giúp được người khác chính".
Tại Đà Nẵng, phong trào phát triển văn hóa liêm chính được lan tỏa mạnh mẽ trong đội ngũ cán bộ, công chức. Thành phố không chỉ dừng ở việc giáo dục, mà còn cụ thể hóa qua các quy định nội bộ, yêu cầu mỗi cán bộ phải gương mẫu trong tiếp dân, xử lý đơn thư và thực thi công vụ. Những hành động này thể hiện tinh thần “chí công vô tư” mà Bác từng căn dặn (Trích từ bài nói chuyện tại Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc, 13/2/1953).
Trên phạm vi cả nước, Thanh tra Chính phủ tiếp tục thực hiện Quyết định số 27/QĐ-TTCP ngày 25/6/2018 về quy tắc ứng xử nội bộ. Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nhấn mạnh tại hội nghị sơ kết công tác thanh tra 6 tháng đầu năm 2024, ngày 10/7/2024: “Ngành phải đẩy mạnh kỷ luật, kỷ cương hành chính, đạo đức công vụ trong hoạt động thanh tra”. Lời kêu gọi này là mệnh lệnh, cũng là lời nhắc nhở mỗi cán bộ thanh tra phải giữ vững bản lĩnh, không để quyền lực làm mờ mắt.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức công vụ không phải là lý thuyết khô khan, mà là kim chỉ nam cho mọi hành động. Bác dạy trong “Đạo đức cách mạng” (1958), đăng trên tạp chí Học Tập: “Cán bộ có quyền càng cao thì trách nhiệm đạo đức càng lớn”. Trong ngành Thanh tra, nơi quyền lực gắn liền với giám sát, thiếu đạo đức có thể dẫn đến lạm quyền, thậm chí biến cán bộ thành đồng phạm với sai phạm. Vì vậy, liêm chính là tiêu chí, liêm chính còn là nền tảng cho mọi quyết định, từ cách tiếp dân đến cách xử lý một vụ việc.
Văn hóa liêm chính là hành trình dài, đòi hỏi mỗi cán bộ thanh tra phải tự rèn luyện, tự “soi gương” mỗi ngày.
Luật Thanh tra 2022 và Luật Cán bộ, công chức (sửa đổi) đã thể chế hóa tư tưởng này, nhưng điều quan trọng hơn là sự chuyển hóa vào thực tiễn. Từ Kon Tum đến Hải Phòng, từ Hòa Bình đến Đà Nẵng, các địa phương đã cho thấy sự thay đổi rõ nét: không chỉ phát hiện sai phạm, mà còn công khai kết luận thanh tra, yêu cầu xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân. Đây là cách ngành Thanh tra “làm bạn với dân”, như lời Bác dạy, đồng thời giữ vững vai trò “tai mắt” của chính quyền.
Văn hóa liêm chính là hành trình dài, đòi hỏi mỗi cán bộ thanh tra phải tự rèn luyện, tự “soi gương” mỗi ngày. Những kết quả trong thời gian qua là đáng ghi nhận, nhưng cũng là lời nhắc nhở rằng: học Bác không chỉ là học lời nói, mà là học cách làm. Khi đạo đức công vụ trở thành chuẩn mực nội tâm, không cần giám sát vẫn đúng, đó mới là lúc văn hóa liêm chính thực sự trở thành bản sắc của ngành Thanh tra.
Hành trình ấy không chỉ dừng ở con số hay kết luận thanh tra, đây chính là câu chuyện về những cán bộ thầm lặng, ngày đêm giữ vững đạo đức, vì một bộ máy công quyền trong sạch, vì niềm tin của người dân vào công lý. Như lời Bác Hồ từng nói chuyện tại hội nghị Trung ương lần thứ 15, ngày 28/1/1959: “Một Đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một Đảng không tiến bộ”.
