(Thanh tra) - Trải qua 80 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Thanh tra đã khẳng định vai trò là “tai mắt của trên, là người bạn của dưới”, luôn đồng hành cùng Đảng, Nhà nước, Nhân dân và doanh nghiệp trong công cuộc xây dựng nền hành chính liêm chính, minh bạch và phát triển.
Kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống (23/11/1945 - 23/11/2025) không chỉ là dấu mốc tự hào, mà còn là dịp để nhìn lại những chuyển biến tích cực, nhất là trong mối quan hệ giữa công tác thanh tra và cộng đồng doanh nghiệp.
Không còn là hình ảnh “ngại gặp” như trước, nhiều doanh nghiệp ngày nay đã nhìn nhận lực lượng thanh tra như người bạn đồng hành trên hành trình phát triển bền vững. Thông qua các cuộc thanh tra, những vướng mắc trong cơ chế, chính sách hay bất cập trong thực thi quản lý được chỉ rõ, giúp doanh nghiệp không chỉ khắc phục sai phạm mà còn được hướng dẫn để “làm đúng, làm đủ và làm tốt hơn”.
Những năm gần đây, cùng với tiến trình hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, công tác thanh tra đã có bước chuyển rõ rệt, từ “kiểm tra, xử lý” sang “đồng hành, kiến tạo”.
Với phương châm “thanh tra không nhằm gây khó, mà để gỡ khó”, nhiều cuộc thanh tra đã giúp doanh nghiệp nhận diện đúng quy định, khắc phục sai sót, nâng cao năng lực quản trị, đồng thời xây dựng văn hóa tuân thủ pháp luật trong hoạt động sản xuất - kinh doanh.
Thực tế cho thấy, ở bất kỳ lĩnh vực nào, từ xây dựng, y tế, giáo dục đến tài chính, công nghiệp, nơi nào có hoạt động thanh tra nghiêm túc, nơi đó có chuyển biến tích cực về nhận thức và kỷ cương pháp luật. Doanh nghiệp ngày càng thấy rõ mục tiêu của thanh tra không phải là xử phạt, mà là phòng ngừa rủi ro, hướng tới môi trường kinh doanh công bằng, minh bạch, bền vững.
Đặc biệt, trong bối cảnh phục hồi kinh tế sau đại dịch và quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ hiện nay, vai trò của ngành Thanh tra càng được khẳng định như “người gác cổng liêm chính” của nền kinh tế.
Hoạt động thanh tra giúp đảm bảo dòng vốn công, vốn tư, vốn xã hội được sử dụng hiệu quả, minh bạch, góp phần củng cố niềm tin và tạo hành lang an toàn để doanh nghiệp yên tâm đầu tư, mở rộng sản xuất.
Những kết quả đó không chỉ là thành tựu nghiệp vụ, mà còn là minh chứng sống động cho sự đổi mới về tư duy và phương pháp của ngành Thanh tra Việt Nam trong thời kỳ mới, từ cơ quan giám sát sang cơ quan kiến tạo niềm tin, đồng hành phát triển.
Hướng tới kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống, toàn ngành Thanh tra tiếp tục khẳng định quyết tâm thực hiện phương châm hành động: “Đoàn kết - Kỷ cương - Bản lĩnh - Đổi mới - Phát triển”, lấy hiệu quả, niềm tin và sự đồng thuận của Nhân dân và doanh nghiệp làm thước đo giá trị.
Bằng tinh thần đổi mới, công khai, minh bạch, ngành Thanh tra Việt Nam sẽ tiếp tục là điểm tựa vững chắc cho một môi trường kinh doanh liêm chính, ổn định và bền vững trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Ông Nguyễn Vân, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội Doanh nghiệp Công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội (HANSIBA), Phó Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn N&G Group chia sẻ: “Tôi từng chứng kiến sự thay đổi rất tích cực trong phong cách làm việc của các đoàn thanh tra. Họ chuyên nghiệp, công khai, rõ ràng, thậm chí hỗ trợ doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ”.
Theo ông Vân, sự chuyển mình này thể hiện rõ tinh thần phục vụ, không quyền lực, không hình thức, mà lấy hiệu quả thực tế làm thước đo.
“Chúng tôi ủng hộ cách làm mới, thanh tra không chỉ giám sát mà cùng góp phần tạo môi trường minh bạch, ổn định, để doanh nghiệp yên tâm đầu tư lâu dài”, ông nói.
Ông Vân tin rằng, nền thanh tra hiện đại phải đồng hành cùng doanh nghiệp, vừa bảo đảm pháp luật nghiêm minh, vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo, đó mới là sự phát triển bền vững thật sự.
Ông Nguyễn Cao Giáp, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Đầu tư GHT Việt Nam cho rằng, qua theo dõi hoạt động của ngành những năm gần đây, ông thấy rõ sự chuyển biến tích cực trong cách làm việc của lực lượng thanh tra.
“Hiện nay, các doanh nghiệp không còn e ngại khi nghe đến “đoàn thanh tra”, tôi thấy các doanh nghiệp đều có nhận định chung là các đoàn làm việc rất chuyên nghiệp, rõ ràng và công tâm. Qua những vụ việc được công bố công khai, có thể thấy họ không chỉ kiểm tra mà còn hướng dẫn doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định pháp luật”, ông Giáp nói.
Theo ông Giáp, điểm thay đổi lớn nhất là tính minh bạch và công khai với các kết luận thanh tra được đăng tải rõ ràng trên cổng thông tin, giúp doanh nghiệp hiểu cụ thể các quy định, tiêu chuẩn và tránh được sai phạm ngay từ đầu.
“Cách làm minh bạch đã giúp loại bỏ cơ chế “xin - cho”, doanh nghiệp làm đúng thì được bảo vệ, ai vi phạm thì phải chịu trách nhiệm, công bằng và rành mạch”, ông Giáp nhận định.
Ông cũng đánh giá cao việc ngành Thanh tra chú trọng kiến nghị sửa đổi cơ chế, chính sách, thay vì chỉ xử phạt vi phạm. Nhờ vậy, môi trường đầu tư, kinh doanh ngày càng ổn định, tạo niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp.
“Thanh tra công khai, minh bạch không chỉ giúp Nhà nước quản lý hiệu quả mà còn bảo vệ những người làm ăn chân chính như chúng tôi. Đó chính là nền tảng để kinh tế phát triển bền vững”, ông Giáp bày tỏ.
Ông Trịnh Hồng Sơn, Giám đốc Công ty TNHH Nghiên cứu và Đầu tư S&D chia sẻ: “Trước đây, nhắc đến thanh tra, nhiều doanh nghiệp lo lắng. Nhưng vài năm gần đây, chúng tôi cảm nhận rõ sự thay đổi”.
"Là đơn vị đồng hành cùng các cơ quan Nhà nước về các lĩnh vực tư vấn đấu thầu, sở hữu trí tuệ,… trong quá trình làm việc, chúng tôi nhận thấy rằng các đoàn thanh tra đến làm việc đều rất chuyên nghiệp, trao đổi cởi mở, hướng dẫn cụ thể. Họ không chỉ chỉ ra sai phạm, mà còn giúp các đơn vị nhận ra cách làm đúng”, ông Sơn nhấn mạnh.
Theo ông Sơn, việc thanh tra tập trung vào hướng dẫn thực hiện pháp luật, không chạy theo xử phạt đã giúp doanh nghiệp chủ động phòng ngừa rủi ro. Nhiều quy trình kế toán, đấu thầu, quản trị nội bộ được rà soát và hoàn thiện nhờ khuyến nghị sau thanh tra.
“Chính sự công tâm và minh bạch ấy khiến doanh nghiệp thấy được đồng hành, không còn cảm thấy cần phải đối phó nữa”, ông Sơn cho đây là hình ảnh mới của ngành Thanh tra, không đứng ngoài hoạt động kinh tế, mà trở thành một “người bạn đồng hành cùng doanh nghiệp phát triển bền vững”.
Ông Nguyễn Văn Dũng, Giám đốc Công ty Cổ phần Gia Phát khẳng định, cái mà doanh nghiệp cần nhất không phải là ưu ái, mà là sự công bằng, thanh tra giúp tạo ra “sân chơi” công bằng ấy.
Ông Dũng cho rằng, các kết luận thanh tra về đấu thầu, đầu tư công, đất đai… những năm gần đây đã góp phần làm trong sạch môi trường kinh doanh, loại bỏ các “đặc quyền” từng khiến doanh nghiệp làm ăn chân chính chịu thiệt. Nhờ các kết luận công khai, minh bạch, doanh nghiệp tư nhân có thể tiếp cận dự án, gói thầu bằng năng lực thật sự.
“Khi kỷ cương được thiết lập, ai làm đúng sẽ được bảo vệ, đó là cách Thanh tra gián tiếp khuyến khích đổi mới, sáng tạo”, ông Dũng nói.
Cũng theo ông Dũng, môi trường minh bạch chính là nền tảng cho cạnh tranh lành mạnh, và thanh tra đang góp phần thiết lập trật tự ấy bằng hành động thiết thực.
Ông Trần Văn Duy, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Bigcom, một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây lắp cơ điện và giải pháp hạ tầng thông minh chia sẻ: “Một môi trường kinh doanh minh bạch, có cơ chế giám sát hiệu quả luôn giúp doanh nghiệp yên tâm đầu tư và phát triển. Khi các quy định được thực thi nghiêm túc, công bằng, niềm tin của doanh nghiệp tư nhân sẽ được củng cố”.
Theo ông Duy, công tác thanh tra nếu được thực hiện chuẩn mực, khách quan không chỉ giúp cơ quan quản lý Nhà nước phát hiện, phòng ngừa sai phạm mà còn góp phần tạo lập trật tự, kỷ cương trong quản lý đầu tư công và hợp tác công - tư.
Thanh tra minh bạch cũng giúp doanh nghiệp nắm rõ quy định, chủ động tuân thủ pháp luật, giảm thiểu rủi ro trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.
Cũng theo ông Duy, trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và hội nhập sâu rộng, mối quan hệ giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp càng cần được xây dựng trên nền tảng tin cậy và đồng hành.
Khi thanh tra làm tốt vai trò “người bạn của dưới”, doanh nghiệp sẽ có thêm động lực đổi mới, sáng tạo và đóng góp tích cực cho sự phát triển chung của nền kinh tế.
Những đổi mới trong công tác thanh tra những năm gần đây đã góp phần lan tỏa tinh thần kỷ cương, liêm chính, đồng thời tạo dựng niềm tin để cộng đồng doanh nghiệp yên tâm đầu tư, sản xuất, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và thịnh vượng cùng đất nước, theo ông Duy.
Ông Phạm Quang Anh, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Hanel Mirolin nhận định, công tác thanh tra đóng vai trò rất quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực.
Đặc biệt, trong bối cảnh đất nước phát triển hội nhập kinh tế quốc tế và xây dựng Nhà nước kiến tạo, liêm chính, ngành Thanh tra đã chuyển mạnh từ tư duy “kiểm tra - xử lý” sang “đồng hành - hỗ trợ”, lấy phòng ngừa rủi ro, tạo lập môi trường minh bạch cho doanh nghiệp phát triển làm trọng tâm.
Theo ông Quang Anh, đối với các doanh nghiệp trong và ngoài nước, ngành Thanh tra đã tổ chức nhiều chương trình với chuyên đề hướng dẫn, cảnh báo sớm đã giúp doanh nghiệp hiểu đúng - làm đúng - tuân thủ đúng pháp luật ngay từ giai đoạn đầu.
Ngoài việc đề cao việc kiên quyết chống tham nhũng, giảm thiểu các thủ tục hành chính rườm rà, đổi mới công tác tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo kịp thời đã góp phần tạo dựng niềm tin và an tâm đầu tư cho cộng đồng doanh nghiệp nói chung.
Ngành Thanh tra đã phối hợp cùng các sở ngành liên quan đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ban hành, thực thi và đề xuất sửa đổi bổ sung chính sách pháp luật trong các lĩnh vực nhằm hỗ trợ doanh nghiệp cũng như các giải pháp đổi mới, phát triển đồng bộ với quản lý theo cơ chế phù hợp.
“Nhân dịp kỷ niệm Ngày Truyền thống ngành Thanh tra, chúng tôi xin bày tỏ lời tri ân sâu sắc đến các thế hệ cán bộ thanh tra – những người luôn giữ gìn bản lĩnh, kiên định công tâm, vừa nghiêm minh trong thực thi pháp luật, vừa nhân văn trong hỗ trợ doanh nghiệp phát triển lành mạnh”.
Với khát vọng đổi mới và tinh thần phụng sự, ngành Thanh tra sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, không ngừng nâng cao năng lực, chuyên nghiệp hóa hoạt động, qua đó tiếp tục là nhân tố quan trọng bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người dân, doanh nghiệp, và lợi ích quốc gia trong thời kỳ hội nhập sâu rộng, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Hanel Mirolin bày tỏ kỳ vọng.
Từ những chia sẻ trên có thể thấy, hình ảnh ngành Thanh tra trong mắt doanh nghiệp đang dần đổi mới, từ “người kiểm tra” thành “người đồng hành”. Hiệu quả của thanh tra không chỉ đo bằng số tiền thu hồi, mà còn bằng niềm tin, sự tuân thủ và tinh thần hợp tác mà doanh nghiệp cảm nhận.
Khi thanh tra công tâm, minh bạch, doanh nghiệp sẽ mạnh dạn đổi mới, đầu tư và phát triển. Ngược lại, sự phát triển của doanh nghiệp chính là thước đo thành công của thanh tra kiến tạo. Cả hai cùng hướng đến một mục tiêu chung là xây dựng nền kinh tế minh bạch, bền vững, vì lợi ích quốc gia và vì hạnh phúc của Nhân dân.
