(Thanh tra) - Theo Kiểm toán Nhà nước, chuyển đổi số, kết nối và chia sẻ dữ liệu điện tử không chỉ là yêu cầu mang tính kỹ thuật, mà là giải pháp chính sách mang tính nền tảng, giúp tăng cường tính công khai, minh bạch và phối hợp thực chất giữa các cơ quan kiểm tra, giám sát của Nhà nước, đặc biệt là giữa Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ.
Chia sẻ về vấn đề này, ông Trần Minh Khương, Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước, cho biết, hướng tới mục tiêu xây dựng một hệ thống giám sát tài chính công tinh gọn, hiện đại, không trùng lắp và hoạt động hiệu quả, Kiểm toán Nhà nước xác định chuyển đổi số, kết nối và chia sẻ dữ liệu điện tử là một trong những định hướng chiến lược quan trọng trong giai đoạn tới. Đây không chỉ là yêu cầu mang tính kỹ thuật, mà là giải pháp chính sách mang tính nền tảng, giúp tăng cường tính công khai, minh bạch và phối hợp thực chất giữa các cơ quan kiểm tra, giám sát của Nhà nước, đặc biệt là giữa Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ.
Hiện nay, Kiểm toán Nhà nước đang từng bước xây dựng và hoàn thiện hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung, kết nối với các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan thuế, kho bạc, hải quan, bảo hiểm xã hội... Mục tiêu là hình thành nền tảng dữ liệu mở, liên thông và cập nhật theo thời gian thực, giúp công tác kiểm toán và giám sát tài chính công được thực hiện chủ động, kịp thời và chính xác hơn.
Song song với đó, Kiểm toán Nhà nước đang ứng dụng mạnh mẽ trí tuệ nhân tạo (AI), phân tích dữ liệu lớn (Big Data)… để hỗ trợ công tác thu thập, phân tích và cảnh báo rủi ro tài chính công. Việc ứng dụng công nghệ không chỉ giúp nâng cao năng lực phát hiện sai phạm, mà còn tạo nền tảng cho “kiểm toán số”, “thanh tra số” - các mô hình giám sát hiện đại, phi giấy tờ, hoạt động theo cơ chế kết nối dữ liệu trực tiếp. Đây là xu thế tất yếu để vừa đảm bảo tính độc lập nghiệp vụ, vừa tăng tính phối hợp và chia sẻ kết quả giám sát giữa các cơ quan - Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước cho biết thêm.
Tuy vậy, công tác phối hợp giữa hai cơ quan vẫn còn một số thách thức cần tiếp tục khắc phục, nhất là sau khi cơ cấu tổ chức hệ thống thanh tra theo mô hình gọn hơn. Trước hết, sự phối hợp trong công tác xây dựng kế hoạch hàng năm không chỉ dừng lại ở danh mục nhiệm vụ thanh tra, kiểm toán tổng quát mà cần phối hợp để rà soát đến từng danh mục, đầu mối cụ thể trong từng nhiệm vụ để tránh chồng chéo, trùng lắp… Bên cạnh đó, hệ thống cơ sở dữ liệu, thông tin dùng chung giữa hai cơ quan còn bất cập, việc trao đổi dữ liệu chủ yếu vẫn thực hiện thủ công, chưa được số hóa, dẫn đến mất nhiều thời gian rà soát, đối chiếu. Ngoài ra, trong quá trình triển khai ở cấp bộ, cơ quan trung ương, địa phương vẫn có tình trạng chưa chủ động trao đổi thông tin, phối hợp nên còn xảy ra một số trường hợp khi tổ chức triển khai mới phát hiện chồng chéo, trùng lắp.
Trong thời gian tới, cùng với việc khuôn khổ pháp lý được hoàn thiện theo Luật Thanh tra 2025 và Luật Kiểm toán Nhà nước, cả hai cơ quan có thể tăng cường kết nối, trao đổi thông tin, đào tạo thống nhất nghiệp vụ phối hợp và nâng cao trách nhiệm của người đứng đầu trong xử lý chồng chéo. Khi những giải pháp này được triển khai đồng bộ, hoạt động thanh tra, kiểm toán sẽ ngày càng hiệu quả, minh bạch, không chồng chéo, đáp ứng yêu cầu giám sát ngày càng cao của Đảng, Nhà nước và Nhân dân.
Ở tầm chính sách, việc đẩy mạnh chia sẻ dữ liệu điện tử giữa Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ cũng phù hợp với định hướng chung của Quốc hội và Chính phủ về chuyển đổi số toàn diện trong hoạt động, phù hợp với Chiến lược phát triển Kiểm toán Nhà nước đến năm 2030 và Chiến lược chuyển đổi số quốc gia. Khi các cơ sở dữ liệu của hai cơ quan được liên thông, việc phối hợp sẽ không chỉ dừng ở xử lý chồng chéo kế hoạch, mà còn mở rộng sang trao đổi thông tin phục vụ cảnh báo sớm rủi ro, giám sát tiến độ khắc phục sau kiểm toán - thanh tra, góp phần hình thành một hệ sinh thái giám sát tài chính công thống nhất, minh bạch và có trách nhiệm giải trình cao.
Do vậy, ứng dụng công nghệ và kết nối dữ liệu không chỉ giúp Kiểm toán Nhà nước và Thanh tra Chính phủ nâng cao hiệu quả, giảm chồng chéo, mà còn góp phần hiện đại hóa công tác kiểm tra, giám sát tài chính công, phù hợp với xu hướng quản trị Nhà nước số; hướng đến mục tiêu chung là phòng ngừa sai phạm, sử dụng hiệu quả ngân sách, bảo đảm lợi ích quốc gia và niềm tin của Nhân dân đối với các cơ quan giám sát Nhà nước - Phó Tổng Kiểm toán Nhà nước nói.
