(Thanh tra) - Là người trực tiếp lãnh đạo đưa ngành Thanh tra đi qua dấu mốc hào hùng 70 năm, nguyên Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh đã có nhiều cảm xúc khi chứng kiến sự đổi mới của ngành sau tròn 10 năm, với diện mạo mới và khí thế mới. “Giữ cái tâm sáng, làm việc vì dân thì thời nào ngành Thanh tra cũng vững vàng” - đó là lời ông nhắn nhủ tới cán bộ thanh tra hôm nay và mai sau.
Một ngày Hà Nội trở lạnh, nhưng trong lòng thật ấm áp, nguyên Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh trở lại trụ sở Thanh tra Chính phủ tham dự các hoạt động chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống ngành Thanh tra Việt Nam (23/11/1945 - 23/11/2025). Ông đã xúc động khi gặp lại nhiều người từng là cán bộ đắc lực, "kề vai sát cánh", những người đã cùng ông trên chặng đường cống hiến cho sự phát triển của ngành Thanh tra.
Nơi cũ, người xưa, khiến ông nhớ về dấu mốc hào hùng 70 năm, đánh dấu sự phấn đấu vươn lên, ngày càng lớn mạnh, trưởng thành của ngành Thanh tra với những đóng góp vào sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc. Dành thời gian chia sẻ với nhóm phóng viên Báo Thanh tra - cũng là những “người cũ” một thời theo sát bước chân ông để đưa tin về các cuộc thanh tra, tiếp công dân…, nguyên Tổng Thanh tra tươi cười bắt tay chúng tôi thật chặt như thuở nào.
“Cứ mỗi dịp gặp lại anh em, tôi lại nhớ những ngày cả ngành cùng phấn đấu không quản ngại khó khăn, chỉ mong giữ cho Nhà nước trong sạch, để dân tin”, ông mở đầu câu chuyện với chất giọng miền Tây ấm áp, chân thành.
Một chặng đường nhìn lại
10 năm trước, khi còn đương nhiệm, ông Huỳnh Phong Tranh và Ban lãnh đạo Thanh tra Chính phủ đứng trên lễ đài nhận tấm Huân chương Độc lập hạng Nhất do Chủ tịch nước trao tặng cho ngành Thanh tra. Hôm nay nhắc lại, ánh mắt ông vẫn ánh lên niềm tự hào xen lẫn xúc động.
“Đó là phần thưởng xứng đáng cho nỗ lực của bao thế hệ cán bộ Thanh tra, là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước, và cũng là lời nhắc nhở chúng ta phải làm tốt hơn nữa”, ông nói, và nhấn mạnh: “Mỗi tấm huân chương không chỉ là vinh dự, mà còn là trách nhiệm. Mỗi cán bộ Thanh tra, khi nhìn vào đó, phải thấy được mình cần sống xứng đáng với niềm tin của Đảng và Nhân dân”.
Nhìn lại chặng đường 10 năm qua, ông cho rằng ngành Thanh tra hôm nay đã có bước tiến dài - không chỉ ở tổ chức bộ máy mà còn ở tư duy, cách làm. “Ngành đã tinh gọn hơn, nhưng mạnh hơn. Thanh tra không chỉ đi tìm sai phạm, mà quan trọng hơn là góp phần hoàn thiện chính sách, pháp luật, tháo gỡ khó khăn, giúp các cơ quan, đơn vị làm đúng, làm tốt hơn, đó là hướng đi đúng”.
Ông cho rằng, việc sắp xếp lại hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh là chủ trương mà nhiều thế hệ từng trăn trở. “Giờ thì chúng ta đã làm được. Gọn hơn, tập trung hơn, chuyên nghiệp hơn - đó là điều rất đáng mừng”, ông nói chậm rãi, giọng nhẹ nhưng chắc nịch tin tưởng.
Đổi mới từ cách nghĩ, cách làm
Nhắc đến đổi mới, ông sôi nổi: “Thời nào thanh tra cũng là công tác đặc biệt quan trọng, yêu cầu mỗi cán bộ thanh tra phải không ngừng học tập, trau dồi. Bây giờ, khi đất nước chuyển mình mạnh mẽ với chuyển đổi số, với cải cách hành chính, với cuộc đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực... người làm thanh tra phải đổi mới hơn bao giờ hết. Đổi mới từ tư duy, cách nghĩ, cho tới cách làm”.
Ông kể: “Ngày xưa đi thanh tra, nhiều việc phải đến tận nơi, nhìn tận mắt mới biết. Giờ có dữ liệu lớn, có phần mềm giám sát, có hệ thống báo cáo điện tử - nếu biết tận dụng thì công việc nhanh hơn, chính xác hơn, lại đỡ phiền hà. Nhưng công nghệ chỉ là công cụ, không thay được con người. Quan trọng nhất vẫn là cái tâm và cái tầm của cán bộ, công chức thanh tra”.
Theo ông, cán bộ, công chức thanh tra hôm nay không thể giữ lối làm việc cũ kỹ, giấy tờ, hình thức. “Phải đổi cách nghĩ trước đã”, ông nhấn mạnh, “thanh tra không phải để “bắt lỗi”, mà để giúp người ta làm tốt hơn”.
Rồi ông kể, có lần đi thanh tra một địa phương miền Trung, ông nhắc nhở cán bộ: “Khi đi thanh tra, trước hết phải nghĩ mình là người giúp việc, chứ không phải người đi xử lý”. Câu nói tưởng chừng đơn giản, nhưng là triết lý nghề mà ông tâm niệm cả đời.
“Cán bộ thanh tra phải có cái tâm trong sáng, tính kiên quyết, nhưng cách hành xử phải có tình, có lý… Mềm mỏng không có nghĩa là yếu, mà là hiểu người, hiểu việc. Cứng rắn không phải là cứng nhắc, mà là kiên định cái đúng”, ông nói.
Giữ chữ “tâm” và chữ “liêm”
Khi được hỏi ông muốn gửi gắm điều gì đến lớp cán bộ hôm nay, ông im lặng vài giây, rồi nói chậm rãi: “Tôi chỉ mong anh em luôn nhớ 2 chữ - “tâm” và “liêm”. Quyền của người làm thanh tra lớn, nhưng nếu không giữ được mình thì quyền ấy dễ trở thành gánh nặng”.
Theo ông, “liêm” là trong sạch, không tham lợi, không nể nang; còn “tâm” là công bằng, không thiên vị, không định kiến. “Hai chữ đó là la bàn của người làm thanh tra. Mất nó thì sẽ lạc hướng. Giữ được nó thì dù ở đâu, cũng có thể ngẩng cao đầu”, ông nói.
Ông nhắc lại nhiều lần rằng, nghề thanh tra không chỉ là nghề giám sát, mà là nghề của niềm tin. “Cán bộ thanh tra không chỉ soi người khác, mà phải tự soi mình trước đã. Nếu để người ta nghi ngờ mình, thì làm sao nói người ta nghe”, ông nhấn mạnh và nhắc nhở cán bộ phải luôn ghi nhớ, học tập và làm theo lời Bác Hồ đã căn dặn ngành Thanh tra.
Ông cười hiền: “Làm nghề nhiều năm, cũng có lúc bị hiểu lầm, có lúc bị phê phán, nhưng tôi nghĩ, nếu mình làm đúng, làm vì dân, thì sớm muộn gì dân cũng hiểu. Có thể người ta không nhớ tên mình, nhưng người ta sẽ nhớ ngành Thanh tra - nơi người dân tìm đến khi họ cần công bằng, cần sự thật. Với tôi, đó là phần thưởng lớn nhất”.
Niềm tin gửi lại
Gần 10 năm nghỉ hưu, nhưng nguyên Tổng Thanh tra Huỳnh Phong Tranh vẫn luôn dõi theo chặng đường phát triển của ngành Thanh tra.
“Là người gắn bó mật thiết với ngành Thanh tra , tôi tin, với truyền thống 80 năm, dưới sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, với bộ máy vừa được tinh gọn và tinh thần nhiệt huyết của lớp trẻ, ngành sẽ ngày càng phát triển, hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao phó”.
Cùng chúng tôi thăm lại Phòng Truyền thống ngành Thanh tra, ông bước đi chậm rãi, không bỏ sót một góc nào trong căn phòng như muốn lần giở đủ đầy từng trang lịch sử ngành, và khắc sâu trọn vẹn những dấu ấn quan trọng của Thanh tra Việt Nam trong 80 năm hành trình độc lập, tự do của đất nước.
Ngước nhìn tấm Huân chương Độc lập hạng Nhất, được đặt ở vị trí trang trọng bên cạnh các phần thưởng cao quý khác mà ngành Thanh tra được nhận là Huân chương Hồ Chí Minh (1990), Huân chương Sao Vàng (2010), Huân chương Lao động hạng Nhất (2020), ông nói trong niềm tự hào: “Chỉ cần giữ cái tâm sáng, làm việc vì dân, thì thời nào ngành Thanh tra cũng vững vàng, xứng đáng với niềm tin của Đảng, Nhà nước và Nhân dân”...
Dưới đây là một số hình ảnh nguyên Tổng Thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh cùng Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Dương Quốc Huy và các lãnh đạo cấp vụ Thanh tra Chính phủ thăm Phòng Truyền thống ngành Thanh tra, trong dịp ông trở lại trụ sở Thanh tra Chính phủ tham dự các hoạt động chuẩn bị cho lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống ngành Thanh tra Việt Nam.
