Bản đồ thế giới với các sáng kiến xanh trải rộng khắp nơi. Ảnh: worldbank

Theo Ngân hàng Thế giới (World Bank), mua sắm của chính phủ không phải là vấn đề nhỏ. Hoạt động này đại diện cho một phần đáng kể của nền kinh tế toàn cầu, bao gồm một lượng lớn hàng hóa và dịch vụ, từ các dự án xây dựng đến đồ dùng văn phòng.

Quy mô lớn của hoạt động mua sắm của chính phủ mang lại cho nó tiềm năng định hình thị trường, khuyến khích các hoạt động kinh doanh có trách nhiệm và thúc đẩy tính bền vững trong các ngành.

Ngân hàng Thế giới cho rằng, việc chuyển đổi các hoạt động mua sắm công có thể đóng vai trò quan trọng để đạt được tương lai xanh hơn và bền vững hơn theo nhiều cách, thông qua đánh giá tổng chi phí sở hữu trong suốt vòng đời của sản phẩm, bao gồm chi phí sử dụng năng lượng, bảo trì và thải bỏ thay vì ưu tiên giá thấp nhất - điều này có thể dẫn đến việc lựa chọn các sản phẩm và dịch vụ không thân thiện với môi trường.

Cùng với đó, kết hợp các tiêu chí về tính bền vững về môi trường và xã hội vào quy trình mua sắm, bao gồm hiệu quả năng lượng, lượng khí thải carbon, thực hành lao động công bằng và nguồn cung ứng tại địa phương.

Nghiên cứu gần đây cho thấy, các hoạt động mua sắm công chịu trách nhiệm trực tiếp hoặc gián tiếp cho 15% lượng khí thải nhà kính, gấp 7 lần lượng khí thải của toàn bộ ngành hàng không.

Với vị trí trung tâm trong chi tiêu công, mua sắm có thể là "đòn bẩy" để thực hiện cách tiếp cận toàn bộ nền kinh tế xanh, bằng cách liên kết những quyết định mua sắm với các mục tiêu về tính bền vững và khí hậu, hợp tác với các nhà cung cấp để thúc đẩy thay đổi tích cực, thúc đẩy đổi mới cũng như minh bạch trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

Để củng cố kiến thức cần thiết nhằm đưa tính bền vững vào các quy trình mua sắm, Ngân hàng Thế giới đã tổ chức các khóa học cũng như hội thảo về mua sắm công xanh.

Một số nội dung chính đã được rút ra từ các cuộc hội thảo:

Tầm nhìn về mua sắm công xanh

Việc thực hành mua sắm công xanh của các cơ quan, đơn vị công sẽ dẫn đến hiệu quả và tiết kiệm lâu dài, trực tiếp thông qua việc giảm chi phí hoạt động như nâng cấp hiệu quả năng lượng khi mua sắm hệ thống chiếu sáng tiết kiệm năng lượng cho các tòa nhà công cộng hoặc gián tiếp thông qua các lợi ích và tác động bên ngoài lâu dài như tìm nguồn cung ứng thiết bị và vật tư y tế được sản xuất bằng vật liệu và quy trình thân thiện với môi trường.

Mua sắm công xanh cũng sẽ dẫn đến các mục tiêu chính sách rộng hơn về biến đổi khí hậu và tính bền vững.

Vượt qua thách thức

Điều quan trọng là phải chứng minh tính đúng đắn của việc chi phí trả trước cao hơn để đảm bảo lợi ích xanh lâu dài.

Các cơ quan mua sắm được trao quyền có thể đóng vai trò quan trọng bằng cách ủng hộ các luật và quy định yêu cầu tiêu chí bền vững và bắt buộc phải điều chỉnh các chiến lược phù hợp với chính sách quốc gia.

Thu hút thị trường vào các giải pháp xanh sáng tạo như ưu tiên mua các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường hoặc tổ chức các cuộc thi cung cấp những ưu đãi tài chính và sự công nhận cho các doanh nghiệp, công ty khởi nghiệp sáng tạo. Điều này là rất quan trọng để thúc đẩy tính bền vững và giải quyết các thách thức về môi trường.

Bên cạnh đó, duy trì các tiêu chuẩn chất lượng cao trong quy trình mua sắm cũng cần được nhấn mạnh để giảm thiểu gian lận và tham nhũng.

Cần phải có những nỗ lực liên tục và bền vững, thông qua cách tiếp cận phối hợp để đưa việc tuân thủ các tiêu chuẩn môi trường và khía cạnh chất lượng vào trọng tâm của quá trình ra quyết định.

Hành trình ở phía trước

Khi các quốc gia trên toàn cầu tiếp tục phải đối mặt với những thách thức cấp bách về môi trường, việc áp dụng mua sắm công xanh không chỉ đóng vai trò là chất xúc tác cho tăng trưởng bền vững mà còn góp phần vào các nỗ lực toàn cầu nhằm giải quyết biến đổi khí hậu.