(Thanh tra) - Tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát cho biết tình trạng khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh, đặc biệt là lĩnh vực đất đai vẫn diễn biến phức tạp tại nhiều địa phương trên cả nước.
Báo cáo của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội về công tác tiếp công dân phục vụ Kỳ họp thứ 9 cho thấy, kỳ họp lần này diễn ra trong bối cảnh Quốc hội quyết định nhiều chính sách mang tính chiến lược đối với đất nước. Nhằm đảm bảo kỷ luật và hiệu quả trong phối hợp tiếp công dân, ngày 21/4/2025, Ủy ban Dân nguyện đã ban hành Kế hoạch số 331/KH-BDN gửi các bộ, ngành, UBND và Đoàn ĐBQH các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.
Đến thời điểm báo cáo, đã có 31 cơ quan Trung ương và địa phương xây dựng kế hoạch triển khai hoặc thành lập tổ công tác để phục vụ tiếp công dân trong thời gian diễn ra kỳ họp. Tuy nhiên, tình hình đơn thư khiếu nại, tố cáo, kiến nghị vẫn diễn biến phức tạp. Tại trụ sở Tiếp công dân Trung ương ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, công dân đến gửi đơn đa phần chấp hành nội quy, quy định. Song, ngoài phạm vi trụ sở, vẫn còn xảy ra tình trạng tập trung đông người, gây mất an ninh trật tự.
Báo cáo ghi nhận, nhiều địa phương như Bắc Giang, Thái Nguyên, Sơn La, Hà Nội, Nam Định, Hải Phòng, Bạc Liêu, TP Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Bình Dương, An Giang, Sóc Trăng, Thanh Hóa, Gia Lai, Tiền Giang, Bến Tre, Long An, Thái Bình… vẫn còn tồn tại tình trạng công dân kéo đến trụ sở tiếp dân để phản ánh, khiếu nại tập thể, nhiều vụ việc có dấu hiệu kéo dài nhiều năm.
Ủy ban Dân nguyện đánh giá cao nỗ lực của các cơ quan chuyên trách trong việc vận động, hướng dẫn người dân tuân thủ nội quy. Trong các tình huống phát sinh tập trung đông người, lực lượng chức năng đã phối hợp kịp thời để đảm bảo trật tự, an toàn tại trụ sở tiếp công dân Trung ương.
Một trong những điểm đáng lưu ý là dù đã có kế hoạch triển khai cụ thể, vẫn còn không ít địa phương chậm gửi báo cáo kế hoạch tiếp dân về Trung ương. Một số nơi thiếu tổ chức tổ công tác độc lập hoặc chưa bố trí lãnh đạo có thẩm quyền trực tiếp tiếp công dân trong thời gian diễn ra kỳ họp.
Tình trạng đơn thư chồng lấn thẩm quyền, phản ánh sai đối tượng hoặc gửi sai cấp vẫn tiếp diễn. Điều này khiến việc phân loại, xử lý tại trụ sở tiếp công dân Trung ương gặp khó khăn, đồng thời phát sinh tình trạng chuyển đơn lặp lại nhiều lần giữa các cơ quan.
Một trong những điểm đáng lưu ý là dù đã có kế hoạch triển khai cụ thể, vẫn còn không ít địa phương chậm gửi báo cáo kế hoạch tiếp dân về Trung ương. Một số nơi thiếu tổ chức tổ công tác độc lập hoặc chưa bố trí lãnh đạo có thẩm quyền trực tiếp tiếp công dân trong thời gian diễn ra kỳ họp.
Ủy ban Dân nguyện cho biết đã chủ động tiếp nhận, xử lý các đơn thư theo đúng quy trình pháp luật và chuyển đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết. Tuy nhiên, việc đôn đốc, theo dõi kết quả giải quyết đơn thư từ các địa phương vẫn là một thách thức.
Báo cáo nhấn mạnh việc tiếp công dân không chỉ là trách nhiệm của cơ quan chuyên trách mà còn là biểu hiện sinh động của chính quyền phục vụ. Trong bối cảnh một số vụ việc khiếu nại kéo dài chưa được giải quyết dứt điểm, Ủy ban Dân nguyện đề nghị các tỉnh, thành phố nâng cao trách nhiệm Chủ tịch UBND cấp tỉnh trong tiếp công dân định kỳ, đối thoại với dân và trực tiếp chỉ đạo giải quyết vụ việc.
Ngoài ra, cần siết chặt công tác phối hợp giữa các cấp, nhất là giữa Đoàn ĐBQH và HĐND các địa phương với UBND cùng cấp, nhằm giải quyết triệt để các vụ việc có dấu hiệu kéo dài, phức tạp.
Báo cáo của Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tại Kỳ họp thứ 9 cho thấy, dù đã có nhiều chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của cơ quan chức năng, nhưng áp lực đơn thư gửi tới Quốc hội vẫn chưa giảm. Việc xử lý chậm, né tránh trách nhiệm hoặc trả lời không đúng trọng tâm ở một số nơi đang làm xói mòn lòng tin của người dân.
Trong giai đoạn tiếp theo, Quốc hội và Chính phủ cần xem xét cơ chế ràng buộc trách nhiệm cá nhân trong giải quyết khiếu nại, tố cáo, tránh tình trạng “hòa cả làng” khi sai phạm rõ ràng nhưng không ai chịu trách nhiệm.
