Phó Tổng Thanh tra Trần Đức Lượng (người đứng giữa) tại buổi công bố quyết định thanh tra việc thực hiện các quy định cuả pháp luật về PCTN đối với UBND TP Hà Nội. Ảnh: Phương Hiếu

Sử dụng đất sai mục đích

Theo TTCP, trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tuyên truyền, phổ biến pháp luật về PCTN, TP Hà Nội đã quan tâm, coi công tác PCTN là một trong các nhiệm vụ trọng tâm.

Tuy nhiên, TTCP cũng chỉ ra hàng loạt hạn chế, thiếu sót, khuyết điểm, sai phạm trong quản lý ngân sách, tài chính, tài sản; trong đầu tư dự án (D.A), đầu tư xây dựng công trình giao thông, hạ tầng đô thị; quản lý, sử dụng đất (SDĐ) và thực hiện cải cách hành chính của địa phương này.

Trong quản lý ngân sách, tài chính, tài sản, UBND TP, các quận Hà Đông, Long Biên, Từ Liêm đã chậm công khai dự toán, quyết toán thu, chi ngân sách theo quy định của Bộ Tài chính; các quận: Long Biên, Hà Đông, Cầu Giấy, huyện Từ Liêm, Sở Y tế công khai chưa đầy đủ mẫu biểu theo quy định, sau khi công khai chưa tổng hợp tình hình công khai tài chính của các xã, phường, các cơ quan đơn vị trực thuộc; chưa tổng hợp kết quả thực hiện công khai việc quản lý, sử dụng tài sản của các đơn vị trực thuộc theo quy định; TP và các cơ quan đơn vị chưa triển khai đầy đủ Chỉ thị số 494 của Thủ tướng Chính phủ về việc sử dụng vật tư, hàng hóa sản xuất trong nước trong công tác đấu thầu các D.A đầu tư sử dụng vốn Nhà nước.

Việc quản lý thu tiền thuê nhà thuộc sở hữu Nhà nước do lịch sử để lại còn hạn chế, bất cập, thiếu quy định cụ thể về chế tài xử lý dẫn đến tình trạng có tổ chức, cá nhân chậm, thậm chí chây ỳ, khiếu nại, tố cáo phức tạp trong việc nộp ngân sách Nhà nước các khoản tiền thuê nhà trong nhiều năm. Việc thuê các đơn vị thẩm định giá để xác định giá đất theo Thông tư 94 đạt hiệu quả thấp, giá đất sau thẩm định tăng ít so với khung giá đất do UBND TP quy định...

Trong đấu thầu D.A, đầu tư xây dựng công trình giao thông, hạ tầng đô thị, theo TTCP, sau khi được cấp giấy chứng nhận đầu tư, một số chủ đầu tư không chấp hành báo cáo giám sát đánh giá đầu tư nhưng TP chưa có biện pháp xử lý dứt điểm theo quy định tại Nghị định số 113 của Chính phủ. Một số chủ đầu tư chưa tuân thủ nghiêm túc quy định của Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu như lựa chọn nhà thầu, trình tự đánh giá hồ sơ dự thầu, đăng tải thông báo đơn vị trúng thầu...

Một số D.A vi phạm quy hoạch SDĐ sai mục đích; có D.A sau khi được giao đất, chậm triển khai trên 24 tháng hay vi phạm quy hoạch, xây dựng trái phép nhưng chưa được các cơ quan chức năng xử lý triệt để. Việc TP ban hành quyết định cho UBND xã Mỹ Đình, huyện Từ Liêm thuê 10.224m2 đất để xây dựng khu thương mại Mỹ Đình là trái quy định; ban hành quyết định giao đất tại một số D.A nhưng chậm tính tiền SDĐ, ký hợp đồng thuê đất, chậm bàn giao trên thực địa.

Nhiều tổ chức SDĐ từ trước Luật Đất đai năm 2003 không có giấy tờ về SDĐ, chưa được công nhận quyền SDĐ nên chưa có đơn giá thuê đất dẫn đến việc cơ quan Thuế phải tạm tính tiền thuê đất. Việc chưa hoàn thiện hồ sơ thuê đất đối với phần diện tích đất theo quy định của pháp luật, gây khó thu tiền thuê đất vào ngân sách Nhà nước.

Mỗi năm có đến hàng trăm D.A chậm hoàn thành công tác GPMB hoặc chưa triển khai GPMB. Ảnh: Phương Hiếu

Công tác thu hồi, bồi thường và giải phóng mặt bằng (GPMB) còn vi phạm chính sách tái định cư đối với trường hợp tái định cư bằng đất trong trường hợp trên cùng một thửa đất gồm nhiều hộ gia đình, nhiều thế hệ cùng sinh sống; tiến độ thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB tại các D.A còn quá chậm; một số D.A vi phạm luật đất đai thuộc diện phải thu hồi nhưng gặp khó khăn, vướng mắc do chưa có quy dịnh về trình tự, thủ tục và cơ chế thực hiện khi Nhà nước thu hồi đất đối với những chủ đầu tư D.A đã nộp tiền SDĐ hoặc tiền thuê đất, tiền bồi thường GPMB và đã đầu tư một phần diện tích đất...

Nghiêm túc khắc phục hạn chế, thiếu sót

Từ những sai phạm trên, TTCP đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Tài nguyên và Môi trường cùng các cơ quan chức năng phối hợp với UBND TP Hà Nội nghiên cứu, ban hành văn bản quy định về trình tự, thủ tục và cơ chế thực hiện khi Nhà nước thu hồi đất đối với những chủ đầu tư vi phạm pháp luật đất đai nhưng đã nộp tiền SDĐ hoặc tiền thuê đất, tiền bồi thường GPMB và đã đầu tư một phần trên đất; chỉ đạo UBND TP Hà Nội nghiên cứu cơ chế xử lý đối với một số D.A đã GPMB xong do điều chỉnh quy hoạch, phương án sản xuất kinh doanh trong thời gian chờ phê duyệt điều chỉnh thì cho phép tạm sử dụng vào mục đích khác (có thời hạn).

TTCP cũng yêu cầu TP Hà Nội có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những mặt còn hạn chế, thiếu sót, khuyết điểm như chỉ đạo Sở Tài chính, các cơ quan, đơn vị thụ hưởng ngân sách Nhà nước, các doanh nghiệp thực hiện nghiêm công tác công khai, minh bạch tài chính, tài sản, chế độ, định mức, tiêu chuẩn và thực hiện chế độ báo cáo theo đúng quy định của Nhà nước; thực hiện việc giao đất để thực hiện các D.A phát triển kinh tế phải thông qua đấu thầu D.A theo quy định; chỉ đạo các cơ quan chức năng tổ chức rà soát và có biện pháp xử lý đối với các chủ đầu tư đang SDĐ nhưng chưa hoàn thiện hồ sơ, chưa ký hợp đồng thuê đất hoặc chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính; rà soát các D.A chậm triển khai, sử dụng sai mục đích, sai quy hoạch, không có khả năng thực hiện thu hồi theo quy định của pháp luật; chỉ đạo xử lý việc quản lý, sử dụng nhà đất tại 15C Trần Khánh Dư.

Đồng thời, tăng cường công tác tuyên truyền phổ biến chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về PCTN; tiếp tục thực hiện đồng bộ các giải pháp phòng ngừa tham nhũng theo quy định; đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, tăng cường công khai minh bạch trong hoat động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và đặc biệt là tăng cường công tác thanh, kiểm tra trách nhiệm của cả cơ quan, tổ chức, đơn vị trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về PCTN và các lĩnh vực tài chính, ngân sách, quản lý SDĐ, đầu tư xây dựng cơ bản, y tế...

Hợp đồng liên danh liên kết làm nhà ở và làm việc giữa Cty Bảo hiểm Hà Nội với Cục Đối ngoại, Bộ Quốc phòng tại 15C Trần Khánh Dư, phường Phan Chu Trinh ký khi Cục Đối ngoại chưa được cơ quan cấp trên cho phép thực hiện liên doanh, liên kết. Toàn bộ 12 căn hộ tập thể vẫn là tài sản Nhà nước do Cty Bảo hiểm Hà Nội quản lý nên việc UBND quận Hoàn Kiếm cấp 17 giấy chứng nhận quyền SDĐ ở cho các hộ trên diện tích đất quốc phòng là vi phạm Luật Đất đai 2003.

Năm 2011 có 291 D.A đã có quyết định thu hồi đất nhưng chậm hoàn thành công tác GPMB hoặc chưa triển khai GPMB; năm 2012 có 154 D.A chậm GPMB, trong đó có 131 D.A chưa hoàn thành GPMB; 6 tháng đầu năm 2013 có 131/137 D.A chưa hoàn thành GPMB.

Phương Hiếu