Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Theo kết luận thanh tra, việc xác định giá trị doanh nghiệp tại Công ty Thép tấm lá Phú Mỹ và Công ty Thép Miền Nam khi xác định giá trị doanh nghiệp CPH Vnsteel được thực hiện bởi Công ty Cổ phần Định giá và Dịch vụ Tài chính Việt Nam (VVFC). Khi thực hiện đã xác định giá trị doanh nghiệp trình Bộ Công thương phê duyệt giá trị doanh nghiệp CPH có một số nội dung, giá trị phê duyệt không đúng.

Việc xác định không đúng tỷ lệ phần trăm chất lượng còn lại của 127 máy móc thiết bị của Thép Miền Nam và Thép tấm lá Phú Mỹ, khiến xác định giá trị tài sản của Vnsteel thiếu giá trị thực tế phần vốn Nhà nước tại Vnsteel gần 345 tỷ đồng. Trong đó, 92 máy móc thiết bị của Công ty Thép Miền Nam là 237,35 tỷ đồng và 35 máy móc thiết bị của Cty Thép tấm lá Phú Mỹ là 107,33 tỷ đồng.

Trách nhiệm thuộc VVFC, Công ty Thép Miền Nam, Công ty Thép tấm lá Phú Mỹ; Tổng Giám đốc, Kế toán trưởng Vnsteel; Ban Chỉ đạo CPH Vnsteel, Bộ Công thương.

Cũng theo kết luận thanh tra, Vnsteel lập báo cáo tài chính kỳ kế toán cuối cùng của doanh nghiệp Nhà nước từ ngày 1/1/2011 đến ngày 30/9/2011 (đã được kiểm toán), phần thuyết minh tại báo cáo tài chính có nội dung: “Phải trả về CPH là 583.917 triệu đồng" (gồm cả giá trị vốn Nhà nước tại Cty Cổ phần Giao nhận kho vận Ngoại thương Việt Nam mà Vnsteel được bàn giao quản lý trong năm 2010).

Đến tháng 4/2019, Vnsteel mới nộp Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và Phát triển doanh nghiệp số tiền hơn 111 tỷ đồng. Như vậy, sau 7 năm (tính đến thời điểm thanh tra tháng 9/2018), Vnsteel chưa hoàn thành việc quyết toán CPH, chưa thực hiện nộp tiền CPH vào Quỹ Hỗ trợ sắp xếp và Phát triển doanh nghiệp. Mặc dù việc chậm quyết toán có nguyên nhân khách quan do quy định của Nhà nước về CPH thay đổi, dẫn đến phát sinh một số vướng mắc liên quan đến đất đai.

Tuy nhiên, các khoản phải nộp về CPH số tiền gần 584 tỷ đồng (theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán thời điểm chính thức chuyển sang cổ phần 30/9/2011) hầu như không liên quan đến vướng mắc đất đai hay sự thay đổi quy định về CPH. Do vậy việc Vnsteel chậm nộp tiền về CPH là sai quy định tại khoản 3, Điều 21 Nghị định số 59/2011/NĐ-CP, nguy cơ tiền phải nộp về CPH bị chiếm dụng trong thời gian dài.

Bên cạnh đó, việc phân phối kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Vnsteel giai đoạn từ 1/10/2011 đến 30/6/2018, tổng lợi nhuận sau thuế khoảng 876 tỷ đồng, trong khi cổ đông Nhà nước nắm 93,93% vốn điều lệ chưa được chia cổ tức làm ảnh hưởng tiêu cực đến lợi ích Nhà nước.

Trách nhiệm thuộc Tổng Giám đốc, Hội đồng Quản trị Vnsteel; người đại diện phần vốn Nhà nước; Tổng Giám đốc, Hội đồng Quản trị Cty Cổ phần Vnsteel; Ban Chỉ đạo CPH Vnsteel, Bộ Công thương; UBND TP Hà Nội, UBND TP Hồ Chí Minh.

Không chỉ vậy, VVFC còn xác định giá trị thửa đất Viện Luyện kim đen tại huyện Thường Tín, Hà Nội, diện tích hơn 7,8 nghìn 2 để CPH khi thửa đất chưa được sắp xếp lại, giá trị tính vào phần vốn nhà nước nhưng không phản ánh phải nộp ngân sách số tiền hơn 124,9 tỷ đồng; xác định giá trị quyền sử dụng thửa đất tại 736N, Ngô Quang Huy, ấp An Điền, phường Thảo Điền, quận 2, TP Hồ Chí Minh để CPH, diện tích hơn 2,1 nghìn m² chênh lệch tăng 744,6m² so với diện tích Bộ Tài chính phê duyệt…

Việc Bộ Công thương quyết định chuyển giao toàn bộ quyền đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước 243,1 tỷ đồng (tương đương 24.319.300 cổ phần) tại Vinatrans cho Vnsteel sau khi đã xác định, công bố giá trị doanh nghiệp để CPH; theo đó, vốn Nhà nước tăng thêm trong giá trị thực tế phần vốn nhà nước để CPH Vnsteel là thực hiện không đúng hình thức CPH nêu trong phương án CPH Vnsteel, không đúng Điều 4 Nghị định số 109/2007/NĐ-CP ngày 26/6/2007 của Chính phủ; sau CPH, quyền đại diện vốn Nhà nước tại Vinatrans không bàn giao sang SCIC mà chuyển về Vnsteel là thực hiện không đúng quy định tại Thông tư số 47/2007/TT-BTC ngày 15/5/2007 của Bộ Tài chính, dẫn đến việc thoái vốn Nhà nước tại Cty Cổ phần Vnsteel khó khăn. Trách nhiệm thuộc Tổng Giám đốc, Hội đồng Quản trị Vnsteel; Ban Chỉ đạo CPH Vnsteel, Bộ Công thương.

Thanh tra Chính phủ cũng xác định, đến thời điểm chính thức chuyển sang công ty cổ phần và thời điểm thanh tra, Vnsteel chưa hoàn thành thủ tục để nộp ngân sách Nhà nước, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với 2 thửa đất tại 91 Láng Hạ, quận Đống Đa, Hà Nội, diện tích 1.338m² và tại 56 Thủ Khoa Huân, quận 1, TP Hồ Chí Minh, diện tích 1.083,5m² với số tiền gần 314 tỷ đồng sau khi cổ phần là thực hiện không đúng điểm c, khoản 2, Điều 31 Nghị định số 59/2011/NĐ-CP ngày 18/7/2011 và khoản 5, Điều 30 Nghị định số 109/2007/NĐ-CP ngày 26/6/2007 của Chính phủ.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công thương kiểm điểm và chỉ đạo, xem xét kiểm điểm trách nhiệm của các tập thể, cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý có liên quan đến khuyết điểm vi phạm; Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chịu trách nhiệm chỉ đạo, xem xét trách nhiệm của các cá nhân liên quan đến khuyết điểm vi phạm được xác định tại kết luận thanh tra theo thẩm quyền và quy định của pháp luật; Bộ Tài chính chỉ đạo kiểm điểm và có biện pháp chấn chỉnh đối với các công ty tư vấn thực hiện xác định giá trị doanh nghiệp có khuyết điểm vi phạm.