Ban Chủ nhiệm trình bày đề tài tại hội thảo. Ảnh: TH

Theo ThS Hoàng Hưng, trong những năm qua, ngành Thanh tra đã thực hiện tốt các nhiệm vụ của mình và đạt được những kết quả đáng khích lệ, góp phần quan trọng vào việc thực hiện có hiệu quả các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Qua hoạt động thanh tra, các cơ quan thanh tra đã kiến nghị thu hồi số lượng tiền lớn, đất đai bị thất thoát và kiến nghị xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật được Đảng và Nhà nước ghi nhận.

Tuy nhiên, tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra Nhà nước trong thời gian qua có có những bất cập, hạn chế, không phát huy được tính chủ động, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan thanh tra; thậm chí làm giảm tính đúng đắn, khách quan của các kết luận, kiến nghị thanh tra. 

"Điều này cho thấy đã ảnh hưởng rất lớn đến vị trí, vai trò và hoạt động hiệu quả của các cơ quan thanh tra. Bên cạnh đó, cũng làm giảm uy tín, vị thế của các cơ quan thanh tra trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước. Các bất cập này do nhiều nguyên nhân, trong đó có những nguyên nhân trực tiếp liên quan đến việc thiếu tính tập trung, thống nhất, sự độc lập cần thiết trong tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra", ThS Hoàng Hưng nhấn mạnh.

ThS Hoàng Hưng chỉ ra, trong hoạt động thanh tra, việc phụ thuộc quá nhiều vào thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước cùng cấp đã dẫn đến thiếu tính chủ động, tự chịu trách nhiệm của các cơ quan thanh tra, làm ảnh hưởng đến thiếu tính đúng đắn và hiệu lực, hiệu quả của hoạt động thanh tra.

Bên cạnh đó, với một vị trí là một cơ quan chuyên môn của cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp, các cơ quan thanh tra Nhà nước chịu sự quản lý về công tác cán bộ của thủ trưởng cơ quan quản lý Nhà nước cùng cấp trong việc bổ nhiệm, điều động, luân chuyển, tuy nhiên các cơ quan thanh tra cấp trên thường không có vai trò trong việc bổ nhiệm hay luân chuyển, điều động người đứng đầu cơ quan thanh tra cấp dưới. 

Việc quản lý cán bộ thiếu sự tập trung cũng dẫn đến thiếu chiến lược đào tạo, bồi dưỡng, quản lý và sử dụng cán bộ ổn định, hiệu quả trong toàn ngành Thanh tra...

Việc triển khai  nghiên cứu đề tài "Tổ chức của các cơ quan thanh tra Nhà nước theo hướng tập trung - Cơ sở lý luận và giải pháp" là cần thiết.

Ngoài phần mở đầu, phụ lục, thì đề tài gồm 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề chung về tổ chức cơ quan thanh tra nhà nước theo hướng tập trung; Chương 2: Cơ sở thực tiễn cho việc tổ chức các cơ quan thanh tra nhà nước theo hướng tập trung; Chương 3: Quan điểm, giải pháp tổ chức cơ quan thanh tra theo hướng tập trung.

Tại buổi nghiệm thu, các đại biểu đều đánh giá cao kết quả nghiên cứu của đề tài, nội dung nghiên cứu đã đáp ứng được yêu cầu của thuyết minh đã được phê duyệt.

Đề tài đã hình thành cơ sở lý luận về tổ chức cơ quan thanh tra theo hướng tập trung trên cơ sở làm rõ quan niệm, nội dung, yêu cầu và vai trò, ý nghĩa của việc tổ chức các cơ quan thanh tra theo hướng tập trung; đánh giá đầy đủ, khách quan các quy định của pháp luật và thực tiễn  tổ chức của các cơ quan thanh tra nhà nước hiện nay.

Các thông tin trong đề tài phong phú, tư liệu, tài liệu được khai thác làm ví dụ minh họa khá sinh động, có trích nguồn rõ ràng.

Các giải pháp về nâng cao nhận  thức, hoàn thiện pháp luật và tổ chức thực hiện khá đầy đủ; bao quát được các vấn đề đặt ra từ thực tiễn pháp lý cũng như vướng mắc và lâu dài, có tính khả thi và có nghiên cứu, tham khảo khi sửa đổi Luật Thanh tra và các vấn đề pháp lý liên quan.

Các đại diện cũng chỉ ra những hạn chế của đề tài như, trong chương 1, cần làm rõ hơn nội dung của việc tổ chức các cơ quan thanh tra theo hướng tập trung; yếu tố đảm bảo về nhận thức cần phân tích thêm yếu tố nhận thức của chính các cán bộ, công chức trong thực thi nhiệm vụ ngoài các chủ thể lãnh đạo có thẩm quyền như đề tài đã phân tích.

Tại chương 2: Mối quan hệ giữa cơ quan thanh tra và chính quyền các cấp đã được đề tài đề cập nhưng cần phân tích nổi bật hơn nữa về sự phụ thuộc nhân sự, tài chính, định hướng hoạt động.

Chương 3: Chưa làm rõ vấn đề  tổ chức cơ quan thanh tra theo hướng tập trung sẽ đặt ra như thế nào nếu hợp nhất cơ quan thanh tra, kiểm tra...

Kết luận buổi nghiệm thu, TS Trần Đức Lượng nhấn mạnh, trước yêu cầu của thực tiễn, việc nghiên cứu, đổi mới cơ chế quản lý theo hướng tăng cường tính hệ thống tập trung là đáp ứng yêu cầu về tính cấp thiết; các phương pháp được sử dụng phù hợp với mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu; kết quả nghiên cứu gợi mở nhiều ý tưởng hướng đến tăng cường tính tập trung cả về việc tổ chức và hoạt động của các cơ quan thanh tra Nhà nước, nhất là cơ quan thanh tra Nhà nước theo cấp hành chính.

Các quan điểm và giải pháp đề xuất đồng bộ, có tính logic cao, tương đối khả thi "là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu, đề xuất hoàn thiện văn bản, pháp luật, văn bản nghiệp vụ về công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng", TS Lượng nhấn mạnh.

Với những đóng góp của đề tài, Hội đồng Nghiệm thu đánh giá đề tài đạt loại xuất sắc.

Thái Hải