(Thanh tra) - Dự thảo Luật Dân số quy định chính sách ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết.
Chiều 8/10, tiếp tục phiên họp 50, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Dự thảo Luật Dân số dự kiến trình thông qua tại kỳ họp 10 Quốc hội khóa XV sắp tới.
Tại tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, dự thảo luật quy định nhiều biện pháp để duy trì mức sinh thay thế.
Theo đó, dự thảo luật đề xuất tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai. Phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con.
Dự thảo luật cũng quy định có cơ chế hỗ trợ tài chính khi sinh con đối với phụ nữ dân tộc ít người; phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi; phụ nữ ở địa phương có mức sinh thấp.
Đáng chú ý, dự thảo luật quy định chính sách ưu tiên mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở đối với phụ nữ sinh đủ 2 con hoặc nam giới có 2 con đẻ mà không có vợ hoặc vợ đã chết.
Để giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết, dự thảo luật quy định đình chỉ đối với người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng trừ trường hợp xác định giới tính phục vụ chẩn đoán và điều trị các bệnh di truyền liên quan đến giới tính theo quy định của Bộ Y tế.
Việc đình chỉ hành nghề thực hiện theo quy định của pháp luật về khám bệnh, chữa bệnh.
Nêu ý kiến của cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Thường trực ủy ban này đề nghị tiếp tục nghiên cứu để sửa đổi, bổ sung các Điều 76, 77 và 78 Luật Nhà ở quy định về đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, hình thức thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội để bảo đảm tính khả thi của quy định trong dự thảo Luật Dân số.
Ngoài ra, theo ông Vinh, có ý kiến đề nghị làm rõ đối tượng người được hưởng chính sách xã hội về nhà ở và thời gian thụ hưởng chính sách để tạo sự minh bạch, rõ ràng trong thực hiện.
“Đề nghị làm rõ trường hợp người có 2 con đẻ nhưng không trực tiếp nuôi con mà chỉ thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng hoặc có 2 con đẻ nhưng đều đã thành niên thì có thuộc trường hợp được hưởng ưu đãi này không”, ông Vinh nói.
Ý kiến này cũng đề nghị cân nhắc quy định theo hướng giao Chính phủ điều chỉnh chính sách ưu tiên mua nhà ở xã hội phù hợp từng giai đoạn, không quy định cứng đối tượng có 2 con.
Cần có chính sách khuyến khích người trẻ kết hôn và sinh con
Cho rằng hiện nay, không chỉ những người đã kết hôn ngại sinh, sinh ít, Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu Nguyễn Thanh Hải còn nêu thực tế, có hiện tượng là ngại kết hôn và không có điều kiện tài chính để kết hôn.
Nguyên nhân, theo bà Hải, là do giá nhà quá cao, chi phí giáo dục, y tế của con cái rất cao…
Từ đó, bà Hải cho rằng, không chỉ có chính sách hỗ trợ, khuyến khích với người sinh đủ 2 con mà còn cần có chính sách khuyến khích người trẻ kết hôn và sinh con.
Chủ nhiệm Ủy ban Công tác đại biểu còn đề nghị có chính sách hỗ trợ không chỉ với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi mà hỗ trợ cả những phụ nữ sinh con trước năm 30 tuổi.
Trong khi đó, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Tư pháp Hoàng Thanh Tùng lưu ý, khó khăn trong việc khuyến khích duy trì mức sinh thay thế hiện nay xuất phát từ yếu tố kinh tế - xã hội có tính chất dài hạn như áp lực về nhà ở hoặc thị trường lao động cạnh tranh hoặc chi phí nuôi dạy con…
Ông dẫn chứng như TP HCM tỷ lệ mức sinh thay thế rất thấp, chỉ 1,39 con trên một phụ nữ.
Vì vậy, theo ông Tùng, cần nghiên cứu để có những biện pháp có tính tổng thể, căn cơ, toàn diện, mang tính chất hỗ trợ lâu dài để người dân để người dân yên tâm kết hôn và sinh đủ hai con và qua đó đạt mức sinh thay thế.
Cũng đề nghị cần tăng cường mức sinh thay thế theo chủ trương của Đảng, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh việc sinh đủ 2 con, giảm áp lực già hóa dân số và phù hợp quyền con người. “Hiện nay, cán bộ công chức, viên chức đã cho phép sinh tới con thứ ba, không phải thi hành kỷ luật”, Chủ tịch Quốc hội nói.
Dự án Luật Dân số có 8 chương, 28 Điều, dự kiến trình Quốc hội cho ý kiến và xem xét thông qua tại kỳ họp 10 tới đây.
