(Thanh tra) - Nhấn mạnh cần thay đổi tư duy trong xây dựng chính sách nghỉ thai sản, đại biểu Quốc hội đề xuất, có thể xem xét cơ chế linh hoạt, trong đó tổng thời gian nghỉ của cả hai vợ chồng không quá 7 hoặc 8 tháng, tùy gia đình lựa chọn phân bổ.
Góp ý vào Dự thảo Luật Dân số trong phiên thảo luận ở hội trường chiều 10/11, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn TP Hải Phòng) quan tâm đến quy định tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai.
Chính sách nghỉ thai sản cần hướng đến sự linh hoạt
Theo đại biểu Nga, dự thảo luật quy định “tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai: Phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng”.
Nhận định đây là quy định sẽ nhận được sự đồng tình của nhiều người đã, đang và sẽ làm mẹ, song đại biểu Nga cho rằng, cần được cân nhắc kỹ lưỡng.
Bởi, theo bà Nga, khi kéo dài thời gian nghỉ thai sản với lao động nữ, doanh nghiệp sẽ có xu hướng e ngại tuyển hoặc bố trí lao động nữ vào các vị trí quan trọng do lo ngại gián đoạn công việc và chi phí phát sinh.
Quy định như dự thảo luật có thể vô tình trở thành rào cản với lao động nữ và làm gia tăng nguy cơ phân biệt đối xử về giới trong tuyển dụng và sử dụng lao động nữ, đại biểu nêu.
Thêm nữa, bà Nga cho hay, với nhóm phụ nữ hiện nay có xu hướng coi trọng sự nghiệp, đặc biệt là lao động trẻ, lao động chất lượng cao, chính sách tăng thời gian nghỉ thai sản có thể tạo tâm lý e ngại sinh con thứ hai. Do họ lo lắng việc vắng mặt dài hơn sẽ ảnh hưởng đến cơ hội thăng tiến, đánh giá hiệu quả công việc hoặc vị trí trong cơ quan, doanh nghiệp.
Từ phân tích đó, bà Nga đề nghị nên có quy định mở, có sự phân biệt giữa các nhóm nghề, ngành, khu vực trước khi áp dụng.
Song song cần bổ sung các biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, giảm chi phí sử dụng lao động nữ, cũng như có chính sách bảo đảm cơ hội thăng tiến bình đẳng cho phụ nữ sau khi nghỉ thai sản.
“Thay vì chỉ tập trung kéo dài thời gian nghỉ thai sản cho phụ nữ, cần mở rộng các chính sách hỗ trợ thực chất hơn để giảm gánh nặng cho phụ nữ trong việc sinh con và chăm sóc con”, đại biểu Quốc hội đoàn TP Hải Phòng góp ý.
Theo bà Nga, một trong những vấn đề cần được quan tâm là phát triển hệ thống nhà trẻ, cơ sở trông giữ trẻ từ 6 tháng tuổi, tạo điều kiện để phụ nữ quay trở lại công việc sớm hơn nếu họ có nhu cầu.
Nhấn mạnh cần thay đổi tư duy trong xây dựng chính sách, bà Nga cho rằng, nên quy định vợ hoặc chồng đều có thể nghỉ dài ngày để chăm sóc con mới sinh, thay vì chỉ quy định phụ nữ nghỉ dài như hiện nay.
Bà đề xuất, có thể xem xét cơ chế linh hoạt, trong đó tổng thời gian nghỉ của cả hai vợ chồng không quá 7 hoặc 8 tháng, tùy gia đình lựa chọn phân bổ.
Cách tiếp cận này, theo bà Nga, vừa bảo đảm trẻ được chăm sóc, vừa thúc đẩy sự chia sẻ trách nhiệm giữa cha và mẹ, giảm áp lực cho phụ nữ trong giai đoạn sau sinh.
Đại biểu nói thêm, với sự hỗ trợ của các thiết bị, dụng cụ hút - trữ - bảo quản sữa hiện nay, người mẹ không nhất thiết phải ở cạnh con liên tục mà vẫn có thể bảo đảm trẻ được uống sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời theo khuyến cáo của ngành y tế.
“Chính sách nghỉ thai sản cần hướng đến sự linh hoạt hơn so với trước đây”, theo lời đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga.
Chỉ hỗ trợ tài chính với phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi có công bằng?
Quan tâm tới việc duy trì mức sinh thay thế, đại biểu Tô Văn Tám (Quảng Ngãi) cho hay, theo dự thảo luật có 3 đối tượng được hỗ trợ tài chính gồm: phụ nữ dân tộc thiểu số, phụ nữ dân tộc ít người; phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi; và phụ nữ ở địa phương có mức sinh thay thế thấp.
Theo ông Tám, cần làm rõ quy định với đối tượng thứ hai - phụ nữ sinh đủ 2 con trước 35 tuổi.
“Có thể quy định này nhằm khuyến khích người trong độ tuổi sinh đẻ để đảm bảo nguồn nhân lực cho tương lai, nhưng nếu nhìn ở góc độ tính hợp lý, tính công bằng thì chưa ổn và có vấn đề”, ông Tám nói và cho rằng, quy định như dự thảo luật tạo ra sự phân biệt với những người sinh đủ hai con sau tuổi 35.
Ông cho rằng, thực tế có những người phụ nữ có thể muốn sinh trước 35 tuổi, nhưng vì nhiều điều kiện kinh tế, sự nghiệp, áp lực công việc hay các yếu tố khách quan khác mà họ chưa sinh được trước 35 tuổi.
Khi họ sinh đủ hai con sau 35 tuổi lại không được hỗ trợ, theo đại biểu, điều này là không công bằng, thiếu tính toàn diện. Vì vậy, ông Tám đề nghị quy định đồng bộ hơn theo hướng hỗ trợ cho các phụ nữ sinh hai con ở tất cả các tuổi.
Đại biểu Quốc hội đoàn Quảng Ngãi cũng đề nghị có chính sách bảo vệ sức khỏe bà mẹ và trẻ em, hỗ trợ các dịch vụ về bảo đảm quyền bình đẳng trong lao động bằng một chính sách dân số việc làm hợp lý, chứ không chỉ quy định đơn thuần sinh trước 35 hay sau 35 tuổi.
Về trách nhiệm trong quy trì mức sinh thay thế, theo ông Tám, ngoài trách nhiệm của Nhà nước, quy định nên mở theo hướng khuyến khích các tổ chức kinh tế hỗ trợ, tạo điều kiện thực hiện các biện pháp duy trì sinh thay thế đối với người lao động làm việc tại tổ chức mình.
“Thực tế, có nhiều lúc người phụ nữ đang nuôi con nhỏ không dám nghỉ dù có thể được nghỉ, vì áp lực thu nhập”, ông Tám dẫn chứng.
Bên cạnh nhiều biện pháp để duy trì mức sinh thay thế được quy định trong dự thảo luật, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Việt Nga đề nghị nghiên cứu xem xét biện pháp hỗ trợ với những cặp vợ chồng gặp khó khăn trong việc sinh con.
“Thực tế hiện nay, tình trạng hiếm muộn không phải hiếm gặp. Việc có các biện pháp hỗ trợ phù hợp sẽ góp phần thiết thực trong việc duy trì mức sinh thay thế, đồng thời nâng cao chất lượng dân số”, bà Nga nói.
Biện pháp này, theo bà Nga, còn mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, thể hiện sự chia sẻ và đồng hành của Nhà nước với các gia đình trong việc thực hiện thiên chức làm cha, làm mẹ.
