Căn nhà số 16 được ông Thực xây không phép trên phần đất mẹ mình mượn người chú trong họ, nay không trả, gây tranh chấp khiếu kiện kéo dài. Ảnh: TQ

Hơn 10 năm chưa được giải quyết xong, chính quyền địa phương lại buông trách nhiệm để người mượn đất nhanh chóng xây nhà kiên cố. Mặc dù Chủ tịch UBND TP Hà Nội đã ban hành văn bản khẳng định về hành vi sai trái này, yêu cầu chính quyền địa phương xử lý nghiêm, nhưng đã 2 năm qua, sự việc đâu vẫn… đóng đấy. Thậm chí, quận còn ra quyết định giải quyết khiếu nại viện dẫn, áp dụng sai quy định của pháp luật. Vì sao vậy?

 Huynh đệ như “thủ túc”...

Theo trình bày của ông Đạt: Tháng 8/1964, bố mẹ ông (ông bà Lưu Văn Bộ, Trần Thị Nhàn) có cho bà Nguyễn Thị Cúc (là mẹ ông Lưu Quý Thực, người đang sử dụng, xây nhà không phép như đã nêu ở phần trên) mượn một phần đất của gia đình. Việc mượn đất này có lập thành văn bản, có người làm chứng.

Trong giấy mượn đất, bà Cúc khẳng định: “Bất kể khi nào chú thím và cháu Đạt cần thì tôi Nguyễn Thị Cúc xin trả lại đất mượn vô điều kiện… và sau này khi cháu Lưu Quý Thực xây dựng gia đình thì phải về đất nông hội đã phân cho tôi để ở”.

Việc lấy lại đất tạm chưa bàn đến vì gia đình ông Đạt ở nội thành và cũng chưa có nhu cầu sử dụng, coi đó là đất hương hỏa sau này làm nhà thờ cúng tổ tiên.

Đến năm 2000, khi Nhà nước có chủ trương làm sổ đỏ đại trà cho nhân dân, ông Đạt có về quê kê khai phần diện tích đất của gia đình thì mới được biết, mảnh đất này đã được tách làm 2 thửa, trong đó có một thửa (được ghi số 41) đứng tên gia đình ông Thực từ năm 1994, thời điểm Nhà nước có ghi chép lại hiện trạng sử dụng đất trong nhân dân. Đến lúc này, gia đình ông Đạt mới “ngã ngửa” vì tình huynh đệ giờ mới thực sự rõ. Và, người vay, kẻ mượn cùng làm chứng đã ở “bên kia thế giới” rồi, chẳng còn chứng kiến lời cam kết trong tờ giấy mượn đất kia nữa!

… Đến lúc “tương tàn”!

Sau khi nhận được đơn của ông Đạt, UBND xã Tây Mỗ nhiều lần mời 2 bên ra giải quyết. Trong biên bản hòa giải được ghi nhận năm 2003, ông Thực trình bày, mảnh đất này do bố mẹ ông mua của bố mẹ ông Đạt từ năm 1959 nhưng không hề có giấy tờ chứng minh. Giấy mượn đất năm 1964 ông Thực cũng cho là giả vì bố mẹ ông không hề biết chữ!

UBND xã không biết giải quyết thế nào, dù bản gốc mượn đất vẫn còn đó và quyết định: “Trong khi đang chờ xem xét giải quyết, yêu cầu hai bên giữ nguyên hiện trạng… ai vi phạm người đó phải chịu trách nhiệm trước pháp luật”.

Sự việc cứ nhùng nhằng giải quyết không xong, UBND huyện Từ Liêm thì cho rằng vụ việc thuộc thẩm quyền của cơ quan Tòa án nên không thụ lý (Thông báo 608 ngày 30/11/2011).

Vào tháng 3/2012, gia đình ông Lưu Quý Thực đã xây nhà trên phần đất đang tranh chấp này. Trả lời đơn tố cáo của ông Đạt về hành vi xây nhà không phép trên đất tranh chấp, UBND xã Tây Mỗ cho rằng, chính quyền không thể “làm gì được” vì ông Thực chưa tích cực phối hợp với UBND xã, ông Thực có cam kết sẽ dỡ bỏ khi nào cơ quan có thẩm quyền khẳng định đất này không thuộc quyền quản lý của ông!

Không đồng tình với câu trả lời của UBND xã Tây Mỗ, ông Đạt tiếp tố lên huyện (về hành vi xây dựng không phép và chiếm đất), nhưng cũng không nhận được sự ủng hộ bằng Văn bản 286/TB-UBND thông báo không giải quyết lại đơn tố cáo do Phó Chủ tịch UBND huyện Từ Liêm - ông Nguyễn Kim Vinh ký.

Giải quyết đơn tố cáo của ông Đạt, ngày 25/6/2014, Chủ tịch UBND TP Hà Nội có Thông báo số 140/TB-UBND, khẳng định: “Việc UBND huyện Từ Liêm (nay là UBND quận Nam Từ Liêm) không có biện pháp chỉ đạo cương quyết để ngăn chặn kịp thời việc gia đình ông Lưu Quý Thực xây dựng và hoàn thiện công trình xây dựng không phép trên đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng là không thực hiện đúng quy định tại Nghị định 180 …”. Trên cơ sở này, Chủ tịch UBND TP Hà Nội giao UBND quận Nam Từ Liêm xử lý nghiêm vi phạm của ông Thực. Đồng thời, giao Thanh tra TP theo dõi, đôn đốc, tổng hợp việc tổ chức thực hiện, báo cáo kết quả về UBND TP.

Đúng nửa năm sau (ngày 25/11/2014), Thanh tra TP Hà Nội có văn bản gửi UBND TP Hà Nội xin được giãn thời gian thực hiện Thông báo 140 kể trên. Lý do đưa ra là ông Thực có đơn đề nghị cho phép tồn tại ngôi nhà đã xây dựng không phép năm 2012 vì gia đình đã sử dụng đất ổn định nhiều năm qua không tranh chấp với ai… và cũng là để UBND quận Nam Từ Liêm xem xét giải quyết quyền sử dụng đất của ông tại mảnh đất này.

Đề xuất này có thực sự đã đúng? Trên thực tế, gia đình ông Thực đang có tranh chấp với người thừa kế của mảnh đất này nhiều năm qua và theo khẳng định của UBND huyện Từ Liêm (nay là quận Nam Từ Liêm) tranh chấp này không thuộc thẩm quyền của họ, mặc dù khẳng định này là trái luật.

Tuy nhiên, đề xuất này đã được UBND TP Hà Nội đồng ý vào ngày 6/2/2016, nhưng yêu cầu quận Nam Từ Liêm khẩn trương giải quyết đơn của ông Đạt và xử lý dứt điểm công trình của ông Thực.

Vậy là, công trình sai phạm từ năm 2012, vượt qua các cấp chính quyền của Hà Nội được tồn tại cho đến nay vẫn chưa tìm được hướng giải quyết.

Kỳ 2: Thấy gì trong những văn bản hành chính của huyện Từ Liêm?

PV